Woest en Ledig

52 keer Minnezinne in moerstaal

In café Eijlders te Amsterdam wordt zondag om 15.00 uur Minnezinne in moerstaal gepresenteerd, een bundel met erotische gedichten geschreven in streek- of stadstalen. Initiatiefnemers zijn Delia Bremer uit Nieuweroord en Ria Westerhuis uit De Wijk. Tien jaar geleden baarde dit duo opzien met Minnezinne, een bundel erotische poëzie in het Drents.

Het vervolg telt 52 gedichten, veelal in het Nedersaksisch dat in Drenthe, Friesland, Groningen,  Overijssel en Gelderland wordt gesproken, maar ook in het Limburgs van Kerkrade, Roermond, Geleen en Maastricht en stadstalen als het Utregs, het Rotterdams, het Haags, het Eindhovens, het Deventers en het Amsterdams. De buitenlanden zijn vertegenwoordigd middels het Vlaams, het Zuid-Afrikaans en dat wat ze in Sleeswijk-Holstein spreken.

Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja leverde het Friestalige gedicht Swart. Minnezinne in moerstaal is een uitgave van uitgeverij Ter Verpoozing van Gerard Stout.

Negende Driek van Wissen Memorial in Groningen

Op 21 mei 2010 overleed Driek van Wissen. Dat gebeurde tijdens een werkbezoek aan Istanbul, want dichters werken altijd, ook als ze op vakantie zijn. Ter nagedachtenis aan deze Dichter des Vaderlands wordt jaarlijks in Groningen de zogeheten Driekdag gehouden, een informele Driek van Wissen-memorial.

De negende Driekdag staat gepland voor zondag 19 mei in café De Wolthoorn aan Turftorenstraat 6 in Groningen. Bij deze gelegenheid dragen Ko de Laat, Renée Luth, Frank van Pamelen, Kasper Peters, Machiel Pomp, Kees Torn en Lévi Weemoedt naast eigen werk ook hun favoriete Van Wissen gedicht voor. Bas Schröder vertolkt op basis van een tekst van Driek een lied.

Het programma duurt van 16.30 uur tot 18.30 uur. Inloop vanaf 16.00 uur. De presentatie is in handen van Harry Bruens. Na afloop ontvangen de aanwezigen cadeau ontworpen door Nadeschda Broere. Initiatiefnemers zijn Corien Bleeker, Jean Pierre Rawie, Kasper Peters en Ton Peters.

Poëzietuin Mensinge bij Vasalismonument Roden

Het Vasalismonument van Erick de Lyon aan de Mensingeweg in Roden is vrijdag 17 mei decor van de eerste Drentse Poëzietuin. Tijdens deze manifestatie – aanvang 16.00 uur – lezen dichters en poëzieliefhebbers gedichten werk voor van M. Vasalis of andere dichters.

Uit een persbericht van de initiatiefnemers, Angelien Coco Maria, Nicolette Leenstra en Martin Koster:

"Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van dichter M. Vasalis, in 2009, zou in de tuin van havezathe Mensinge een poëzietuin, met prieeltjes en wat dies meer zij, gerealiseerd worden. Dit bleek echter te duur. Uiteindelijk ontwierp Eric de Lyon het monument Tijd dat er nu alweer tien jaar vrijwel ongebruikt  bij ligt. Het wordt tijd dat er iets gebeurt. Dat het monument omgetoverd wordt in een echte poëzietuin, een plek waar dichters én dichtliefhebbers te allen tijde terecht kunnen."

Leest 'Nu alles voorbij is' van Liesbeth Vonhögen

Ter voorbereiding op een nieuwe bijeenkomst van De Literaire Hemel komende vrijdag in Amen lees ik Nu alles voorbij is, begint wat voorbij is opnieuw van Liesbeth Vonhögen. Hoewel de titel wellicht anders doet vermoeden hebben we hier te maken met de publieksuitgave van een wetenschappelijk onderzoek waarmee Vonhögen in 2017 promoveerde aan de Open Universiteit.

Twee vragen gingen aan het onderzoek vooraf, vragen die nauwelijks of eigenlijk niet worden beantwoord in de laatste twee delen van De Geschiedenis van de Nederlandse literatuur. Verpakt in een zin: in welke mate en op welke wijze heeft de Tweede Wereldoorlog weerslag gekregen in de Nederlandse poëzie tussen 1940 en 2005.

