Woest en Ledig

Over het probleem van kunstruimte KINK in Assen

Dagblad van het Noorden bracht afgelopen zaterdag in de Drentse editie een artikel onder de kop 'Verzet kunstminnend Assen'. Aanleiding was een brief van kunstenaars en organisatoren van kunstevenementen in reactie op een plan om te bezuinigen op KINK, de kunstruimte in De Nieuwe Kolk.

Het precieze bedrag van de korting is nog niet duidelijk, maar de briefopstellers zien de bui al hangen. Straks is er in de Drentse hoofdstad geen geld meer voor een fatsoenlijke plek waar 'hedendaagse kunst, in het bijzonder hedendaags design en kunstinstallaties' kan worden getoond. Eerder sloot SMAHK aan de Venestraat al de deuren.

Lezend in het stuk lijkt de nood niet direct aan de man. Annelies Meuleman, zakelijk directeur van het Drents Museum, hoofdprogrammeur van KINK, laat weten dat de programmering voorlopig gewoon doorgang vindt. "Wij werken altijd vooruit en weten bij wijze van spreken nu al wat in 2022 in KINK wordt getoond."

En zelfs dan is er altijd nog P60 van Wiets en Rudy Lanjouw. Of voor wie het minder ingewikkeld wil Kunstplaza Schurer en de galerie van het Drents Schilder Genootschap in Warenhuis Vanderveen.

Nu wil het geval dat Den Haag jaarlijks 150.000 euro naar Assen overmaakt om er voor te zorgen dat in de stad en omgeving beeldende kunst en vormgeving kan worden bekeken. Het betreft hier een vervolg op de afschaffing van de beroemde BKR-regeling. Om hiervoor in aanmerking te komen, moeten gemeenten minimaal een vergelijkbaar bedrag op tafel leggen.

Vorig jaar verscheen een evaluatie van deze zogeheten DU-BKV-regeling. Daaruit blijkt dat Assen meer geld voor beeldende kunst en vormgeving uittrekt dan wordt gevraagd. In 2017 ging het niet om 150.000, maar om 844.000 euro. Tel daar 150.000 euro van het rijk bij op en er is in de Drentse hoofdstad bijna een miljoen beschikbaar. Inderdaad, daar kun je een aardige houten hond van aanschaffen.

Dan komen we nu bij het probleem. De gebruikers van KINK moeten ieder jaar 310.000 euro huur betalen voor de ruimte in cultuurpaleis De Nieuwe Kolk. Ik herhaal: 310.000 euro. En dan moet de hedendaagse kunst nog worden gevonden, vervoerd en getoond. Dan moet de kunstenaar nog betaald worden en het publiek nog voorgelicht. Kortom, dan moet het echte werk nog beginnen.

Als de gemeenteraad van Assen werkelijk minder geld wil uitgeven aan beeldende kunst en vormgeving dan doet de raad er verstandig aan eerst  naar de huur van de kunstruimte kijken. Stel dat de eigenaar van De Nieuwe Kolk bereid is dat bedrag te verlagen door bijvoorbeeld de afschrijving te verlengen, dan kan het budget voor BKV evenredig omlaag. En blijft er, wat kunst betreft, per saldo net zoveel mogelijk.

Als ik goed geïnformeerd ben, is de gemeente Assen eigenaar van De Nieuwe Kolk en daarmee ook van kunstruimte KINK. Het komt er op neer dat de gemeente van de 300.000 euro die het minimaal voor hedendaagse beeldende kunst beschikbaar heeft in een moeite door 310.000 euro terugvraagt. Een beetje minder inhalig zou geen kwaad kunnen. Het alternatief is, zoals vaker in Assen, leegstand.

Vrijdag in Dagblad van het Noorden een bespreking van de KINK-tentoonstelling Mijne kinderlijke traanen van Alle Jong. 

Saskia Boelsums in finale Kunstenaar van het jaar 2020

Saskia Boelsums is doorgedrongen tot de eindstrijd voor de titel  Kunstenaar van het jaar 2020. Naast de beeldend kunstenaar en fotograaf uit Nieuw Schoonebeek zijn nog zeven andere kandidaten in de race.

