Woest en Ledig

Hoeveel ambitie wordt theater Atlas toegestaan?

Dinsdagavond meldde RTV Drenthe dat het CDA in Emmen naar aanleiding van dit bericht vraagtekens plaatst bij de ambities van het Atlas Theater. "Het theater met de modernste theatersnufjes moet Emmen op de kaart zetten. Is zoveel minder kaarten dan wel de juiste weg?", citeerde verslaggever Ronald Oostingh raadslid Paulien Mellema. Daarop zegde burgemeester Eric van Oosterhout een schriftelijk antwoord toe.

Omdat ik meen een beetje thuis te zijn in deze materie voorspel ik dat het ongeveer als volgt zal gaan. Van Oosterhout zoekt contact met Frans Meerhoff, de cultuurambtenaar in Emmen. Die zal er op wijzen dat in de door het college goedgekeurde Overeenkomst Toetsingskader Subsidiëring Uitvoering Culturele Programmering Atlas Theater (OTCP) niets staat over de hoeveelheid kaarten die in een seizoen verkocht moet worden.

Meerhoff zal ook zeggen dat het college aan theaterexploitant Wildlands Adventure Zoo heeft laten weten dat er per seizoen tussen de 137 en 140 professionele voorstellingen van Atlas worden verwacht, plus vijftien culturele verhuringen en vijftig cultuureducatieve voorstellingen. Hij zal daar aan toevoegen dat het OTCP nog niet door Wildlands is ondertekend en er dus op dit moment feitelijk niet zoveel is te vertellen over de ambities van het theater.

Van Oosterhout, nog niet helemaal thuis in Emmen, zal dan even glazig kijken en vervolgens Meerhoff opdracht geven navraag te doen zodat hij, de burgemeester dus, CDA-raadslid Paulien Mellema in een later stadium een afdoend antwoord kan geven waar geen gedonder van komt.

In afwachting van dat antwoord wil ik Mellema er alvast ongevraagd op wijzen dat de ambitie van het voor veertig miljoen euro gebouwde en van allerlei technische snufjes voorziene Atlas Theater voor een belangrijk deel wordt bepaald door het gemeentebestuur van Emmen. Ik wil haar er ook op wijzen dat het gemeentebestuur jaarlijks 2,5 miljoen euro in het theater steekt, waarvan er 2 miljoen wordt teruggevraagd als huur.

Wat overblijft, is 500.000 euro voor de programmering. Dat is bedrag is minder dan wat de gemeente Emmen in het verleden jaarlijks beschikbaar stelde aan het inmiddels gesloopte theater De Muzeval. Met andere woorden: nadat er eerst in Emmen in stenen is geïnvesteerd, gaat vervolgens cultuurgeld van broekzak naar vestzak.

Vanwege artikel 3.1. kenmerk A ('De voorstellingen worden georganiseerd door Atlas Theater en zijn voor rekening en risico van Atlas Theater') is het niet vreemd dat de manager van het theater, Machteld van der Werf, zo min mogelijk risico's wil lopen en om die reden – voorlopig – voor komend seizoen 125 voorstellingen heeft geprogrammeerd. Het is al heel wat dat Van der Werf durft te beloven dat aan het gewenste aantal professionele voorstellingen, culturele verhuringen en cultuureducatieve voorstellingen zal worden voldaan.

Dan nog dit. Maandag rekende ik voor dat theater Geert Teis in Stadskanaal, waar 32.000 mensen wonen, komend seizoen, minimaal 128 voorstellingen programmeert. Drie meer dan Emmen waar 107.00 mensen wonen. Dinsdag kwam het programma van schouwburg Ogterop in Meppel online: 143 voorstellingen in een gemeente met 32.000 inwoners. Volgende week maakt theater De Nieuwe Kolk in Assen de programmering bekend.

