In theater De Tamboer in Hoogeveen worden vanaf 11 mei gedurende drie dagen de resultaten getoond van De Wijk De Wereld, een project waarbij bewoners uit de Hoogeveense wijk Wolfsbos met professionele (theater)makers een voorstelling creëren. Zangeres Martijje Lubbers is een van de makers. Zij schreef het bijbehorende wijklied. Voor meer over De Wijk De Wereld zie hier.
Ik woonde in Borger de uitreiking van de Drentse Talentprijs Cultuur bij en was aanvankelijk niet van plan daar op deze plek iets over te schrijven. Wie het ‘nieuws’ van de winnaar wil vernemen, kan dat doen via de websites van Dagblad van het Noorden en RTV Drenthe en via ‘de socials’.
Dat ik er alsnog over begin, houdt verband met een onderdeel van het voorprogramma. De bijdrage waarin kersvers statenlid Agnes Jongman van de BoerBurgerBeweging iets vertelde over het cultuurstandpunt van haar partij laat mij niet los. Waarom eigenlijk? Was er iets zorgwekkends gebeurd? Of heb ik de zeurzak?
Jongman bleek melkveehouder te Nieuw-Balinge. Op de vraag wat ze heeft met kunst en cultuur vertelde ze aan presentator Loes van der Laan als ‘echt stadsmeisje’ opgegroeid te zijn in Assen. “Natuurlijk moesten wij naar het Drents Museum. Dat vonden wij niet zo leuk. Maar ja, je ging gewoon. Zoals ook naar een optreden van de Johan Willem Friso-kapel en theater De Kolk. Als ik er nu op terugkijk, denk ik: ‘Dat hoort er gewoon bij.’”
In Nieuw-Balinge is ‘niet zo heel veel aan kunst en cultuur’, vervolgde Jongman. (Het riep de vraag op welke boeken het statenlid in huis zou hebben, of ze wel eens een speelfilm kijkt op de televisie, naar muziek luistert op de tractor, of de spulletjes in haar woning zijn vormgegeven en ontworpen.)
Hieronder volgt de uitgeschreven tekst van haar voordracht, die half aan het publiek, half aan de genomineerde kunstenaars was gericht. Hierboven een boven een foto gemaakt door Sijtze Veldema van de genomineerden voor de Talentprijs terwijl ze, vermoedelijk, naar iets ander luisteren:
“Wij als BBB Drenthe vinden het heel belangrijk dat voor de jeugd in Drenthe, vooral ook op het platteland, dat kunst en cultuur blijft bestaan. De jeugd moet hier betrokken bij blijven. Met cultuur verbeter je de mentale gezondheid en gesteldheid van de jeugd. Vooral kwetsbare jongeren hebben hier baat bij. Ruim vijftien procent van de bevolking van twaalf jaar of ouder is psychisch kwetsbaar, mede ook door de gevolgen van de coronacrisis.
Dit kan omlaag door jongeren laagdrempelig en structureel creatieve activiteiten aan te bieden. Daar willen wij ons als BoerBurgerBeweging hard voor gaan maken. Dit kunnen allerlei activiteiten zijn die bijdragen aan de ontwikkeling van jongeren. Sport en cultuur waren een tijd niet beschikbaar voor kinderen. Dus het is fijn om de jongeren hier weer bij te betrekken en vooral ook kinderen uit arme gezinnen. Helaas hebben wij die hier in Drenthe ook.
Cultuur geeft plezier. Ik zie het aan mijn eigen kinderen, die gaan naar de Zwarte Cross, het Drentse Aa-festival, Steenwijkerwold. Daar komen allemaal mensen zoals jullie aan bod en dat is supermooi. Er zijn veel onderzoeken gedaan. Dit alles heeft echt een positieve invloed. Dat vinden wij heel belangrijk. Kunst en cultuur draagt gewoon bij aan een andere gedachtewereld. Dat is gewoon niet duf. Heel veel mensen denken ‘ja, dat is allemaal een beetje apart'. Nee, je moet er gewoon heen gaan.
Juist de kleine podia zijn zo belangrijk. Wij weten dat omdat de meeste leden van de BoerBurgerBeweging op het platteland zijn opgegroeid. Wij willen hier echt voor staan. Wat ik jullie wil meegeven: maak er gewoon het allermooiste van zodat we jullie volgend jaar weer ergens zien op een festival of bij een mooi project in onze mooie provincie.”
Ook ik gaf Jongman een applaus. Uit beleefdheid vooral. Met tegelijkertijd het gevoel dat haar woorden blijk gaven van een vooralsnog ietwat beperkte kijk op ‘de materie’.
