Woest en Ledig

Het virus ontsnapte uit de kruik van Pandora

Heb ik nog maar net iets geschreven over Steden van Pandora, het boek van Paul Gellings, vallen er twee mails in de box waarin het ook al over Pandora gaat. De mails zijn verstuurd door arts-microbioloog Edwina Doting en kunstenaar-ondernemer Xandra Donkers. De twee hebben een ontwerpwedstrijd uitgeschreven voor mondneusmaskers:

'We willen op een creatieve manier aandacht vragen voor mondneusmaskers om op deze wijze de mondneusmaskers uit de negatieve discussie te halen en anderzijds om middels ontwerpen maatschappelijke thema's voor het voetlicht te brengen, zoals bijvoorbeeld duurzaamheid en diversiteit.'

Deelnemers aan de wedstrijd worden ter inspiratie verwezen naar het Groninger Museum en een blog met fijne zwijmelplaatjes waarin het voormalig hoofd educatie van het museum, Steven Kolsteren, Pandora haar doos afneemt en een kruik in handen duwt. En passant wijst hij haar aan als verspreider van het coronavirus. Hij doet dat als volgt:

'Op een nacht kreeg de nieuwsgierigheid bij Pandora zelf de overhand, want waarom zou Zeus gezegd hebben dat er niets bijzonders in de kruik zat? Dat moest dus juist wel iets bijzonders zijn. Ze opende de kruik en hieruit kwamen alle gevaren voor de mensheid: noem maar op, angst, pijn, paniek, geweld, ziekte, het coronavirus enzovoort. Van schrik deed ze het deksel weer op de kruik, waardoor een wezen gevangen bleef: de hoop. Bij alle ellende is er altijd de hoop die je overeind houdt. Is het nu juist ook niet een gemene eigenschap, of een troost van de goden?'

Voor meer over de ontwerpwedstrijd zie hier. Aanmelden voor de wedstrijd per mail bij voorkeur voor maandag 3 augustus via xd.artprojects@gmail.com. Deelnemers krijgen dan informatie toegestuurd. De winnende ontwerpen worden op 12 augustus bekend gemaakt via de websites van het Groninger Museum, XD-Art Projects en de sociale media.

In het Museum voor Hedendaagse Tibetaanse Kunst

Ik bezocht het Museum voor Hedendaagse Tibetaanse Kunst in Emmen. In 2017 was ik er ook al eens, toen om verslag te doen van de officiële opening en aan Drenthe en omstreken uit te leggen hoe Emmen aan een Museum voor Hedendaagse Tibetaanse Kunst is gekomen. Iemand moet het doen.

Kort samengevat komt het er op neer dat de stichter van het museum, Tashi Norbu, een Tibetaanse monnik die ook kunst maakt, of een kunstenaar die ook monnik is, in Emmen ruimte zag om én kunst te tonen én monnik te zijn. Hij nam daartoe zijn intrek in een van de paviljoens die leeg is komen te staan na de sluiting van de oude dierentuin in Emmen, nu het Rensenpark.

Reden voor het hernieuwde bezoek was Nostalgia over the edges, een tentoonstelling met werk van kunstenaars die in Tibet werken of dat, noodgedwongen, buiten Tibet doen. Norbu, die een Belgisch paspoort heeft en een tijdje in Noord-Holland heeft gewoond, behoort tot de laatste groep. De machthebbers – Tibet maakt sinds de jaren 50 deel uit van de Volksrepubliek China – zijn niet zo van Norbu en zijn kunst geporteerd.

Tijdens mijn bezoek vertelde Norbu hoe hij daar anderhalf jaar geleden – opnieuw – mee werd geconfronteerd. Hij dacht dat hij zijn kunst mocht laten zien tijdens een tentoonstelling Shanghai, maar werd aldaar op het vliegveld aangehouden. Er was iets met zijn kunst, er was iets met hem, helemaal duidelijk werd het niet, zo werkt onderdrukking, onvoorspelbaar en willekeurig, hoe dan ook, er was iets. De kunstenaar-monnik mocht China niet in.

"Ik heb altijd geprobeerd de middenweg te bewandelen", vertelde Norbu. "Nu mijn naam ergens op een lijst staat, kies ik er nog meer voor mij uit te spreken." Wat hij te zeggen heeft, blijkt uit Nostalgia over the edges.