Atlas Theater versus Theater Geert Teis

Ik werd aangesproken op mijn stukje over het nieuwe seizoen van het Atlas Theater in Emmen. Mijn toon werd 'nogal zuinig' genoemd. ''Hebben we eindelijk een prachtig theater in Emmen en dan gaat de krant zeuren dat het aantal voorstellingen in het nieuwe seizoen ietsjes minder dan in het vorige seizoen. Ik vind het verstandig van die nieuwe manager dat ze een beetje rustig aan wil doen. Meer is niet altijd beter."

Dat is helemaal waar. Het geval wil echter wel dat in Emmen 40 miljoen is geïnvesteerd en de exploitatie in handen is gesteld van een attractiepark. Dat vraagt dus 'een oplettende houding'. 

Het Atlas Theater programmeert komend seizoen om te beginnen veertig voorstellingen minder dan in het eerste seizoen. Dat is niet een beetje minder, dat is beduidend minder. Natuurlijk kunnen en zullen er meer voorstellingen worden bijgeboekt, maar er zullen ook voorstellingen worden afgeblazen. Wat rest is een terughoudende programmering in een plaats waarvan over het vorige theater, het sleetse De Muzeval, altijd werd gezegd dat het wel meer wilde, maar niet meer kon.

Vorige week viel het programma van theater Geert Teis in Stadskanaal in de bus. Waar in de gemeente Emmen 107.000 mensen wonen, wonen er in de gemeente Stadskanaal 32.000. Waar Stadskanaal over een theater beschikt met een zaal voor 628 stoelen en een multifunctionele ruimte, beschikt Emmen over twee state-of-the-art-zalen met respectievelijk 822 en 300 zitplaatsen. Waar het Atlas in de seizoensbrochure 125 voorstellingen aankondigt, heeft Geert Teis er nu reeds 128 in de planning staan.

Deze week maakt schouwburg Ogterop in Meppel de programmering voor 2017/2018 bekend. In Meppel, waar net zoveel mensen wonen als in Stadskanaal, bestaat de schouwburg komend seizoen 150 jaar. Geert Teis viert komend seizoen het 50-jarig bestaan. De Tamboer in Hoogeveen deed dat vorige maand.

Schieten op het Raadhuisplein en Atlastheater

Ik lees voor de rubriek Bijeengelezen in Dagblad van het Noorden het nieuwste nummer van Noorderbreedte, een prachtblad over cultuur en landschap in Drenthe, Friesland en Groningen. (Zelf voert de redactie de ondertitel 'Een eigenzinnige kijk op Groningen, Friesland en Drenthe'. Drenthe staat in dergelijke opsommingen bij mij altijd voorop. Niet vanwege Drenthe, maar vanwege het alfabet – dat zouden meer mensen moeten kennen.)

Hoofdredacteur Annelies van der Goot schreef in oktober vorig jaar een Vooraf onder de kop I em men. Het stuk las als een liefdesverklaring en werd gevolgd door twee artikelen waarin werd stilgestaan bij de opening van het Raadhuisplein en het bijbehorende Atlas-theater en de entree naar attractiepark Wildlands plus een stuk over de activiteiten in de voormalige dierentuin. Zie verder deze link.

In het nieuwe nummer staat architectuurhistoricus Peter Michiel Schaap stil bij de stedenbouwkundige ontwikkeling van Emmen. Schaap, tevens directeur van architectuurcentrum platform GRAS, ging kijken hoe het door zijn collega's bekroonde ontwerp van Latz + Partner voor het Raadhuisplein in Emmen en het in beginsel door Henning Larsen ontworpen theater er bij ligt.

Het oordeel liegt er niet om. Het theater oogt volgens Schaap nu reeds sleets: 'Als we Henning Larsen zouden zijn, zetten we het Atlastheater onder aan onze oeuvrelijst'. Het plein komt op hem over als een witgrijze vlakte: ‘Hoe kan een stad met zoveel impliciete kwaliteit zo misgeschoten hebben? Waar is het elan? Misschien is het een gebrek aan zelfrespect.'