Voor het antwoord nam Vonhögen een enorme hoeveelheid poëzie tot zich, wat mij niet altijd even gezond lijkt. Ze destilleerde daaruit bijna drieduizend gedichten waarin de oorlog op een op andere manier doorwerkt. De opmerking 'iemand moet het doen ' is ook hier van toepassing, want niet eerder werd dit toch weinig misselijke onderwerp zo grondig aangepakt.

Er is veel interessant aan Nu alles voorbij is, begint wat voorbij is opnieuw. Om te beginnen wat Vonhögen schrijft over gedichten waarin wordt gewaarschuwd voor de rampen die op komst zijn; in de jaren dertig waren sommige Nederlandse dichters zich bewust van de ontwikkelingen in het Duitsland van de NSDAP. Jan Campert is met zijn Ballade der verbrande boeken één van hen, net als Willem Elsschot met het gedicht Van der Lubbe, waarover hij later zou zeggen 'was Van der Lubbe een fascist dan zou ik datzelfde gedicht geschreven hebben'.

Meer bekend is het verhaal van de poëzie tijdens de oorlog. Met enerzijds de dichters die als lid van de Kultuurkamer bleven doorschrijven, zoals de jenever slurpende J.C. Bloem die, naar ik mij meen te herinneren, de bezetter voorstelde geconfisqueerd Joods geld aan hem over te maken. En aan de andere kant hun collega's die in de illegaliteit zaten of clandestien te werk gingen. Bijvoorbeeld door gedichten voor rijmprenten te schrijven waarvan de opbrengst ten goede kon komen aan het verzet.

Zwaartepunt in het boek ligt bij de jaren na 1945. Vonhögen heeft voor haar onderzoek een reeks categorieën in het leven groepen, zoals tijdgedichten waarin oorlogsgerelateerde gebeurtenissen centraal staan, herdenkingspoëzie waarin de slachtoffers worden herdacht, gedichten over slachtoffers geschreven na een bezoek aan concentratiekamp en gedichten waarin een kritische houdingen tegenover Nederland wordt aangenomen. In hoofdstuk 9, dat heb ik met een schuin oog al gezien, maar zo ver ben ik nog niet, wordt aandacht geschonken aan oorlogsgedichten waar foto's aan ten grondslag liggen.

Vonhögen is komende vrijdag niet de enige gast in Amen met een boek waarin de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol speelt. Het geldt ook Hans Münstermann van wie vorig jaar de roman De onderstroom verscheen over een doodgeschoten vader die samen met een Duitse soldaat in een schimmenrijk op zoek gaat naar zijn verloren zoon en Wessel Krul die de biografie schreef van Dirk Hannema, oud-museumdirecteur in Rotterdam en later grondlegger van Museum De Fundatie in Heino en Zwolle.

Aanvang 20.30 uur. Entree 15 euro. Muziek van Nicolette Leenstra en Marinus Scholten inbegrepen.

Literaire veldtocht Spetterende Letteren in aantocht

Zo nu en dan ontvang ik mail van Spetterende Letteren, een op het oog nogal complex initiatief dat aan literatuur en muziek doet en Amsterdam met Drenthe verbindt. Drijvende kracht is Chris Bernhart die op verschillende plekken in de hoofdstad en d'olde lantschap muzikanten en schrijvers laat optreden.

Het zijn niet de minste namen die aan Spetterende Letteren meewerken: Gezienus Omvlee, Mischa van Huijstee, Ria Westerhuis, Özcan Akyol, Peter Middendorp, Jan Donkers, Paulien Cornelisse. Bernhart zelf maakt muziek, neemt een band mee en projecteert beelden. De start is 2 september in Amsterdam, daarna worden in oktober Diever, Roden, Assen, Meppel en Emmen bezocht. In november volgen dan ook nog Borger en Eelde.

