Het Kunstennetwerk Drenthe houdt 7 februari onder de titel Waarde van cultuur een politiek debat in Assen over het Drentse kunst- en cultuurklimaat. Voor het debat zijn alle deelnemende partijen aan de provinciale verkiezingen in maart en andere betrokkenen uit het culturele leven in Drenthe uitgenodigd.

Onder leiding van Frénk van der Linden zal worden gedicussieerd over de waarde van cultuuronderwijs, de provinciale betrokkenheid bij de (amateur)kunsten, erfgoed en media in Drenthe, cultuurinnovatie en het belang van cultuur voor de Drentse economie. Aanvang is 19.30 uur in theater Kleintje Kolk aan de  Weverstraat in Assen. De entree is gratis.

Kunstennetwerk Drenthe is een samenwerkingsverband tussen CBK Drenthe, Biblionet, Kunst & Cultuur Drenthe, RTV Drenthe, schouwburg Ogterop, theater De Muzeval, theater De Tamboer en theater De Kolk. RTV Drenthe verzorgt een live-uitzending van de avond via internet.

Niet iedereen heeft het gemerkt, maar Drenthe heeft sinds kort een nieuwe culturele gemeente. Aa en Hunze mag de titel het komende jaar waarmaken middels een reeks activiteiten onder de noemer Cultuurlijk! Na de officiele opening, vorige week, bestaat het eerste echte event uit vier tentoonstellingen in de bibliotheken van Gasselternijveen, Annen, Rolde en Gieten.

In alle vier is een eigen keuze te zien uit het boek Vlucht van mijn verbeelding waarbij leden van de 50-jarige fotoclub GiAF hebben samengewerkt met schrijvers en dichters die een band hebben met Aa en Hunze. Daar zitten bekende namen tussen: Erik Harteveld, Suze Sanders, Gerard Nijenhuis, Jan Siebo Uffen, Egbert Hovenkamp, Henk Nijkeuter en Tjitse Hofman. Voor meer over Aa en Hunze als culturele gemeente van Drenthe klik hier.

Vooralsnog verloopt alles naar verwachting. Donderdag zijn de shortlists voor Het Beste Groninger Boek 2010 gepresenteerd: een voor fictie en een voor non-fictie. En inderdaad, Wenst van Allard Schröder is door naar de eindronde. Net als De heks van de bibliotheek van Christien Boomsma, Mijn ontmoeting met God en andere avonturen van Wouter Godijn, Fietsen met Bob Dylan van Bill Mensema en Gagarins engelen van Bennie Roeters.

In de categorie non-fictie zijn eveneens vijf boeken verder. Het gaat daarbij om Ooit gebouwd voor altijd, 40 jaar Stichting Oude Groninger Kerken van uitgeverij Philip Elchers, de bundel Een open plek met essays van C.O. Jellema, Het babyhuis van Liefke Knol, Martinitoren van Frans Westra en, jawel, Van Korreweg naar Korreweg. 75 plaatsen in het leven van Gerrit Krol door Ad Zuiderent.

De prijswinnaars worden zaterdag 13 november bekendgemaakt tijdens het driedaagse prozafestival Het Grote Gebeuren in Groningen. De jury bestaat uit Erica van Boven, Han Borg en Louis Stiller. De prijs omvat een rijmprent geschreven door Nyk de Vries en gedrukt door Nick ter Wal en een linosnede van Dolf Verlinden. Zie ook www.hetgrotegebeuren.nl.

Vrijdag 17 september begint in Assen de zevende editie van Axis, het sympathieke theater- en muziektheaterfestival in de Drentse hoofdstad. Met als motto ‘Het podium de stad’ vinden drie dagen achtereen op veelal ongebruikelijke locaties performances, voorstellingen en andere activiteiten plaats: eigen producties, premières en veel voorstellingen die voor het eerst in Noord-Nederland te zien zijn.

 
Op het programma staan onder meer Luister naar de ruimte tussen ons van Rood Paleis, de voorstelling Zaakjes door een Drents gelegenheidsgezelschap, Dead End van TG42, een speciale productie van Nizno, Kale bomen ruisen niet van Theatergroep Knoest, Arabische Nacht door Ensemble Leporello, Dance Little Sister van Dame Jeanne (foto) en het regiospektakel Groot Hunzeland door Stichting Peerd.

De Gouverneurstuin in het centrum, vlak bij de bouwput die het Drents Museum tegenwoordig is, vormt hart van het festival. In de tuin vindt de kaartverkoop plaats, is de festivalhoreca gesitueerd, wordt muziek gemaakt en vindt tevens een aantal doorlopende voorstellingen plaats. Voor kaarten en andere informatie zie www.axisfestival.nl.

