Woest en Ledig

New maps - Roger Robinson

Wie dicht waar en met wie in Drenthe en Groningen

Zondag 26 januari
EMMEN, Bibliotheek, 13.30 uur: Eddie Zinnemers, Bertus Beltman, Eva Broekmann,  Berendy Gähler en Lisa Ploeger (muziek).
GRONINGEN, Martinikerk, 16.30 uur: Huub Oosterhuis, Marten van Dijken, Antoine Oomen en koor, Roland Aalbers (piano).

Maandag 27 februari
WESTERBORK, Bibliotheek, 20.00 uur: Melle Leffers over dichters die zoeken naar woorden voor het onuitsprekelijke.

Dinsdag 28 januari
GRONINGEN, De Graanrepubliek, 20.30 uur: Dichtersavond met Willem Wierbos, Renée Luth, Esmé van den Boom en Maaike Rijntjes.

Donderdag 30 januari
ASSEN, DNK, 19.30 uur: Marieke Lucas Rijneveld, Roelof ten Napel en Annette Timmer (interviews). Exclusief voor bibliotheekleden.
GRONINGEN, Stadhuis Raadzaal, 14.00 uur: 20 jaar WP99 met Liesbeth Cavé, Anna van der Laan, Erik Raven, Yde van Reide, Matty de Vries, Nina Werkman en Atze van Wieren.
GRONINGEN, Boekhandel Godert Walter, 19.00 uur: Jos Rietveld, Henk Puister, Bé Kuipers, Gerd Constapel, Hans van der Lijke, Tonko Ufkes en Krzysztof Groen (muziek).
GRONINGEN Forum, 19.30: Lutje Poetry met Renée Luth, Arnold Veeman, Lilian Zielstra, Cissy, Aly Freye, Famke Gussenhoven, Willem Wierbos, Ânne de Jong, Atze van Wieren, Charlotte Beerda en Mauricio Plat.
HAREN, Boekhandel Boomker, 20.00 uur: Gedichten lezen met Guus Middag.

Vrijdag 31 januari
ASSEN, Boekhandel Van der Velde, 19.00 uur: Dichtersavond met Martje Wijers, Justin Westera, Bert Struyvé, Erwin Reinders en Sjoerd Brouwers (muziek).
EELDE, Café Theater G & A Boelens, 20.00 uur: Winterdichters met o.a. Suze Sanders.
GRONINGEN De Omhelzing, Van Ruysdaelstraat, 20.00 uur: Cissy Joan, Nick Lumatalale , Rudo Walker, Yasmijn Kramer, Wissam Alfallah, Hayat ElMahjoubi-Ezzeroli, Mietji Hully & Theo Maijer, Zhen Tian, Sanjay Ghosh, Joost Lancée en Charles Goudsmit.
GRONINGEN, USVA, 20.30 uur: Science Slam. Promovendi en dichters presenteren gedichten geïnspireerd op wetensschappelijk onderzoek.

Zaterdag 1 februari
GRONINGEN, Groninger Museum, 14.00 en 15.00 uur: Studenten Schrijversvakschool Groningen, onder wie Bert-Jan van der Spoel, lezen gedichten.
GRONINGEN, Uitgeverij Passage Sint Jansstraat, 15.30 uur: Schrijverstafel met Esmé van den Boom & Irene Wiersma.

Zondag 2 februari
ASSEN, DNK, 13.00 uur: Dichtworkshop 'Ode aan Drenthe' door Lilian Zielstra.
GRONINGEN, Vrijdagtheater, 15.00 uur: Hagar Peeters, Esmé van den Boom, Renée Luth, Mathijs Sanders (inleiding), Combo Breekbaar (muziek), Anne Jan Toonstra & Jelte Posthumus (vragen).
HOOGEVEEN, Bibliotheek, 15.00 uur: Dicht(er) bij het onuitsprekelijke met Martien E. Brinkman.

Dinsdag 4 februari
GRONINGEN Forum, 20.00 uur: Poetry per Tutti met Akwasi, Bart Chabot, Roos Dickmann, Jan Boerstoel, Ileen Rook, Myron Hamming, Maaike Rijntjes en Sieger M.G. en De tigers fan Greonterp.

Woensdag 5 februari
GRONINGEN De Kroeg van Klaas, 20.30 uur: Het beste van De Dichtclub.

Donderdag 6 februari
GRONINGEN Bibliotheek de Wijert, 10.30 uur: Poëzieworkshop met Arjen Boswijk.

Cadeautjes van Jan Glas en kleine Uil

Bij terugkeer op de redactie na de jaarwisseling trof ik in de boekenkast van Dagblad van het Noorden traditiegetrouw een aantal Nieuwjaarsgeschenken aan. Ik ben een gezegend mens. En nog gedoopt ook, maar dat terzijde.