 

Twee dagen na 'Carrousel' van het NNT

"Zag ik jou zaterdag in het Atlas-theater bij Carrousel van het Noord Nederlands Toneel?"

- Klopt, ja. Ik had in de krant goede dingen over de voorstelling gelezen en wilde met eigen ogen zien hoe die club verder gaat onder leiding van die nieuwe artistieke man, Guy Weizman. Vreemd dat ik jou niet gezien heb. Zo druk was het niet. Net geen zestig man in de zaal. Wel bijna twintig man op het toneel.

"Ik zat achteraan. Wat vond je ervan?"

- Ik weet niet. Ik wil niet meteen de schuld op anderen schuiven. Je hebt als kijker ook een eigen verantwoordelijkheid. Ik loop al twee dagen te peinzen en te piekeren waarom ik mij soms verveelde. Ik bedoel, het kan aan mij hebben gelegen dat ik het niet echt goed vond.

"Wij hebben ons kostelijk vermaakt. Het zag er prachtig uit. Vooral die lichtprojecties op dat hout van die opengesneden kom met dat draaiplateua ervoor, echt schitterend. Ik vond dat er zeer goed muziek werd gemaakt. Ik was ook erg onder de indruk van de prestaties van de acteurs. Wat moet dat voortdurende dansen zwaar voor die lui zijn geweest. Ik was blij dat ik mocht zitten."

- Zeg dat wel. Wat een slijtageslag. Ik betrapte mij er een paar keer op dat ik hoopte dat die dansers snel zouden afhaken, dat er iemand om zou vallen. Maar nee hoor, ze moesten eerst nog teksten uitspreken. Quasi-poezie en semi-filosofie, met grote gebaren uitgesmeerd door die winnaar van de Libris Literatuur-prijs, Bernard Dewulf. Het duurde maar en het duurde maar. En waar ging het over?

"Hoe bedoel je?"

Wat wilden die Dewulf en Weizman mij met deze dansmarathon duidelijk maken? Dat we allemaal verschillend zijn en om verschillende reden aan een ratrace meedoen? Prima. Het zal. Ik kon mij met niemand identificeren. Het trok aan mij voorbij. Existentieel werd het nergens – voor zover ik er iets van begreep. Ik zat erbij en ik keek ernaar en dacht aan het wegsijpelen van de tijd. Dat ik afloop applaudisseerde, was vooral uit waardering voor de inspanningen, niet uit bewondering. Ik geloof dat ik toch meer van de ontroering, dan van de uitputting ben. Meer van het dramatische en klassieke, dan van het moderne visuele theater.

"Heb je er toch iets van opgestoken."

Heimweh en Fernweh met het Ragazze Kwartet

Na het rapen en pellen van de eieren liepen we op een drafje door de Hoofdstraat, over het Marktplein, over het Raadhuisplein ook, door de openstaande deuren van het Atlas Theater langs de gastheer, de garderobe-jeugd en de dame van de kaartcontrole naar de grote foyer richting Dagblad van het Noorden-zaal. Precies op tijd voor het optreden van het Ragazze Kwartet.

Vier dames brachten in een voorzichtig-theatrale setting een programma getiteld Fellow Travelers opgebouwd uit stukken van Anton Dvořák (Strijkkwartet no.12 in F groot op.96 'Amerikaans'), John Adams (John’s Book of Alleged Dances of Fellow Traveler) en Béla Bartók (Strijkkwartet no.2). Naar schatting vijftig luisteraars waren er op afgekomen.

Vanwege onze gebrekkige voorbereiding begrepen we er aanvankelijk niet veel van, maar dankzij voorlezing uit brieven en het projecteren van surrealistische foto's met behulp van een ouderwetse overhead projector werd gaandeweg duidelijk dat de drie componisten iets met de Verenigde Staten van doen hadden. Dvořák had er een tijdje gewerkt, Adams had er in zijn auto rondgereden en Bartók was er als oorlogsvluchteling neergestreken.

Over Heimweh en Fernweh ging het.