Zaterdag gaat ook in Drenthe het nieuwe culturele seizoen officeel van start. Sinds een aantal jaren gebeurt dat tijdens de zogeheten Drentse Uitdag waarop tegelijkertijd in alle twaalf Drentse gemeenten een uitmarkt wordt gehouden.

Of dat slim is, valt te betwisten. Wie wil ook weten wat het culturele aanbod buiten de eigen woonplaats is, zal zich op zijn minst in tweeën moeten hakken. Publiek trekken is een vak, ook in de culturele sector.

Gelukkig is voor het overzicht www.drentseuitdag.nl in het leven geroepen en daarnaast een speciale krant verspreid die overigens in Emmen nog altijd goed verborgen wordt gehouden. Vervolgens roeren alle gemeenten ieder hun eigen trom.

Zo grijpt in Assen op de Kop van De Vaart festival De Nieuwe Kolk plaats, onder auspiciën van de toekomstige gebruikers van cultuurcentrum De Nieuwe Kolk: theater, bioscoop, woningstichting Actium, bibliotheek, Biblionet Drenthe en het CBK Drenthe.

Op het programma staat onder meer een optreden door het ICO Saxofoonkwartet, de presentatie van Mischa van Huijstee uit Smilde (foto gemaakt tijdens het Drentse Open Dicht Festival 2010) als de nieuwe stadsdichter van Assen en een Drentse Poetry Slam. Verder een concert door het Noordpool Orkest met Ali B, Jan Akkerman, Maria de Fátima en Martijje!

Gerrit Komrij schreef ooit: ’Poëzie is geen tijdelijk onderdak, poëzie is kost en inwoning.’ Voor iemand die een belangrijk deel van zijn inkomen bij elkaar sprokkelt als dichter en bloemlezer is dat natuurlijk meer dan waar. Maar in dit geval gaat het er vooral om dat poëzie iets is dat altijd meereist. Of altijd zou kunnen meereizen. Vanaf het wakker worden tot en met het inslapen. Aan de ontbijttafel en bij het openslaan van de lakens. Bij het dichttrekken van de deur en het uitschakelen van de televisie.

Et cetera.

In diezelfde geest heeft festival Dichters in de Prinsentuin in Groningen het motto ’Dagelijks brood’ meegekregen. Dit keer stond het alledaagse karakter van poëzie centraal. Zoals Arjen Nolles en Rolien Scheffer het stellen in de bloemlezing Dagelijks brood: "Het woord als voeding voor de geest, het gedicht als bouwpakket." Waarmee meteen duidelijk is gemaakt dat poëzie niet kant-en-klaar wordt aangeleverd. Je moet er als luisteraar of lezer wel wat voor doen. De oren en ogen openhouden bijvoorbeeld, je laten inspireren door de ontwerper en soms zelf met ideeën komen.

 
Bij de Ikea gaat dat makkelijk. Vrijdagmorgen, op de slotdag van het evenement, is het woonwarenhuis één van de festivallocaties, naast de vertrouwde theetuin en loofgangen in de binnenstad. Enigszins verdekt tussen de tafels en stoelen staan in de toonzalen zes dichters opgesteld: Thomas Möhlmann (foto: Kees van de Veen), Simon van der Geest, Fieke Gosselaar, Eelke van Es, Sacha Landkroon en Mishenu Osepa Cicilia. Hun voordrachten zijn niet zozeer op het winkelende publiek gericht, maar bedoeld voor zo’n dertig festivalgangers die zich bij de ingang ’in een kleine groep mensen zien veranderen’.

Niet alles gaat vanzelf, ook niet als braafjes de officiële looproute in de woonsuper wordt gevolgd. Dus leidt een gids ons allereerst naar de ’Woonkamers’ waar Simon van der Geest, tegen een achtergrond met opbergsysteem Besta/Framstra 677 (uitgevoerd in essenhoutpatroon), voorleest uit Dissus, een lenige raptekst voor alle leeftijden op basis van Homerus’ Odyssee. Voor wie er gevoelig voor is, allemaal heel fijn symbolisch, zo aan het begin van een expeditie door de dolgedraaide consumptiemaatschappij die de Ikea óók is.