Atlas Contact had ons een Totale zonsververduistering van Annie Dillard aangeboden en van Ambo Anthos was een boekje getiteld Muggen & olifanten gekomen met stukjes van Eva Posthuma de Boer bij foto's van haar vader Eddy. Uitgeverij Cossee stuurde een leporello getiteld De nieuwsgierige blik met foto's uit de privé-collectie van J.M. Coetzee, Afdh stuurde een met ballpoint geschreven brief uit Djibouti.

Alles ongevraagd. Alles in dank aanvaard. En de beste wensen terug.

Er zat ook een boekje van uitgeverij kleine Uil bij dat op een Nieuwjaarsgeschenk leek, maar het bij nader inzien niet is. Is, omdat het gewoon voor iedereen in de winkel te krijgen is: Flarden. Het boekje is gemaakt door Jan Glas en bevat foto's van zijn hand met uitspraken die hij al schooierend door de stad Groningen heeft opgevangen. Allemaal geweldige vondsten. Readymades. Of zoals dat tegenwoordig heet: cadeautjes.

Steunt elkaar koopt Levi's waar

Van geen dichter werden deze eeuw zoveel dichtbundels verkocht als van Lèvi Weemoedt. De bloemlezing Pessimisme kun je leren! prijkt al 23 weken in de Bestseller 60 en ging bijna 100.000 keer langs de kassa. Het recent verschenen Gezondheid! doet eveneens uitstekend in de lijst met goed verkopende boeken.

En alsof nog niet iedereen Weemoedt leest, gooit uitgeverij Nijgh & Van Ditmar in de cadeaumaand nog een paar billboards in de strijd. Voor zover bekend vooralsnog alleen in Assen, de woonplaats van de succesauteur. Vermoedelijk opdat hij niet in Amsterdam gaat lopen klagen dat het best een beetje beter kan.

Spoken word. Motion comic. Digitaal feuilleton

Woonde zaterdag in het CBK te Groningen de uitreiking van het Hendrik de Vries-stipendium bij en keerde ietwat verward huiswaarts. Niet vanwege de duur van de bijeenkomst, al had een uurtje minder beslist geen kwaad gekund, maar vanwege de juryverklaring vooraf. Daarin maakte voorzitter Jantine Wijnja duidelijk waarom er dit jaar geen stipendium voor schrijvers kon worden uitgereikt.

Kort samengevat kwam het er op neer dat er (a) te weinig schrijfplannen waren ingediend en (b) dat de vijf wel ingediende plannen niet goed genoeg waren voor honoring.

De jury trok het zichzelf aan. "Ten eerste willen we het stipendium Literair zichtbaarder maken", klonk het vanachter het boetekleed.

Vervolgens zette de jury de poort voor jonge Groninger schrijvers met plannen wijder open dan ooit: "Literatuur kan allerlei gedaanten aannemen - van spoken word tot motion comic of digitaal feuilleton. Wij vinden dat het bij uitstek past bij het Hendrik de Vries-stipendium om die vormvrijheid aan te moedigen en mogelijk te maken. Het oeuvre van Hendrik de Vries was categorie-overschrijdend; de aanvragen voor het stipendium in zijn naam moeten dat ook kunnen zijn."

Wat is dat toch met schrijvers, dacht ik in de auto. Ligt er ergens geld op een plank, zijn ze te klein of te lamlendig om er een greep naar te doen.

Thuis herlas ik een eigen krantenstuk van kort geleden, nog van voor het veelbesproken PISA-onderzoek:

'Het begint al op de basisschool, waar het taalonderwijs onder druk staat door bijna alles. Van een tekort aan goed opgeleide leerkrachten tot en met lesprogramma’s die óók héél belangrijk worden gevonden.

Het zet door op middelbare scholen, waar scholieren nauwelijks nog lezen en moeite hebben met Nederlands spreken. Waar taalvakken worden uitgekleed en de verplichte leeslijst inmiddels zo is ingekort dat jongeren van de weeromstuit hun vrije tijd vullen met een werkwoord waarvan ze de Nederlandse vertaling niet kennen: gamen.

Dan moet er nog een studie gevolgd, bij voorkeur geen Nederlands, maar iets waar de voertaal in toenemende mate Engels is. Omdat iedereen tegenwoordig toch al Engels praat, in de horeca, in de reclame, in de winkels, op datingsites en de ‘socials’. Omdat de vacatures in het Engels zijn opgesteld wat de carrièrekansen zou vergroten, hoewel 90 procent van de Nederlandse bevolking levenslang met Nederlandstaligen werkt.

Met als gevolg de instelling van een Direct Duidelijk Brigade met taalcoaches die ambtenaren moeten helpen bij het gebruik van klare taal zodat burgers begrijpen wat de overheid wil. Sluiting van bibliotheekfilialen en ombouw van bibliotheekcentrales tot 'informatievindplaatsen'. Extra geld voor de bestrijding van laaggeletterdheid, een oud probleem dat steeds groter wordt. En vervolgens opnieuw een uitbreiding van leesbevorderingsprogramma’s, van peuters tot en met bejaarden.'