De dames hadden het zich met de keuze van de stukken niet makkelijk gemaakt. Vooral het spelen van Adams, wiens Alleged Dances niet bepaald uitnodigde tot meedeinen en meeklappen, was bewonderenswaardig gedurfd. Het strijkje van Bartók beviel uiteindelijk het beste, misschien wel juist omdat de muziek hier af en toe stil leek te vallen. Dat bleek overigens ook een nadeel te hebben, want ineens viel op dat achter ons een mannetje voortdurend smakkende geluidjes zat te maken.

Naar het paradijs, blij als een kind

Aan avonden met Drentse artiesten geen gebrek. Zie ook straks weer het Mega Piraten Festijn in Borger. Maar als het Atlas Theater in Emmen besluit een Drentse Artiestenavond te programmeren, wordt het interessant. Niet alleen omdat tijdens die avond Drentse artiesten met een nationale impact op- en afdraven: Mooi Wark, Jannes en René Karst.

Het interessante heeft ook te maken met een uitspraak van de exploitant van het Atlas, Frankwin van Beers, twee jaar vóór de officiële opening van het theater in Emmen. Destijds baarde Van Beers opzien met zijn idee over de beoogde manier van programmeren: "De cultuur is wat Emmen leuk vindt, niet omgekeerd. Als het publiek Jannes wil, komt Jannes. De Emmenaar bepaalt.’"

Er is sindsdien veel gebeurd en ook veranderd, maar van een volksraadpleging in Emmen om de theaterprogrammering te vervolmaken is het nooit gekomen. Dat het fenomeen Jannes afgelopen vrijdag alsnog in het Atlas stond – hij had er zelfs een nieuw jasje voor aangeschaft – kan dan ook worden gezien als een poging van het theater iets te bewijzen.

Maar wat?

Vanuit het idee dat een concept geen kwaad kan, had de avond best ‘Mooi Wark presenteert’ mogen heten. Bassist William Bossong fungeerde vrijdag als gastheer voor publiek en collega’s. Hij deed dat ontwapenend, met een groot inlevingsvermogen, grappige ingevingen, zelfspot en opmerkelijke uitspraken. Zoals deze: ‘Voor een reactionair is elke vorm van denken progressief.’

Afgezien van de bijdragen van Mooi Wark zelf en van René Karst, schrijver van voortreffelijke meezingliedjes, viel het programma artistiek niet mee. Robin Mink bleek een energiek cover-artiest. Erik van Klinken probeerde het publiek tot patriottisme te verleiden met nieuwe autochtone teksten op oude allochtonen melodieën (‘wie is er hier trots op ons landje?’). De stem van Silvia swart werd gesmoord door een te luid afgespeelde audiotape.

En zo keerde gedurende het optreden van Jannes de vraag terug wat de Atlas-directie nu met deze ‘eigen productie’ dacht toe te voegen. Een decor was vergeten, afgezien van het Mooi Wark-spandoek was er helemaal geen aankleding. In plaats daarvan snorden de geluidsbanden en stonden de stoelen tijdens de polonaise hinderlijk in de weg. Alle inspanningen ten spijt deden de Drentse artiesten weinig anders dan wat ze al jaren buiten het theater ook doen.

Dat is: een sfeer van volkse gezelligheid creëren waarbinnen iedereen gelijkwaardig is – of je nu het Syndroom van Down hebt of cultuurredacteur pretendeert te zijn. Op verzoek gingen ‘die handjes’ veelvuldig de lucht in. De bereidheid om mee te klappen bleek enorm. Er werd volop meegezongen, vooral met Jannes, die een en al vriendelijkheid en toegeeflijkheid uitstraalde. En prima bij stem bleek: ‘Ik wou dat ik kon zweven op de wind/ Ver weg naar het paradijs, blij als een kind.’