Stop nummer twee breng ons bij Mishenu Osepa Cicilia en haar gedicht Librami, wat zoiets betekent ’bevrijdt mij’. Osepa Cicilia komt van Curaçao en dicht in het Papiamentu, een mooie taal om naar te luisteren, maar lastig om te volgen. Ineens kijk je heel anders naar de Ikea. Het bewijs wordt even later aangetroffen in de vorm van een onvervalste ready-made, hangend aan een kast:

23m2 gebruikte kleuren en materialen

Verf

Flexa

Wand beige

Flexa Colors muurverf

Kleur F2.10.70

Wand wit

Flexa Colors muurverf

Kleur HN 02.88

Vloer

Tundra Kliklaminaat

Kleur antiek effect

Geen tijd om zelf

Te monteren?

Via Eelke van Es (afdeling Verlichting) belanden we bij Fieke Gosselaar (Slaapkamers). De laatste draagt onder meer haar gedicht Riouwstraat voor: ’Klaine koamer/ zit in n deuze./ Deuze wil nait dicht,/ ze kikt dernoar.// Wilde daaier/ van Riouw sluipen/ joaren in heur bèr,/ bluizen blözzem/ in heur hoar.//En nou wieder/ fluustert ze./ op stroat wordt/ tot tiene teld.’

En dan is het niet ver meer naar ’Kinderland’ waar Thomas Möhlmann in een roze meisjeskamer voorleest uit de bundel Kranen open terwijl zijn debuut De vloeibare jongen zo staat opgesteld je ’m terstond wilt aanschaffen. Aan potten, pannen en washandjes geen gebrek, maar in die behoefte voorziet de Ikea niet. Vreemd. Waarom wel kasten, maar geen boeken?

Eenmaal de kassa gepaseerd is, krijgt Sacha Landkroon het laatste woord. Twee jaar geleden had de festivalorganisatie ’m nog weggestopt in een steeg, nu klinkt zijn stem op een van de drukste plekken in heel Groningen. Gezeten op een witte 3-zitter van het type Ektorp (Nieuwe verlaagde prijs: 299) leest Landkroon over een hand die in een broodzak met schimmel: ’Onder in de zak wonen stille fantomen/ die bonte bellen blazend huidvulkaantjes/ aan de boorden van een uitgang knagen.’

Thuis de gebruiksaanwijzing toch maar even goed lezen.

Gerbrand Bakker (Foto: Eimer Wieldraaijer) is opgetogen. Hij heeft net de laatste hand gelegd aan zijn nieuwe roman. Dat wil zeggen: er wordt nog wat gesteggeld over het juiste aantal pixels in de foto voor de omslag, maar verder is De omweg klaar en af om in oktober te verschijnen. Veel sneller dan verwacht. Immers: Juni dateert van mei 2009, Boven is het stil van 2006 en de eerste publicatie van Perenbomen bloeien wit van 1999.

Het geeft ‘m zelf ook verbaasd, zegt hij. "Laatst luisterde ik een marathoninterview af dat ik een jaar geleden aan de VPRO-radio gaf. Daarin hoorde ik mezelf binnen een kwartier tien keer ‘de omweg’ zeggen. Tien keer! Blijkbaar zat er toen al iets in mijn hoofd – dat zijn van die prachtige dingen. Weet je dat ik nu voor het eerst zelf de titel voor mijn roman heb geleverd? Normaal doet de uitgeverij dat. Die heeft daar verstand van."

En dat terwijl de storm rond Boven is het stil nog steeds niet is uitgeraasd. Meer dan 100.000 exemplaren zijn er van het boek verkocht. Volgend maand verschijnt een feesteditie. Met daarin opgenomen het juryrapport van de IMPAC, met 100.000 euro een van de grootste literatuurprijzen ter wereld. Bakker ontving de onderscheiding vorige maand in Dublin voor de vertaling van Boven is het stil als The Twin door David Colmer.

Niet eerder sleepte een Nederlands auteur zo’n prijs binnen. Twee dagen voelde hij zich trots. "Het ging heel raar. Ik wist het al een maand, maar mocht niks zeggen. Mijn ouders had ik het verteld, verder hield ik het stil. Tot ik er iets over schreef op mijn weblog. Een dag later ging de telefoon. Nee hé, dacht ik. Het zal toch niet? (...) Het geld kreeg ik in de vorm van een cheque. Ook zoiets: een cheque. Je zou denken dat zo’n bedrag elektronisch wordt overgemaakt. Maar nee hoor, ik kon met een papiertje naar de bank."