Ook genomineerd zijn Klaas Gubbels, Iris van Herpen, Theo Jansen, Claudy Jongstra, Barbara Nanning, Erwin Olaf en Daan Roosegaarde. De finalisten zijn uit vijfentwintig halve finalisten gekozen door een panel van circa honderd professionele kunstkenners.

Boelsums noemt zich beeldend kunstenaar met een fototoestel. Ze studeerde grafische en ruimtelijke vormgeving aan de Academie Minerva in Groningen en legt zich sinds 2013 toe op fotografie. Op 12 oktober wordt in Amsterdam een boek gepresenteerd met een overzicht van haar werk.

De verkiezing Kunstenaar van het Jaar wordt voor de zeventiende keer gehouden. Op 8 november is de uitslag. Het publiek kan op de finalisten stemmen via deze link. Op 8 november worden ook het Talent van het jaar en de Briljanten Kunstenaar van het jaar bekend gemaakt. Vorig jaar ging de titel naar Claudy Jongstra.

Go! Greta! Go!

Naar aanleiding van haar bezoek aan Noord-Amerika schreef ik voor Dagblad van het Noorden een commentaar over Greta Thunberg. Bij herlezing geloof ik niet dat het mijn beste stuk ooit is. Dat moet nog komen, hoop ik. Maar achter de gedachte sta ik nog steeds. Uiteraad kwamen er reacties op:

Martha schreef:

"greta is een gehersenspoeld meisje, een verdienmodel voor haar geldbeluste ouders, loop daar toch niet zo blind achteraan. en apart, koeien,kippen,boeren moeten weg, maar prinsje mag gewoon racen door natuurgebied, want NIEMAND spreekt oranjehuis tegen"

Ronald S schreef:

"Schandalig dat ze als iemand die autistisch is (Asperger) in wezen wordt ge(mis)bruikt door haar in te zetten in de propaganda van milieu criticasters, ook door deze schrijver.  Ipv een serieuze kijk te krijgen op de strijd tegen de milieu achteruitgang zal uw artikel zoals vele politieke meningen gekwalificeerd worden als een snel voorbij gaande hype. Het gaat naar mijn mening nu te ver om dit soort van berichtgeving cq kritische noten als fake news te betitelen, maar toch. Ik wens u, evenals de redactie van D v/h N, om verder echt kritisch te blijven, misschien is dat commercieel niet interessant, maar beter dan mee te deinen met andere minder kwalitatieve actuele  "nieuws"  in de media."

H.J. Wiersma schreef:

"Ik vind het misselijkmakend als kinderen op de hoogste podia ingezet worden om een standpunt te promoten over een zeer complex onderwerp als het klimaat, waarover de wetenschap bij lange na niet eenduidig is, laat staan een kind er een oordeel over kan hebben. Daar wij overwegend de visie van verdoemenis in de media te horen en te zien krijgen op grond van gemanipuleerde feiten (steek eens je licht op bij www.climategate.nl, syp wynia, groene-rekenkamer.nl) kan ik mij niet langer stilhouden. In plaats van wind- en zonne-energie en bossen opstoken zou er veel meer onderzoek naar thorium MSR energie moeten worden gedaan. DvhN verdiep je alsjeblieft hierin en schrijf hierover ten bate van ons allen! Wij worden door onze ‘leiders’ en media een faliekant verkeerde richting opgemarcheerd!"

In de Volkskrant van afgelopen zaterdag las ik – gelukkig – het volgende in een stuk van Emy Koopman:

"Als ik naar Greta kijk, zie ik een meisje dat de last van de wereld op haar schouders heeft genomen, omdat het gros van de volwassenen geen gram wil dragen. De misdaad behoort aan volwassenen, zij lijdt ervoor. Vermoedelijk ziet ze zichzelf ook zo. En vergis u niet, Greta is misschien consistenter dan uw eigen dochter of zoon, meer rigide zo u wilt, maar waarschijnlijk ervaart uw kind of kleinkind dezelfde wanhoop over de toekomst. Dit is wat we tieners aandoen door zelf geen verantwoordelijkheid te nemen (#howdareyou). We wisten het niet, konden we eerder nog zeggen. Nu niet meer. Dat is waar journalisten en twitteraars aan zouden moeten denken, de volgende keer dat ze een klimaatactivist hypocrisie verwijten: wat is uw eigen medeplichtigheid aan deze gedeelde misdaad, en wat bent u bereid op te offeren?"