De finale van deze artiestenavond deed denken aan het jaarlijkse GigaG-festival in Pesse voor jongeren met een beperking. Rond middernacht keerden Bossong en Mooi Wark terug op het podium voor een afsluitende set. Die tot hilariteit in de zaal even later werd gekaapt door twee jongens en een meisje, alledrie gehandicapt, maar in staat tot uitbundig genieten. Een aandoenlijk hoogtepunt.

Gebeurtenis: Drentse Artiestenavond Met: Mooi Wark, Silvia Swart, René Karst, Erik van Klinken, Robin Mink en Jannes Presentatie: William Bossong Gezien: 20/1 Atlas Theater Emmen Publiek: 500

Brief aan Bouke Durk Wilms

Ook ik bezocht afgelopen week in het Bruggebouw de bijeenkomst over het lokale kunst- en cultuurbeleid. Ik vond het iets weg hebben van een bonte avond voor die hards: behalve een evaluatie van Emmen als culturele gemeente, ook een terugblik op de huidige cultuurnota Maak Het Mee en in een moeite door een voorzet voor een nieuwe, nog naamloze cultuurnota. We moesten het zelf nuttig en gezellig maken.

Bij het eerste omzien ging dat eenvoudig. Ook omdat de tevredenheid over de culturele gemeente vergelijkbaar was met de tevredenheid op de avond in september toen in cultureel café De Schreeuwende Vrouw dit onderwerp uitgebreid werd behandeld.

Ik vond het lastig worden toen de aflopende cultuurnota ter sprake kwam. Wat stond daar ook weer in? Iets over infrastructuur, cultuurparticipatie en ruimte en economie, geen begrippen die een hart sneller doen kloppen. Gelukkig herinnerde ik een stukje van eigen hand met de strekking dat tussen begin 2013 en eind 2016 in Emmen vrijwel al het beschikbare cultuurgeld naar bestaande instellingen zou gaan en er slechts 100.000 euro beschikbaar was om te zaaien.

Toen ik dat schreef, was 2013 al vier maanden onderweg. Nog steeds had de gemeenteraad zich niet over het cultuurbeleid uitgesproken, hoewel dat al vanaf januari dat jaar in gang moest zijn gezet. Kunstencentrum CQ was nog niet failliet, jongerencentrum Blanco bestond nog, jeugdtheaterschool Loods13 had nog niet met de handdoek gedreigd en we moesten ons nog behelpen met De Muzeval.

Pas in de herfst van 2014, op het moment dat de eerste steen voor het nieuwe theater werd gelegd, op dezelfde dag dat 'het veld' eindelijk te horen kreeg wat er twee maanden later bij de start van de culturele gemeente van hen werd verwacht, leek het iets beter te gaan. Tijdens de bijeenkomst van deze week merkte iemand terecht op dat deze verbetering pas halverwege 2015 merkbaar werd.

Ik op mijn beurt durf te stellen dat het huidige cultuurbeleid in Emmen pas na twee jaar begon te werken. Met andere woorden: dat het slechts voor de helft heeft gefunctioneerd, welbeschouwd pas ná de investering voor Emmen als Culturele Gemeente van Drenthe.

Welnu: als politici aan het stuur zitten, hebben ze de neiging de pech te vergeten en alleen dat te onthouden wat goed is gegaan. Grote kans dat straks in de gemeenteraad van Emmen, denkend aan wat van de grond is gekomen, tevreden wordt opgemerkt dat alles fijn gaat. Grote kans dat jij dan als verantwoordelijk wethouder de bijpassende felicitaties in ontvangst mag nemen.

Daags na festival De Opening in september schreef ik voor Dagblad van het Noorden het onderstaande:

Dat is alweer ruim drie maanden geleden. Nog even en de huidige cultuurnota loopt af, terwijl het hardop denken over 2017 en verder nog moet beginnen. Hoewel jij in het Bruggebouw opperde het woord cultuurnota te vervangen door het woord agenda en daarna opmerkte dat je bestaand beleid ook kunt voortzetten, dreigt er wederom iets verkeerd te gaan.