Bernhart biedt ook 'buitenstaanders' de mogelijkheid om mee te doen aan de voorstellingen. Deelnemen kan door voor 31 mei een liedje, een gedicht, een filmpje van een 1 minuut of een literaire locatie in te sturen. Een jury maakt de keuzes. Zie vooral ook hier. Ter vergroting van de voorpret zijn een paar video's gemaakt. Zoals deze waarin Ria Westerhuis een Drentstalige versie van een gedicht van Johnny van Doorn voordraagt.

 

De Stoppelmannen leerden de Veenkolonialen dansen

Op uitnodiging van Paulien Bakker van stichting Narare reisde ik zondagmiddag af naar Westerbork waar in gereformeerd kerkelijk centrum De Voorhof de Drentse première werd gehouden van Streekgenoten. Stad, Streek en Trouw. Dit multimediale project omvat muziek, dans, literatuur, erfgoed, film en getuigenissen en is zo groot opgezet dat iedere uitleg tekort schiet.

Gelukkig kregen we er een boekje bij dat als programma kon dienen. Plus de fraai door In Ontwerp uit Assen verzorgde uitgave Streekgenoten. Herinneringen van ooggetuigen uit Veenkoloniaal Groningen en Drenthe aan de Tweede Wereldoorlog door dichters uit Stad en Streek verwoord. Onder die lange titel trof ik ook mij eigen naam aan, als één van de veertien dichters.

De middag in Westerbork bleek vooral uit muziek te bestaan. Gespeeld door het Veenkoloniaal Symfonie Orkest onder leiding van Lubertus Leutscher. Met zang van Bert Hadders (met blauw pochet) en Hanneke Tichelaar (met rode jurk), muzikale bijdragen van Sergei Bolotny (viool), Don Hofstee (gitaar), Tim Nobel (staande bas) en dans door Betsy Torenbos van Rood Paleis. Naar schatting 250 bezoekers maakten het mee.

Beno Hofman was gevraagd als verteller. Hij hield ons bij de les met een verhaal over joden in de Veenkoloniën in het algemeen en de lotgevallen van de familie Stoppelman uit Oude Pekela in het bijzonder. "De eerste joden arriveerden rond 1650 in de Veenkoloniën, ondanks verzet van de Gereformeerde Kerk", ving het verhaal in De Voorhof aan.

De familie Stoppelman leerden de Veenkolonialen dansen, zo maakte Hofman ons tussen de optredens door duidelijk. Ze vormden een orkest, speelden tussen 1850 en 1940 op bruiloften en partijen en werden opvallend vaak dansleraar. Overgebracht naar Kamp Westerbork kregen de leden van de familie te horen dat prominente artiesten niet op transport naar Duitsland hoefden.

Hofman: "Geen van de Joodse musici uit de Veenkoloniën werd tot de prominente artiesten gerekend."

Ondanks het drama bleek de twee-en-een-half uur inclusief pauze durende voorstelling in Westerbork geen zware zit. Daarvoor zat de muziek te knap in elkaar, werd er te goed gespeeld, vooral door Bolotny. Na een uur en drie kwartier ging het ineens van droevig naar ellendig, waarbij tijdens het slot de aandacht werd getrokken door een ritueel met Tichelaar, Torenbos en een aantal getuigen van de oorlog in de Veenkoloniën.

De komende periode is de performance van Torenbos, Tichelaar, een aantal muzikanten en een videoprojectie nog bij te wonen het Boschhuis in Ter Apel (6/4), het Witte Kerkje in Gasselte (13/4), de Synagoge in Groningen (28/4), Muziekboerderij in Valthermond (4/5), Veenkerk in Klazienaveen-Noord (11/5) en Herinneringscentrum Kamp Westerbork in Hooghalen (25/5).

Wie signeert en leest waar in Drenthe en Groningen

Donderdag 21 maart
BORGER Bibliotheek, 19.00 uur: Annegreet van Bergen.
EMMEN, Bibliotheek, 19.30 uur: De Emmer Taalshow met Jaap Klok, Loes Masseree, Geja Casu, Angel Svensson, Harm van Ballegooijen, Sandra Wanders, Berendy Gähler, John Eijkelkamp, Zatarra en Harrie Wegkamp met band.

Vrijdag 22 maart
HAREN Boekhandel Bruna, 19.00 uur: Boekpresentatie Van je moeder moet je het hebben, van je dochter kun je het krijgen Alice Altink & Mayke Smit.
RODEN Wapen van Drenthe, 20.00 uur: Aaf Brandt Corstius.