Neie Drentse schriever blijkt postulant

Op uitnodiging van de Neie Drentse Schrieverskring mocht ik te Grolloo vertellen over werk en leven. Na een uur was het klaar. Zoveel stelt het niet voor, dat werk en leven van mij. Maar als je er naar moet luisteren, aan een lange tafel, in een van de schemerige zaaltjes die café Hofsteenge rijk is, kan het als 'een hele zit' worden ervaren. Klachten waren er niet. Of ze werden vanwege Drenthe verzwegen.

Eenmaal uitgesproken, ging het woord naar het andere einde van de tafel, naar Marga Zwiggelaar, voormalig directeur van museum De 5000 Morgen in Hoogeveen en in kringen van de Drentse schrievers bekend als Annije Maria Brans. Zwiggelaar, binnenkort verschijnt van haar hand een historische detective, vertelde over haar toetreding tot de orde van de Dominicanen. Begin november verhuist ze naar de congregatie Neerbosch in Nijmegen. Gemiddelde leeftijd ter plekke: 85 jaar.

Dat hoor je niet veel tegenwoordig, ik althans niet, dat mensen afstand doen van bezittingen en hun leven in dienst willen stellen van de christelijke god en zijn zoon. Als postulant, aankomend lid van een orde, heeft Zwiggelaar, ze is van 1963 en dus niet over één nacht ijs gegaan, inmiddels deelgenomen aan een vormingsjaar bestaande uit een lange reeks gesprekken, een psychologisch onderzoek en een schriftelijk verzoek voor intreding.

Wat nu volgt is een noviciaat, een jaar lang theologie en orde-theorie studeren en samenwonen met andere postulanten – er zijn nog vier anderen, als ik het goed heb verstaan. Daarna volgen twee 'professies', beloften. Over een jaar een eerste kleine professie om zuster te worden. Vervolgens drie jaar later een 'eeuwige professie' waarna ze als zuster volwaardig mag meepraten in het kapittel.

De corebusiness van de Dominicanen is bidden, vooral 's ochtends en 's avonds, vertelde Zwiggelaar. In het wapen van de orde staan de termen 'dankzeggen', 'toewijding' en 'uitspreken'. Met daarboven 'waarheid', vulde ze aan. Waarbij volgens Zwiggelaar geldt dat jouw waarheid niet per definitie andermans waarheid is. Naast de theorie is er maatschappelijk werk, zoals het verzorgen van ouderen. 

Zelfs vergeleken met een lidmaatschap van Neie Drentse Schrieverskring kwam het mij voor als een zware opgaaf. De gang van zaken leidde, als vanzelf, tot vragen. De meeste essentiële kwam van schrijfster Aagje Blink, die wilde weten wat het toetreden tot de orde voor Zwiggelaar aantrekkelijk maakt. Waarop de postulant reageerde met een tegenvraag: "Waarom ben jij verliefd geworden op een man?"

Aanvullend vertelde Zwiggelaar dat ze reeds op 6-jarige leeftijd non wilde worden, wat merkwaardig mag heten voor iemand die opgroeide in een gereformeerde plaats als Hoogeveen en daar tijdens haar jeugdjaren nooit een voorbeeld is tegengekomen. Ze vatte het mysterie aldus samen: "Ik vind de persoon van Jezus en wat Hij gedaan heeft zo belangrijk dat ik hem wil navolgen met alles wat ik ben."

De hoofdletter van Hij dacht ik er uit respect bij.