Spoken word. Motion comic. Digitaal feuilleton. Het zijn armoedige tijden voor de Nederlandse taal. Stipendium klinkt mooi, maar het is weinig anders dan een duur woord voor toelage.

Doe als Coos Neetebeem, schrijf een ode aan Drenthe

'Een nieuwe lente een nieuw geluid/ Alleen in Drenthe kijken ze wel uit’. Aldus Coos Neetebeem, beter bekend als Drs. P, die in werkelijkheid Heinz Polzer heette en ook wel obscene teksten schreef als Geo Staad. De regels van Neetebeem schoten mij te binnen bij lezing van het volgende persbericht:

'Het Drents Museum, Stichting Het Drentse Landschap en Huus van de Taol dagen alle ‘rebellen en dwarsdenkers’ uit om een nieuwe ode aan Drenthe te schrijven. De schrijfwedstrijd sluit aan bij de tentoonstelling Barbizon van het Noorden.

In deze tentoonstelling is te zien hoe kunstenaars in de 19de eeuw het Drentse landschap ontdekten en op doek vastlegden. Het beeld dat toen is neergezet door kunstenaars, is tot op zekere hoogte nog altijd bepalend voor de manier waarop wij vandaag de dag tegen Drenthe aankijken: Drenthe de ongerepte OER-provincie van Nederland. Dit beeld zie je terugkeren op websites, in reclamespotjes, maar soms ook in muziek en poëzie.

Alle dichters - amateur en professional - mogen één gedicht insturen met een maximale lengte van 200 woorden. Dat mag in het Nederlands, maar natuurlijk ook in het Drents. Inzendingen moeten voor 16 februari 2020 binnen zijn via communicatie@drentsmuseum.nl voorzien van e-mailadres, voor- en achternaam, leeftijd en telefoonnummer.

Bekendmaking van de winnaars is 14 maart. Zie verder drentsmuseum.nl. Op de foto: Een najaarsdag in Drenthe (1866), Alexander Mollinger.

Een prachtig notitieboekje

Uit: Dagblad van het het Noorden 21/11.

De ontdekking van de witregel

Uit: de Volkskrant, 15/11/2019.

Muurgedicht te Hattem

In verband met een boek en een tentoonstelling over de schilder Jan Voerman bezocht ik het Voerman Museum in Hattem. Zie ook de krant van morgen. Toen ik klaar was in het museum maakte ik een wandeling en ontdekte aan de Molenbelt een muurgedicht van Toon Tellegen: Zal ik weggaan?

Daarna ging ik weer verder.

Een praatje bij de nieuwe bundel van Ton Peters

Ik mocht in het Huus van de Taol een praatje houden bij de presentatie van De maon hef nacht under de nagels, een dichtbundel met Amerikaanstalige gedichten van Ted Kooser en Drentstalige  gedichten van Ton Peters. Ik nam daarbij de gelegenheid te baat om een foto van de aanwezigen te maken en kortte mijn toespraak later in tot een handzaam verslag voor Dagblad van het Noorden. Hieronder een fragment uit het praatje:

'Met films en popmuziek uit de Verenigde Staten worden we doodgegooid, alsof er elders geen films en popmuziek worden gemaakt. Er gaat geen dag voorbij of kranten en televisie berichten over Donald Trump, de Amerikaanse president. De berichten hebben steeds dezelfde strekking: Trump veroorzaakt problemen en een deel van de Amerikanen wil van hem af, maar zover is het nog niet. Morgen meer van hetzelfde. Maar van de Amerikaanse poëzie weten we in Nederland niks.

Behalve dan in de provincie Drenthe. Waar Ton Peters, in 1952 geboren in Dieren en woonachtig in de provincie Groningen, de moeite heeft genomen om werk van Ted Kooser uit Garland in Nebraska – een dorp met 216 inwoners – te kopen, te lezen en te vertalen naar het Drents.

Terwijl de recensent van het Dagblad van het Noorden dit vertelde, trok een golf van verontwaardiging door het Huus van de Taol. Licht maar toch merkbaar. Er werden bedenkelijke blikken gewisseld.

Zo erg is het dus. Een jaar na de ondertekening van het convenant waarin is bepaald dat het Nedersaksisch een volwaardige streektaal is, zijn we in het Huus van de Taol te Beilen bijeen voor de presentatie van een bundel Amerikaanse gedichten. Die zijn vertaald door iemand uit Gelderland, wat geen Drenthe is, iemand die hooguit afgeleid Drents spreekt. En we worden hierover toegesproken door iemand die helemaal geen Drents spreekt.

Gaat de armoede dan nooit voorbij?'

Het hele praatje staat hier.