ZATERDAG 23 maart
ZUIDHORN Grand Café & Logement In 't Holt 20.30 uur: Dichtersfestival Dichterbij Westerkwartier met Meindert Talma, Jane Leusink, Willem Tjebbe Oostenbrink, Aly Freije en Tom Withaar.
ZUIDLAREN Theater Mozaiek, 14.00 uur: Jeroen Olyslaegers.

Zondag 24 maart
EMMEN Bibliotheek, 13.30 uur: Babyboomerblues met Marga Kool, Jan Veenstra en Egbert Meyers.
GRONINGEN Boekhandel Van der Velde, 15.00 uur: Merlijn Kerkhof.
GRONINGEN Grand Theatre, 15.00 uur: Onder de vulkaan met Saskia Goldschmidt, Anne Mooij, Marte Röling, Coen Peppelenbos en Roos Custers.
GRONINGEN, Bibliotheek Groninger Forum, 16.00 uur: Hanneke Groenteman in gesprek met Alma Mathijsen, Marieke Lucas Rijneveld en Bregje Hofstede.

Maandag 25 maart
ASSEN Van der Velde, 19.00 uur: Els Kloek over 1001 vrouwen in de 20ste eeuw / 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis.
DELFZIJL Bibliotheek, 13.30 uur: Schrijfcafé met Lilian Schneider.

Dinsdag 26 maart
GRONINGEN Sociëteit De Harmonie, 20.00: Boekpresentatie Spiegelmoeders Judith van der Wel.
HAREN Bibliotheek, 19.00 uur: Moeders en andere power-vrouwen/poëzie in de Boekenweek met Friso Bavinck en Renée Luth.
WESTERBORK, Restaurant Meursinge, 19.00 uur: Johan Fretz

Donderdag 28 maart
GRONINGEN Bibliotheek Groninger Forum, 15.45 uur: Groningen viert World Bipolar Day met Fleur van der Bij en deelnemers Plusminus-schrijfwedstrijd.
HAREN ’t Clockhuys, 13.00 uur: Hanneke Boonstra over Mijn Mata Hari.
HOOGEZAND Bibliotheek, 19.30 uur: Boekenweekavond met o.a. Cunera van Selm.
RODEN Catharinakerk, 20.00 uur: Annegreet van Bergen.

Vrijdag 29 maart
ASSEN Drents Museum, 14.00 uur: Reading Gilgamesh met diverse dichters, musici en andere kunstenaars.
DE WIJK Bibliotheek, 15.00 uur: Hugo Borst.
EELDE Bibliotheek, 20.00 uur: Lidewijde Paris.
GRONINGEN Boekhandel Van der Velde 15.00 uur: Signeersessie Murat Isik.
GRONINGEN Boekhandel Godert Walter, 20.00 uur: Literaire pubquiz.
HAREN Boekhandel Boomker, 13.30 uur: Signeersessie Murat Isik.
HAREN Boekhandel Boomker, 19.30 uur: Catherine Wijnands over Thuis in elke tijd. Het leven van Kate Kolff (1885-1974).
MEPPEL Schouwburg Ogterop, 20.15 uur: Ivan Borghstijn interviewt Jan Siebelink.
RODEN, Theater De Winsinghhof, 20.15 uur: De Geest van Jan Wolkers, literair muziekprogramma met zanger/gitarist Nico Arzbach, saxofonist Roland Brunt en verteller Peter Smit.

Zaterdag 30 maart
ASSEN Boekhandel Van der Velde, 14.00 uur: Koos van Zomeren.
ASSEN De Nieuwe Kolk, 19.30 uur Boekenfest met Daphne Deckers, Aaf Brandt Corstius, Bobbi Eden, Deborah Cabau, Ronald Giphart, Özcan Akyol en Lévi Weemoedt.
GRONINGEN Boekhandel Van der Velde, 13.00 uur: Signeersessie Peter Buwalda.
GRONINGEN Boekhandel Van der Velde, 15.00 uur: Signeersessie Jan Siebelink.
WINSCHOTEN Bibliotheek, 10.00 uur: Dichterscafé.