Kunst en cultuur als remedie, het is geen nieuwe gedachte. Voor wie in Drenthe talent wil ontwikkelen, laat staan er professioneel ‘mee aan de slag wil’, later of straks, geeft het te denken. Waar niets op tegen is. Op denken, bedoel ik.
Na afloop van de bijdrage onthulde presentator Van der Laan dat we getuige waren geweest van het allereerste echte publieke optreden van Jongman als politica. Een debuut derhalve. Wel zo toepasselijk tijdens een viering van jong talent.
Ter gelegenheid van de Maand van de Filosofie bezocht ik in Emmen een bijeenkomst in het Rensenpark met Thijs Lijster. De filosoof vertelde er op uitnodiging van de mensen van het Filosofiecafé Emmen over zijn boek Wat we gemeen hebben, door mij hier met mijn beperkte denkraam samengevat als een pleidooi om minder aan de neo-liberale markt over te laten en op zoek te gaan naar een systeem waarin diensten en goederen anders worden verdeeld. Beter uiteraard.
Aan het einde van zijn lezing liet Lijster in dit verband het woord ‘commonisme’ vallen. De ‘u’ was niet zomaar veranderd in een ‘o’, vertelde hij. “Als je vandaag de dag over communisme spreekt, word je direct geassocieerd met Stalin en de Goelag. Heel lang is gedacht dat iedere poging om met een alternatief te komen voor het kapitalisme eindigt in de Stalin-hoek. Dat heeft een banvloek op alternatieven gelegd.”
Het boek van Lijster draait om het begrip ‘common’. “En niet alleen in de zin van gemeenschappelijk bezit, maar ook om collectieve zeggenschap en democratie. Wat ik op het oog heb, is nadenken over alternatieven, op vele verschillende terreinen. We leven nu in tijden van protest, die allemaal op een eigen eilandje plaatsvinden. Al die protesten maken deel uit van een en hetzelfde probleem: een onteigening van gemeenschappelijke waarden en zaken die essentieel zijn voor het menselijk leven.”
Hij noemde onderwijs, zorg, huisvesting, transport en uiteindelijk de aarde zelf. “Waarden en goederen die ons allemaal zouden moeten toebehoren, maar onteigend en vernietigd worden door de rijksten 0,1 procent. Of je nou wilt of niet, we zijn verwikkeld in een strijd om de meent.”
Strijd. Tegen de rijksten? Ik durfde het tijdens het nagesprek niet te berde te brengen, mijn vrees als cultuurpessimist is dat zo'n strijd niet ten koste gaat van de 0,1 procent, maar eerst en vooral slachtoffers maakt onder een veel grotere, aanzienlijke minder rijke groep.
Op de fiets naar mijn te duurbetaalde koophuis in de krimpregio Zuidoost-Drenthe spookte, denkend over het historisch materialisme, het woord strijd nog een tijdje door mijn hoofd. Luisteren naar Lijster had mij misschien wel wijzer, maar niet vrolijker gemaakt.
Een nieuw voorbeeld van branding van het woord Nedersaksen. Aanleiding is dit keer de ontvangst van een persbericht waarin een concert op 6 mei in De Tamboer in Hoogeveen wordt aangekondigd:
“De Koninklijke Harmonie van Thorn reist de provincie grenzen over om in Drenthe samen met het Symfonisch Blaasorkest Nedersaksen een dubbelconcert te geven. Deze unieke samenwerking is een muzikaal avontuur waarbij muzikale grenzen worden opgezocht.
De Koninklijke Harmonie van Thorn bezoekt zelden de grenzen van de noordelijke provincies en het is daarom een unicum dit prestigieuze orkest te ontvangen in de Tamboer in Hoogeveen. De harmonie komt uit op het allerhoogste niveau van de blaasmuziek en behaalde in 2016 de officiële titel Europees Kampioen, door glansrijk de eerste European Contest for Wind Orchestra’s (ECWO) te winnen.
Op het concert zullen beide orkesten de grenzen van hun muzikaliteit opzoeken. De Koninklijke Harmonie van Thorn onder leiding van Jan Cober zal deze avond o.a. het wereldbekende Petroesjka van Igor Stravinksy ten gehore brengen. Het Symfonisch Blaasorkest Nedersaksen onder leiding van Nico Sieffers zal werken uit de VS, Engeland en Frankrijk en Spanje ten gehore brengen.”
Thorn is een stad in Limburg. Het Symfonisch Blaasorkest Nedersaksen is een vanuit Ommen opererend projectorkest met amateurmusici en bestaat sinds 2018.