Het grootste overzicht ooit in Nederland met hedendaagse Tibetaanse kunst laat zien hoe kunstenaars reageren op de veranderingen die in Tibet gaande zijn, hoe de oorspronkelijke Tibetaanse cultuur onder druk staat en hoe kunstenaars die cultuur levend proberen te houden. Soms doen ze dat door te ageren tegen het Chinese bewind, soms doen ze dat door Westerse invloeden te omarmen.

Voor meer verwijs ik naar de krant en website van Dagblad van het Noorden van vandaag, maandag.

Muziekkoepels in de schilderkunst

Hoe het met de muziekkoepelverzameling staat? Heel goed, dank u. Zie ook hieronder. Of daar.

Luuk Huiskes, Utrecht.

Diego Rivera, Mexico-stad.

Max Liebermann, Leiden

Jannes Koetsier, Groningen.

Jannes Koetsier, Groningen.

Arseniy Pantchenko, Groningen.

Op bezoek bij het MOW in Bellingwolde

Een week of wat geleden lieten de cultuurredacteuren van Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant tijdens een gezamenlijke videoconferentie hun geest waaien over mogelijke onderwerpen voor de zomer. Ook omdat de redacteuren die gespecialiseerd zijn in podiumkunsten niets wisten te verzinnen, of deden alsof ze niets konden verzinnen, of met het hoofd bij de afgelaste festivals zaten, kwam een voorstel bovendrijven om musea aan een test te onderwerpen.

Ik mocht voor de museumtest naar het MOW in Bellingwolde, net voorbij Pekela ('een prima plek') en Blijham. Aan de Hoofdweg 161 in de parel van het Westerwold kreeg ik een rondleiding van Anja Grijze door een verbouwd en uitgebreid herenhuis en sprak ik met directeur Obby Veenstra. Het MOW bleek een verrassend museum, natuurlijk ook omdat ik er voor het eerst was. Ze hadden de collectie erfgoed opgeborgen op zolder om ruimte te maken voor een tentoonstelling met hedendaagse kunst getiteld Vitamine K.

Geïnteresseerd luisterend volgde ik Grijze door de gangen en zalen. Ik bekeek het zaaltje met de verzameling Lodewijk Karel Bruckman, een magisch realist van wie ik nog nooit had gehoord. Ik sprak kort met Hans Dingjan die met houtskool aan een muurtekening in het museum werkt. En ik deed nog veel meer om mij te informeren. Na anderhalf uur reisde ik over Veele, Jipsinghuizen en Sellingen huiswaarts. Een stuk schrijven over het MOW bleek later geen probleem.

Toen moest nog een lijstje gemaakt met scores op het gebied van concept, tentoonstelling(en), route, belichting/inrichting, multimedia, horeca, museumwinkel, toegankelijkheid, kindvriendelijkheid en klantvriendelijkheid. Genadeloze criteria die nooit recht kunnen doen aan de inspanningen die de museummedewerkers al jaren verrichten, met veel enthousiasme, soms onder moeizame omstandigheden.

Maar goed, het is gebeurd, het is gedaan. Zaterdag staat het eerste stuk in Dagblad van het Noorden. De Friezen hebben een ander tempo en volgen maandag. Wellicht valt het mee, mogelijk valt het tegen. Ter compensatie zijn er de foto's van Corné Sparidaens. In de krant en op de website althans. Bij dit stukje staan er die mede mogelijk zijn gemaakt door de makers van de smartphone.

Frida Kahlo-docu vanaf september in tien bioscopen

De tentoonstelling in het Drents Museum gaat dit najaar niet door, maar er is wel een film. Aanvankelijk aangekondigd voor juli brengen Exhibition On Screen en Seventh Art Productions vanaf 10 september het portret Frida Kahlo van regisseur Ali Ray in de Nederlandse bioscopen.

Voor zover de informatie nu strekt zitten daar echter geen zalen in Noord-Nederland bij. Om aan te geven hoe gewild de film is: Landvast in Alblasserdam toont de film wel, naast nog negen andere zalen, waaronder het Fraterhuis in Zwolle. Vanwege Drenthe volgt De Nieuwe Kolk in Assen misschien later.

Uit een persbericht verstuurd door Triple P Entertainment:

'Door middel van interviews met wereldberoemde Kahlo-curatoren, onderzoekt Exhibition On Screen de buitengewone symboliek en thema’s in Frida Kahlo’s schilderijen. We bekijken haar vele zelfportretten maar ook haar minder bekende werken, die allen een feest van levendigheid en kleur op het scherm tonen. Diep ontroerend en soms schokkend, nemen de schilderijen van Frida ons mee op een boeiende ontdekkingsreis in de geest van misschien wel ’s werelds meest favoriete vrouwelijke kunstenaar van de 20ste eeuw.'