Zondag 31 maart
GRONINGEN Bibliotheek Groninger Forum, 14.00 uur: 10 jaar Stichting Literaire Activiteiten Groningen (SLAG) + bekendmaking Beste Groninger Boek 2019.
GRONINGEN Boekhandel Van der Velde, 14.30 uur: Lidewijde Paris.

Granate presenteert Gilgamesj-epos in Drents Museum

In de statenzaal van het Drents Museum – let daar ook eens op de wandschilderingen van Georg Sturm – wordt 29 maart het oudste gedicht ter wereld voorgedragen: het Gilgamesj-epos. Omdat dit ongeveer 5000 jaar oude literaire werk ooit op twaalf tabletten is vastgelegd worden voor de voordacht twaalf teams opgetrommeld die ieder één deel vertolken.

Organisator van dit bijzondere evenement is stichting Granate, een club met als doel 'het creëren van kansen voor professionele biculturele dichters en filmmakers, met name voormalig vluchtelingen, en het bevorderen van meer culturele diversiteit en inclusiviteit in de Nederlandse film en poëzie'.

De line-up:

- Nafiss Nia & Egbert Hovenkamp II | NL/Perzisch/Drents: tablet 1

- Djodjie Ca Rinsampessy & Tom Rahajaan | NL/Indonesisch: tablet 2

- Mala Kishoendajal & Wirindre Kishoendajal | saranami: tablet 3

- Ramon Haniotis & Luisín Gradín | NL/Spaans: tablet 4

- Jana Beranová & Marie Anne de Rooij| NL/Tsjechisch: tablet 5

- Nino Žalica & Archie, Senad & Katarina | NL/Bosnisch: tablet 6

- Fajga Szmulewicz & Joost van Son | NL/Jiddisch: tablet 7

- Simon Mulder & Daan van de Velde | NL/Latijn: tablet 8

- Gita Hacham & DJ Zé Karlo | NL/Zweeds: tablet 9

- Sieger Geertsma & VJ Elwin Staal | NL/ Gronings: tablet 10

- Nina Targan Mouravi & Heather Leslie | NL/Russisch: tablet 11

- Jorgen Unom Jg & Bowie Redman Barbier | NL/Engels: tablet 12

 

Aanvang is 14.00 uur. Entree 17,50 euro

Plattdüütsch-Drentse Poetry Slam zoekt slammers

Het Huus van de Taol en de Emsländische Landschaft zoeken deelnemers voor een – bij gebrek aan een beter woord - poetry slam in de streektaal tijdens festival Zomerzinnen, 22 juni in Dwingeloo.

Voor de verbale krachtmeting zijn minimaal vier Plattdüütsch sprekende en vier Drents sprekende slammers van minimaal zestien jaar nodig die hun voordracht willen laten beoordelen door een jury en het publiek.

De hoofdprijs is € 250. Aanmelden kan tot 30 maart via info@huusvandetaol.nl. De slamwedstrijd maakt deel uit van het project GrenzKultur van de regio’s Emsland, Graafschap Bentheim en de provincie Drenthe.

Drents Museum vraagt odes aan 'De moeder, De vrouw'

Het Drents Museum heeft een schrijfwedstrijd uitgeschreven waarbij deelnemers wordt gevraagd een ode te brengen geïnspireerd door ‘De moeder, De vrouw’.

Aanleiding is een gelijknamige expositie in tentoonstellingsruimte KINK in Assen over hoe kunstenaars de afgelopen eeuw de veranderende rol van de vrouw hebben verbeeld. ‘De moeder, De vrouw’ is behalve een titel van een gedicht van Martinus Nijhoff ook het thema van de Boekenweek dit jaar.

De wedstrijd staat open voor alle leeftijden. Inzendingen mogen maximaal 250 woorden tellen. De vorm is vrij: van gedicht tot (gefilmde) spoken word-tekst. Een aantal inzenders wordt uitgenodigd op 23 maart voor te dragen tijdens een bijeenkomst met optredens van Renée Luth, Marga Kool en Ton Peters.

Inzenden kan tot en met met woensdag 20 maart naar communicatie@drentsmuseum.nl o.v.v. naam, leeftijd, woonplaats en mailadres. Zie ook www.drentsmuseum.nl/impressie-KINK.