Uit het boekje van Gekleurd grijs selecteerde ik van de ‘culturele activiteiten voor de senior in Drenthe’ een fotoworkshop in het Stedelijk Museum Coevorden. Op de zolder van het museum hadden zich zo’n tien deelnemers verzameld, niet alleen senioren. De winkel werd gedreven door Sake Elzinga.
Die wist te vertellen dat anologe fotografie aan populairiteit wint, vooral onder jongeren. Het merendeel van de aanwezigen had evenwel digitale camera's meegebracht. Ook ik, maar ik hield 'm in de tas. Ik wilde mijn mobiele telefoon beter leren gebruiken.
Na een bondige uiteenzetting over fotografie in zijn algemeenheid, waarvan de les ‘de beste camera is de camera die je bij je hebt’ diepe indruk op mij maakte, dirigeerde Elzinga ons voor het praktijkonderdeel de straat op, naar buiten.
“Goed kijken”, adviseerde hij. “Geduld hebben. Meerdere foto’s maken, niet alleen staande, maar ook liggende. Meerdere standpunten kiezen. Wat in de weg staat, kun je ook gebruiken.”
Na enig zoeken en dralen viel mijn oog op het gemeentehuis, een architectonisch waagstuk, aan de overzijde van het Arsenaal. De foto’s die ik van het gebouw maakte, werden door Elzinga oordeelloos bekeken. Daarna liet hij zien hoe het ook kon. “Je kunt zo’n gemeentehuis mooi maken, maar je kunt zo’n gemeentehuis ook stuk maken”, zei hij. “Aan jou de keuze.”
Fotograferen is kijken en dan kiezen.
Vormgever en projectenmaker Vera Vos uit De Wijk is in de race voor de Drentse Talentprijs Cultuur, een onderscheiding voor beginnende kunstenaars met een band met Drenthe.
De bekendmaking van de winnaar is 18 april in Borger. De prijs (foto) werd voor dit jaar ontworpen Joke Holwerda uit Aalden.
Naast Vos zijn ook singer-songwriter Anique van Büseck uit Meppel en theaterduo Firma Frictie genomineerd. Dit duo bestaat uit Stella van den Sigtenhorst uit Assen en Lusanne Arts uit Hoogeveen.
Vorig jaar ging de prijs naar de uit Odoorn afkomstige Okki Poortvliet. Vos werkt met Poortvliet samen in het project 'De Drentse Vlaggenhijsers'.
Locatietheatergezelschap Peergroup zoekt voor de schoolvoorstelling Vinnie ‘spannende zolders’ in de gemeente Hoogeveen en De Wolden. “Wees gerust: ze hoeven niet opgeruimd te zijn, de zolders zijn bedoeld om de fantasie zoveel mogelijk te prikkelen, hoe meer er zien is, hoe beter”, sust regisseur Dirk Bruinsma.
Vinnie is een voorstelling voor kinderen uit groep 6, 7 en 8 en maakt deel uit van het project Van Gogh in Drenthe. “De zolders moeten ruimte bieden voor een schoolklas, 3 spelers en muzikanten van het Margaretha Consort én een acteur. Ze moeten ongeveer 50m2 (ca 6mx8m zonder schuine wanden) zijn en bereikbaar via en vaste trap.”
Bruinsma zoekt een plek 'waar je helemaal jezelf kunt zijn, ook als je nog niet helemaal weet wie je bent’. “Waar je mag schreeuwen als je je niet begrepen voelt en waar je met verf mag smijten als je een uitlaatklep zoekt.”
Zolderbezitters kunnen zich melden bij productieleider Suzanne Verhagen: [email protected]
Zondag 16 april worden in theater De Winsinghhof in Roden de winnaars bekendgemaakt van Dagblad van het Noorden Streektaalprijzen. Er zijn twee categorieën. Hieronder de genomineerden:
Proza/poëzie
Cd/dvd/overig
Dagblad van het Noorden wil met de streektaalprijzen culturele en kunstzinnige uitingen stimuleren, bekronen en belonen in streektalen die worden gebruikt in het verspreidingsgebied van DvhN. De eerste prijsuitreiking was in 2006. De streektaalprijzen gelden als één van de belangrijkste onderscheidingen in het Nedersaksisch taalgebied. Prijswinnaars krijgen naast eeuwige roem een bedrag van 1001 euro.
Nog meer film, dit keer in Veenhuizen, waar op 17 en 18 maart een tweedaags filmfestival wordt gehouden. Er worden zes films getoond op verschillende locaties. Centrale thema is Toewijding.