De zeespiegel stijgt - Wie döt ons wat

Straks opent God in de hemel zijn sluizen
Straks breken aan de Zuidas torens in twee
Straks wil iedereen naar hier verhuizen
Straks grenst Westenesch opeens aan zee

Straks wordt al het geld gelijk aan slik
Straks stroomt er water over de IJsselbrug
Straks zingt alleen Drenthe die regel van Skik
Straks zwemmen kinderen naar huis terug

Straks blijken dijken lek als een vergiet
Straks zijn alle bedrijven van de Chinezen
Pas als iemand patat en het bier verbiedt
Zullen mensen dat als het teken lezen

Als het Rensenpark, maar dan anders

Op internet vonden we een beeldenpark, La biomista, net over de grens in België. Wij er zonder voorinformatie heen, bleek het in Belgisch Limburg bij Genk te liggen in een gebied waar vroeger steenkool werd gewonnen en ter compensatie een zoo was aangelegd.

De dieren waren alweer een tijd vertrokken, maar de tuin lag er nog. Het had van de overheid, in een poging Genk en de wereld 'te injecteren met nieuwe ideeën en projecten', een culturele bestemming gekregen. Voor de invulling was een kunstenaar aangetrokken, Koen Vanmechelen, een man met een grote interesse 'in bioculturele diversiteit en identiteit'.

Het park was net voor publiek open gegaan. Omdat de overeenkomsten en verschillen met de voormalige dierentuin in Emmen te groot zijn om te negeren, heb ik er een stukje over geschreven voor Dagblad van het Noorden. Het staat, deo volente, vrijdag in de krant onder de kop 'Als het Rensenpark, maar dan anders'. Een langere versie staat sinds maandag hier. Zie ook www.labiomista.be

Dit zijn de finalisten voor Lichtvoetig III

Over een maand is het zover: het Nederlands kampioenschap light verse-dichten. Op 27 oktober treden in café Groothuis te Emmen de volgende dichters aan voor Lichtvoetig III:

• Wim Meyles, Sint-Pancras
• Robin Veen, Amsterdam,
• Loek Smit, Delft
• Christiaan Abbing, Veenendaal
• Hans Mooi, Groningen
• Adrie Oudejans, Alkmaar
• Bert van den Helder, Bergen op Zoom
• Onno-Sven Tromp, Amsterdam

De finalisten zijn op basis van ingezonden werk geselecteerd door een jury bestaande uit Ton Peters, Nicolette Leenstra, Jan Veenstra, Rob Boudestein en Machiel Pomp (foto). Laatstgenoemde werd in 2017 en 2018 Nederland kampioen. De presentatie van de finale is wederom in handen van Eddie Zinnemers en Frank van Pamelen. Organisator is Stichting Taalpodium Emmen (STEM).

Falling Trees van Studio TMOJ

Omdat een lezer er naar informeerde, durf ik het toch nog wel aan melding te maken van de winnaar van de tweede editie van Folly Art Norg: Falling Trees van Studio TMOJ, in 2018 opgericht door Jaap Sybenga, Maarten Suykerbuyk en Tom Hulsman.

De jury sprak van 'een fraai object waarvan we allen konden beamen dat we het over een folly hebben'. "Een folly die verrast en verwondert, door er zowel in te staan, als er omheen te lopen. Met extra verrassing het ritmische geheel dat ontstaat wanneer je er van de verte langs loopt of fietst."

Op bezoek in kasteel Ruurlo

Omdat we toch in de buurt waren, brachten we een bezoek aan kasteel Ruurlo, de buitenplaats die met geld van de rijkaard Hans Melchers is opgeknapt. Melchers, het mag bekend zijn, is ook de man die Museum More in Gorssel mogelijk heeft gemaakt. Hij heeft in de loop der jaren veel kunst verzameld. In Ruurlo laat hij schilderijen van Carel Willink zien.

Omdat ik niet over mijn museumjaarkaart kon beschikken, besloot ik binnen te geraken door mijn nationale perskaart te laten zien. Dat is altijd weer vervelend, een beetje gênant zelfs, omdat het lijkt alsof je voor een dubbeltje op de eerste rang probeert te  zitten. Daarbij: voor je het weet denkt iemand dat je aan het werk bent. Vervolgens moet je je zelfs gedragen alsof je aan het werk bent.