Over banken en geld gesproken: "Juni wordt in de Duitstalige pers heel lovend besproken, echt fantastisch. Het boek begint daar nu ineens te lopen. Onlangs had ik een lezing in Zwitserland. Daar kreeg ik twee briefjes van 500 euro voor. Ik met die briefjes in Nederland naar de bank. De geldautomaat weigerde ze in te nemen, dus vals waren ze niet. Het bankpersoneel gaf het advies naar het casino te gaan. Naar het casino! En dat adviseert mijn eigen bank."

Luxe-problemen zijn het. In dezelfde categorie valt de discussie met The New York Times over de inhoud van een gastcolumn. "Het vloeide voort uit het winnen van de IMPAC. Ze wilden een column over Nederland ten tijde van het WK-voetbal in Zuid-Afrika. De redacteur wist precies wat er wel en wat niet inmoest staan. Ik wilde schrijven over de vraag naar de Beessies van de Albert Heijn, maar kreeg niet duidelijk gemaakt dat Beessie een Zuid-Afrikaans woord is voor het Nederlandse beestje."

Het gaat goed met Gerbrand Bakker, laat dat helder zijn. Zo goed, dat het leed rondom de slechte ontvangst van Juni in Nederland bijna is vergeten. "Daar ben ik een flinke tijd ziek van geweest", vertelt hij over de negatieve recensies en tegenvallende verkoop. "Eerst dacht ik: ‘Het ligt aan mij. Het is gewoon niet goed genoeg.’ Maar nu ik de Duitse recensies lees, weet ik dat het anders zit. Het is de wispelturigheid. Het ene moment ben je het gesprek van de dag, het andere moment is dat voorbij. Ik ontmoet lezers die niet weten dat er na Boven is het stil nóg een roman is verschenen."

Dat zullen er nog altijd minder zijn dan zij die weten dat Bakker ook poëzie schrijft. Volgende week is hij te gast tijdens de slotdag van Dichters in de Prinsentuin in Groningen. "Ik loop er niet te koop mee," zegt hij. "Maar af en toe voel ik een aandrift tot het schrijven van een gedicht. Bijvoorbeeld als ik een zin hoor of lees die uren later nog in mijn hoofd zit. Dan schrijf ik die zin op, en zet ik er iets voor, of iets achter. Ineens is er een gedicht."

Hij is behoorlijk onzeker over zijn poëzie. "Er zijn wat gedichten gepubliceerd in Tzum. Na een verzoek stuurde ik een stapeltje op met de mededeling dat het niet erg zou zijn als er ietswerd verbeterd. Dat schaven aan een gedicht, dat vertimmeren, daar ben ik veel te onrustig voor.  Eerder dit jaar kocht ik bij de presentatie de bundel Terrein van Erik Lindner. Ik heb ‘m nu nog niet gelezen. Met korte verhalen gaat het net zo. Geef mij een roman, daar kan ik mij in onderdompelen."

Maar ermee optreden doet hij graag. "Laatst werd ik gevraagd voor de opening van een boekhandel. Misschien doe ik iets geks, kondigde ik aan. Misschien lees ik wel wat gedichten. Thuis zocht ik er tien bij elkaar waar ik tevreden over ben en vervolgens heb ik die voorgedragen. Na afloop hoorde ik dat Wanda Reisel mijn gedicht De gang heel erg mooi vond. Nou, dan wil ik graag geloven dat het wel goed zit."

Festival Dichters in de Prinsentuin wordt 28/7, 29/7 en 30/7 in Groningen gehouden. Voor het complete programma zie www.dichtersindeprinsentuin.nl. Voor meer over Gerbrand Bakker zie www.gerbrandsdingetje.nl/

Moke (foto Govert de Roos) is 28 augustus hoofdact tijdens de derde editie popfestival Rupspop in Emmen. Daarmee komt het aantal gecontracteerde bands voor het gratis toegankelijke evenement op zeven. Volgende week worden de laatste twee namen bekendgemaakt.

In een eerder stadium werd al de komst van Bertolf, Only Seven Left en Want Want aangekondigd. Op het affiche prijken verder de namen van lokale acts als Nuclear Driven Animals, Genetic en Oostblok. Zie ook www.rupspop.nl.

De vierde editie van het Open-Dicht Poëziefestival vindt vervolgens 5 september in de bossen bij Schoonoord plaats. Van hoofdgast Dijkshoorn is dan net het luisterboek Dijkshoorn leest! verschenen met twaalf korte verhalen en een aantal gedichten uit zijn oeuvre, alles voor een live-publiek opgenomen in het Bonbontheater van uitgeverij Rubinstein. Dijkshoorn leest! zal behalve als cd ook als mp3 verschijnen.