Een van de eerste literaire werken uit Drenthe, Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst door drie podagristen uit 1843, wordt opnieuw uitgegeven. En dat gaat gepaard met een oproep: schrijf mee aan het verhaal van Drenthe, schrijf als een hedendaagse podagrist.
Initiatiefnemer is Ter Verpoozing uit Peize, de uitgeverij van Gerard Stout. Met de heruitgave wil Stout laten zien dat literatuur uit de regio, ook al is deze al wat ouder, nog steeds kan inspireren. Drenthe in vlugtige en losse omtrekken bestaat uit reisverhalen die aan columns doen denken.
"De reisverhalen van de drie podagristen zijn op een erudiete manier geschreven”, zegt Stout. "Wie ze aandachtig leest, herkent de Nederlandse geschiedenis en de Nederlandse literatuur vanuit het perspectief van woest en ledig Drenthe. Het boek sluit naadloos aan bij gedachtewisselingen over volksaard en vooroordelen over inwoners van Drenthe."
Oorspronkelijk werd Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst in afleveringen gepubliceerd in De Drentsche Volksalmanak. Een van de auteurs, uitgever Dubbeld Hemsing van der Scheer uit Coevorden, maakte er vervolgens een boek van. De twee andere auteurs waren journalist Harm Boom en predikant-schrijver Alexander Lodewijk Lesturgeon. Critici roemden hun werk destijds als zeer origineel.
Anno 2020 heeft het boek aan betekenis gewonnen. "De provincie Drenthe probeert toeristen te lokken met ‘het verhaal van Drenthe’. De podagristen vertellen dat verhaal", zegt Stout.
Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst kent een bijzondere uitgeefgeschiedenis. Na een eerste bundeling van de verslagen werd het boek in 1857 voor de tweede keer uitgegeven en een jaar later voor de derde keer. Daarna duurde het tot 1974 voor er weer een uitgave verscheen, als replica van het boek uit de negentiende eeuw.
Ter Verpoozing heeft gekozen voor een uitgave in vier losse delen waarin ook andere oude teksten over Drenthe zijn opgenomen. Zo bevat het eerste deel ervaringen die Jacob van Lennep opdeed toen hij in 1823 door Drenthe wandelde. Voorts staan in het boek verhalen van Stout zelf.
Het tweede deel bevat onder meer teksten van P.W.J. van der Berg uit de jaren dertig en de onderzoekers John en Dorothy Keur uit de jaren vijftig. Ook bijzonder: in deel vier wordt een reisverslag uit 1868 van ‘een der podagristen’ opgenomen. Hoewel beloofd kwam het destijds te laat voor het originele boek.
De combinatie van teksten moet lezers in staat stellen zich een beeld te vormen van hoe over Drenthe werd en wordt gedacht. "Het maakt veranderingen zichtbaar, niet alleen in het landschap, maar ook in de maatschappij", zegt Stout. "Het maakt ook duidelijk wat hetzelfde is gebleven. De situatie rond 1850 vertoont veel parallellen met nu."
De heruitgave is ook bedoeld om schrijvers te stimuleren. Stout: "Drenthe in vlugtige en losse omtrekken geschetst vertelt over een maatschappij met armoede, bijgeloof en hartelijkheid. De podagristen schreven over weerzin tegen veranderingen, maar ook over eigenwaarde en intense betrokkenheid bij natuur en medemens."
De podagristen laten volgens Stout zien dat met lichte ironie een helder beeld van de hedendaagse cultuur geschetst kan worden. "Dit boek kan voor schrijvers een uitdaging zijn om met verhalen te komen die het persoonlijke overstijgen. Veel schrijvers kunnen zelfrelativering gebruiken. De podagristen geven het voorbeeld."
#
Schrijf als een podagrist
Ook omdat de drie podagristen destijds niet heel Drenthe hebben beschreven, roept uitgeverij Ter Verpoozing roept schrijvers op met hedendaagse reisverslagen te komen. Teksten dienen een lengte te hebben tussen de 300 en 1000 woorden en zijn bedoeld als vijfde deel van podagristen-project. Inzenden kan tot 15 november 2020. Beloning: een boek en een potentiële plaats in de literatuurgeschiedenis van van Drenthe. Meer informatie en voorbeelden ter inspiratie via www.gerardstout.nl en gerardstout@kpnmail.nl