Ook de kassadame raakte van slag. Bij het zien van mijn perskaart besloot ze een collega te roepen die wel raad met mij zou weten. En dat wist ze. Zenuwachtig maar vastberaden vroeg de collega mij een formulier in te vullen. Toen ik daarmee klaar was ging ze op zoek naar aanvullende informatie over het kasteel en de aldaar opgeborgen kunst en drukte ze mij een boekje in handen. Pas daarna voelde ik mij eindelijk weer vrij.

De introductiefilm was prima. Het kasteel bleek prachtig gerestaureerd, vooral de vloeren. Het zaaltje waarin werd uitgelegd dat Willink in de jaren twintig dankzij E. du Perron en de poëzie van Adriaan Roland Holst realistischer was gaan schilderen en met de dichter Ed. Hoornik een sombere kijk op de realiteit deelde, vond ik zeer interessant. Wat tegenviel, was de hoeveelheid schilderijen van Willink. Ik had meer verwacht.

Bij het verlaten van het kasteel, trof ik de twee dames weer aan bij de balie. Aan de dame bij de kassa stelde ik de vraag of wat ik gezien had de complete Willink-collectie betrof. "Nee hoor," antwoordde de kassa-dame. "Er is nog meer. In januari gaan we de schilderijen wisselen." Ze was nog niet uitgesproken of ik werd als journalist herkend door haar collega met de woorden: "Dat mag nog helemaal niet bekend worden gemaakt."

De normale museumbezoeker heeft een streepje voor.

Weltmeister in de verwarrende jaren zeventig

Na een uitputtende promotietour, uitputtend vooral voor wie in Zuidoost-Drenthe woont, is muziektheatergezelschap Iemandsland dan eindelijk begonnen met het opvoeren van De Weltmeister. We hebben het hier over een locatietheatervoorstelling die nu eens niet in een schuur, op een boot, in dorpscafés of op een veld wordt gespeeld, maar in een heus theater staat. Want ook dat is een locatie. Tot en met 29 september in het Atlas Theater te Emmen.

De Weltmeister is een avond in drie delen. Althans dat was donderdagavond geval, toen ik de try out bijwoonde. Eerst was er een samenzijn in Club '74 waar het publiek voor een groot deel uit scholieren van de 'cultuurstroomklassen' van het Esdal College bestond en DJ Schmutzige Harry onder een videowall plaatjes uit het midden van de jaren zeventig draaide. De koffer van Harry bleek opvallend veel Duitstalige popmuziek van het vrolijke soort te bevatten.

De sfeer werd nog eens extra opgeleukt door hupsige danseressen met bijpassende bewegingen in een entourage van neo-camp. Als u begrijpt wat ik bedoel. De plakkerige onschuld van de jaren zeventig werd niet geïroniseerd – of misschien juist wel, met ironie weet je eigenlijk nooit waar je aan toe bent – maar zo gepresenteerd dat de verantwoorde muziek van toen – progrock, artrock, punkrock – in mijn herinnering achteraf ineens een riducule tijdverspilling bleek te zijn geweest.

Het zogenaamde goede van toen was eigenlijk fout. Het vermeende foute van weleer was veel beter. Op zijn minst leuker. Blijer.

Deel twee was de voorstelling zelf: een collage van scènes over een gezin dat door de tijdgeest verscheurd raakt. Het 'verhaal' vertelt van een Rotterdamse vader met een oorlogstrauma die in Zuidoost-Drenthe, het iemandsland, een te klein tankstation runt. Hij wil niet vooruit, de vader. Moeder staat wel open voor verandering. Met de kinderen kan het alle kanten op. Naar lager wal, het dorp uit, de snelweg over, misschien nach Lodz.

Deel drie, na het slotapplaus, speelt zich wederom af in Club '74. Omdat de leerlingen van het Esdal Collega blijkbaar iets beters te doen hadden, iets met schoolboeken vermoedelijk, liep de dansvloer dit keer sneller leeg, hoezeer de hupsige danseressen ook hun best deden.

Vandaag is de première van De Weltmeister. In afwachting van de recensies stel ik voor de pr-afdeling kosteloos de volgende blurb ter beschikking: een avond vol verleden, vooruitgang, verwarring und ein bisschen Fröhlichkeit.