Op 17 maart draaien Picciridda van regisseur Paolo Licata, Mal de Pierres van regisseur Nicole Garcia en Woman at war van regisseur Benedikt Erlingsson. Op 18 maart draaien Le sorelle van regisseur Emma Dante, Le grand bain van regisseur Gilles Lellouche en Chiara van regisseur Jonas Carpignano.
Dit jaar is het Gevangenismuseum de hoofdlocatie waar op twee plekken films zijn te zien: het oude cellengebouw en de Generaal van den Bosch-zaal. Derde locatie is Koffielust, op wandelafstand van het museum.
RTV Drenthe plaatste woensdag een intrigerend bericht op zijn website onder de kop ‘Drenthe steekt veel geld in bevorderen regionale identiteit’.
Basis onder het artikel, vermoedelijk tot stand gekomen onder aanvoering van de NOS, is een staatje met provinciale uitgaven aan ‘cultuur en maatschappij’ per hoofd van de bevolking. Friesland scoort in het lijstje het best met 72 euro per inwoner. Drenthe doet het net iets minder met 65 euro.
Dat bedrag is volgens cultuurgedeputeerde Nelleke Vedelaar zo hoog omdat ‘Rijksfondsen veelal naar grote culturele instellingen gaan’. Ze suggereert dat haar provincie zoveel geld móet uitgeven omdat het Rijk het niet doet. Zoals wellicht bekend rolt een belangrijk deel van het cultuurgeld, dat voor podiumkunstgezelschappen, kringetjes in de Randstad.
De uitgaven ter versterking van de regionale identiteit zijn dus uit noodzaak geboren, concludeert RTV Drenthe nogal stevig. De omroep gaat zelfs een stap verder door te stellen dat die ‘gedwongen investering’ zich uitbetaalt in een sterkere verbondenheid binnen de provincie.
Als bewijs wordt onderzoeker Femke de Haan van Trendbureau Drenthe geciteerd: “Vier op de vijf Drenten zegt trots te zijn op de provincie en beschouwt het als thuis. Er heerst een sterke regionale identiteit in Drenthe.”
Wat met ‘sterke regionale identiteit’ wordt bedoeld, wordt in het bericht niet helder. Afgaand op wat De Haan vertelt, heeft het te maken met ‘de natuur, de rust, de ruimte en het bos’ en ‘de saamhorigheid en verbondenheid tussen de inwoners’.
Wat natuur, rust, ruimte en bos is, weet iedere Nederlander. Ik durf te stellen dat inwoners van Gelderland en dan met name de Veluwe dat minstens zo goed weten als inwoners van Drenthe. Het zijn zaken die iets zeggen over het landschap. Maar wat het over identiteit zegt? Ik zou het graag vernemen.
Dan de saamhorigheid en verbondenheid tussen de inwoners. Hoe meet je zoiets? Hoe bevorder je zoiets? Door het Drents Museum in staat te stellen tentoonstellingen te organiseren met archeologische vondsten uit Italië en kunst uit Mexico? Hoe kwantificeer je naoberschap, een wereldwijd verschijnsel waar ze zich in Overijssel en vooral Twente op voor laten staan?
Wellicht goed om te weten dat natuur, rust, ruimte en bos niet in de cultuurportefeuille van gedeputeerde Vedelaar (PvdA) zitten, maar in de portefeuille van haar collega Henk Jumelet (CDA). Wellicht ook goed om te weten dat naoberschap het werk is of zou moeten zijn van haar collega Hans Kuipers (GroenLinks).
Dat de provincie Drenthe provinciaal geld in cultuur stopt, is heel goed. Volgens Cees Bijl, voorganger van Vedelaar en verantwoordelijk voor het beleid dat zij uitvoert, was dat geld niet speciaal bedoeld voor bevorderen van de regionale identiteit, maar voor 'Jeugd, Jannes en Spreiding'.
Wie wil weten waar de provincie Drenthe het cultuurgeld in stopt, verwijs ik graag naar bladzijde 62 en verder in de cultuurnota Cultuur om te delen. Daar is te lezen dat jaarlijks 2,5 miljoen euro naar cultuurparticipatie gaat, 6,6 miljoen naar musea, 1,7 miljoen naar kunsten, 3,5 miljoen naar erfgoed en 3,5 miljoen naar bibliotheken. Naar streektaal gaat een half miljoen euro per jaar.
Deze zaken leveren onmiskenbaar een bijdrage aan leven en welzijn van inwoners in Drenthe. Maar in hoeverre het de regionale identiteit bevordert en zelfs sterker maakt dan die in, zeg, Noord-Holland blijft de vraag.