 

Bij foto's van de stations van Assen en Rotterdam

Waar ik het aan te danken heb, is (nog) niet duidelijk, maar architectenbureau De Zwarte Hond stuurde een persbericht met foto's van Station Assen. Dank daarvoor.

Bij mijn weten, is het station in de hoofdstad van Drenthe al een tijd geleden opgeleverd, ergens in 2018. Mogelijk dat De Zwarte Hond nu pas tevreden is en om die reden fotograaf Sebastian van Damme op pad heeft gestuurd om het resultaat fraai en wel vast te leggen.

Citaat uit het persbericht:

'Station Assen was oorspronkelijk een doorreisstation waarbij de stad voor de reiziger niet zichtbaar was. De gemeente Assen vroeg dan ook om een transparant en uitnodigend station op regionaal niveau, dat tegelijkertijd de barrière van de sporen op wijkniveau zou opheffen. Powerhouse Company en De Zwarte Hond hebben het nieuwe station ontworpen als een alzijdig en verbindend, transparant en duurzaam gebouw, dat van alle kanten even uitnodigend is. De indrukwekkende driehoekige geometrie van het dak geeft het gebouw een sterke identiteit, organiseert het programma en legt tevens de verbinding met de stedelijke context.'

Ondertussen hadden we maandag een stuk in Dagblad van het Noorden met foto's uit het boek Verlaten straten van Han van Bree. Op een van die foto's prijkt het centraal station van Rotterdam, ontworpen door Jan Benthem, Adriaan Geuze, Jeroen van Schooten en Marcel Blom, geopend in 2014. Ook in Rotterdam, dat zie je zo, geeft 'de indrukwekkende driehoekige geometrie van het dak het gebouw een sterke identiteit, organiseert het programma en legt tevens de verbinding met de stedelijke context'.

Waar ik nu nog mee zit, is de betekenis van de zinsnede 'organiseert het programma'? Is het een constructiefout, of architectentaal?

Mark Lisser en anderen in Galerie DSG te Assen

Van verschillende kanten ontving ik post van Drentse kunstenaars die met ingang van vrijdag werk laten zien in de DSG Galerie van Warenhuis Vanderveen. Uit de stapel ingezonden mededelingen met bijlagen hou ik die van Mark Lisser omhoog. Dat is niet omdat het werk van de andere kunstenaars mij niet aanspreekt, dat is omdat het werk van Lisser mij om nog onduidelijke reden meer aanspreekt.

De (lelijke) titel van de tentoonstelling is Kunst bij het DSG springlevend in coronatijd. Deelnemers zijn Mieke Clement, Marieke Geerlings, Rineke Hollemans, Nel Kamphuis, Ala Khonikava, Mark Lisser, Jan van Loon, Sikko Mulder, Hein Overbeek, Herman v.d.Poll, Albert Rademaker, Fokko Rijkens, Wikje Schoon en Gineke Zikken.

Openingstijden maandag tot en met zaterdag tijdens winkeluren. In de periode tot en met 29 augustus zijn exposanten op zaterdag in de galerie aanwezig om vragen te beantwoorden. Zie ook www.drentsschildersgenootschap.nl

Zes keer Liebermann in Zweeloo, (een keer in Laren)

In – of is het toch op – de tentoonstelling Barbizon van het Noorden in het Drents Museum zijn twee schilderijen van Max Liebermann te zien. Het ene werk hangt er al een tijdje en heet Voorstudie voor Bleek te Zweeloo. Het andere werk is sinds dinsdag te zien en heet Kind onder bomen. Beide stukken werden in 1882 gemaakt.

Liebermann is vaker in Zweeloo geweest. Er zijn meerdere werken van zijn hand bekend die na een bezoek aan het Drentse dorp zijn gemaakt. Meest beroemd zijn Bleek te Zweeloo uit 1883, dat in het Wallraf Richartz-Museum in Keulen hangt, en Spielende Kinder uit 1882, dat zich in een particuliere collectie bevindt.

Sommige van de Drentse werken worden toegeschreven andere plekken in Nederland, zoals Laren. Zo zag ik in 2018 Den Haag een schilderij dat niet aan Drenthe werd verbonden, terwijl het zoveel overeenkomsten vertoond met een ander Drents schilderij, Eva (1882), dat wel in Zweeloo gemaakt moet zijn: Twee Hollandse meisjes, ook uit 1882. Zie de afbeeldingen hieronder.

Voor Liebermann, een Duitser, was heel Nederland Holland.

Nog even over Laren. Museum Singer presenteerde maandag ook een nieuwe Liebermann, eveneens een meisje. Het is geschonken door het Duitse verzamelaarsechtpaar Bühler-Brockhaus. Het museum spreekt van 'een vlotte olieverfschets en het eerste Larense schilderij van Liebermann in Nederlands openbaar kunstbezit'.

Gehandes Mädchen – let vooral ook op het hoedje, in Drenthe dragen de meisjes meestal een kapje, maar dat kan ook mode zijn geweest – is tot en met 23 augustus te zien in de presentatie Liebermann in Laren in het Singer. Barbizon van het Noorden in het Drents Museum is nog tot en met 13 september te zien.

De terugkeer van de vergeten muziekvideopaviljoens

Kort geleden verscheen Op steviger grond het advies van de Kunstraad Groningen aan de provincie en de gemeente Groningen over het cultuurbeleid aldaar voor de komende vier jaar. Het advies is een interessant stuk, niet alleen omdat er voorstellen in worden gedaan doet over hoe beschikbare geld moeten worden verdeeld, maar ook omdat het gaat over wat op kunst en cultureel gebied in Groningen beter kan en zou moeten.

Mijn oog bleef onder meer hangen bij wat de raad schrijft over de vijf muziekvideopaviljoens die in 1990 ter gelegenheid van de manifestatie What a wonderful world in de stad Groningen zijn neergezet. Muziekvideopaviljoens – alleen al het woord. En dan zijn ze ook nog eens ontworpen door inmiddels beroemde architecten als Peter Eisenman, Zaha M.Hadid, Coop Himmelb(l)au, Rem Koolhaas en Bernard Tschumi.

Nu, dertig jaar later, telt de stad Groningen nog twee van de vijf paviljoens. Twee andere bevinden zich in respectievelijk Delfzijl en Appingedam. Nummer vijf, ontworpen door Peter Eisenman is afgebroken. Dit is wat de Kunstraad in Op steviger grond over de paviljoens schrijft:

'Met de vier paviljoens beschikken de gemeente en de provincie over bijzondere elementen om zowel architectuur als mediakunst prominent in beeld te brengen en een relatie aan te laten gaan met de openbare ruimte en met passerend publiek.

De Kunstraad vindt op dit moment de zichtbaarheid van de paviljoens en de interactie met hun omgeving onvoldoende. De hechte relatie tussen Groningen en architectuur en de vooruitstrevende positie die mediakunst in Groningen heeft (gehad) rechtvaardigen naar de mening van de Kunstraad een herbezinning op nieuwe mogelijkheden.'

Voor mij aanleiding om de bouwsels op te zoeken, ze te fotograferen en te kijken hoe ze 'functioneren'. Aanleiding ook om te horen hoe de gebruikers en eigenaren staan tegenover de voorgestelde herbezinning.

Als het verzamelen van de informatie een beetje wil vlotten, verschijnt er vrijdag een stuk over in de cultuurbijlage van Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant, de laatste bijlage voor de zomerstop overigens.

Drie residencies voor Drentse kunstenaars

Leg de mondkapjes klaar, er kan weer gereisd worden. K&C en CBK Emmen hebben voor Drentse kunstenaars drie 'inspirerende, betaalde residencies' van een maand in de aanbieding: in Rotterdam (Zuid-Holland), Leipzig (Duitsland) of Murcia (Spanje).

"Een kans voor professionele kunstenaars om ideeën op te doen, nieuwe ruimte en aandacht voor het beeldende werk te creëren en hun netwerk uit te breiden. Coaching van professionals ter plaatse helpt hen om deze maand tot een succes te maken", aldus K&C. 

De resultaten van de werkperiode én de ervaringen, worden in het voorjaar van 2021 gedeeld met kunstenaars en publiek in CBK de Fabriek in Emmen. Aanmelden kan tot 15 augustus. Zie vooral ook hier.

Deelnemende residencies: Het wilde weten in Rotterdam (januari of februari 2021), LIAP Leipzig International Art Programme (november of december 2020 of januari 2021) en AADK, Murcia, Spanje (november of december 2020 of januari en februari 2021).