Ik zag het in 2013. Ik zag het in 2014. Ik zie bij de ontwikkeling van de plannen voor de oude dierentuin. En het gebeurt weer. Het lijkt symptomatisch: Emmen sjokt achter de feiten aan. Daar kun je alles van vinden, en dat zal ik bij gelegenheid ook zeker niet nalaten. Op dit moment wil ik stellen dat een stad zonder ambitie een stad zonder toekomst is.

Emmen is een opgeknapt dorp omringd door kleinere dorpen in een krimpgebied. Alleen al dat van die krimp maakt extra inspanningen noodzakelijk – vergeef me het jargon, er lezen ambtenaren mee. Zeker op het gebied van kunst en cultuur, daar kunst en cultuur volgens allerlei onderzoekers cruciaal is voor een aantrekkelijk woon-, leef- en vestigingsklimaat. Vandaar ook die steeds groter wordende steden elders en die groeiende kloof tussen stad en platteland.

Er is nog een reden: een extra inspanning past bij Emmen als plaats waar nooit iets vanzelf gaat, als streek waar je harder moet werken om er iets van te maken en nog een wereld te winnen valt. Vat het begrip ruimte nu eens op als plek voor experiment, als mogelijkheid om iets te doen wat elders niet kan, bijvoorbeeld vanwege de ballast van het verleden of de vrees voor de toekomst.

Enfin, afgezien van de door Drentse suffigheid veroorzaakte trage start van de culturele gemeente, is de afgelopen twee jaar duidelijk geworden wat een concreet project met een bijpassende hoeveelheid geld – was het niet 425.000 euro bijeengebracht door gemeente en provincie? – te weeg kan brengen: 108 projecten, toegenomen zelfbewustzijn, tevreden cultuurmakers en de uitstraling van een levendige gemeente.

Wat is er op tegen om op dit succes voort te borduren? Wat is er op tegen te proberen dit te herhalen? Wat is er op tegen een reeks nieuwe doelen te stellen? Ik noem er tien, om te beginnen:

- Voortzetting van de Van Goede Grond-subsidieregeling met een vergelijkbaar budget.

- Twee onderscheidende festivals. Een in de zomer en een in de winter, met een artistieke programmering en deels eigen producties waar entree voor betaald moet worden.

- Een gemeentelijke verhoging van het cultuureducatiebudget per leerling op zowel basis- als middelbare scholen.

- Een muziektheatervoorstelling naar een origineel script uitgevoerd in theater Atlas door een kern van professionals in samenwerking met amateurs en (sport)verenigingen uit de regio en medewerking van Wildlands Adventure Zoo.

- Een fonds in samenwerking met het bedrijfsleven voor artists in residence, waarbij kunstenaars uit verschillende disciplines worden uitgenodigd gedurende een periode werk te maken geïnspireerd door de ruimte, het verleden en de toekomst van Zuidoost-Drenthe.

- Het streven het cultuurbudget per inwoner naar het peil te brengen van andere gemeenten met meer dan 100.000 inwoners.

- Vorming en facilitering van een vrijwilligerspoule voor zowel de amateursport als amateurkunst.

- De status van Age Friendly Cultural City in 2017.

- Een samenhangend programma waarbij zowel actieve als passieve cultuurparticipatie voor alle leeftijden wordt gestimuleerd.

- De vorming van een culturele raad, kunstraad, adviescommissie of hoe je het maar noemen wil, met de opdracht er op toe te zien dat culturele initiatieven bijdragen aan gestelde doelen.

Bij de komst van Club Guy & Roni naar Emmen

Vanavond treedt Club Guy & Roni op in Emmen. Dat is volgens mij voor het eerst. Al kan het ook zijn dat de aanwezigheid in Emmen inmiddels zo lang is geleden, dat mijn geheugen onvoldoende capaciteit heeft om een optreden in herinnering terug te halen.

Wat vreemd genoeg wel in datzelfde geheugen rondspookt, is dat het gezelschap uit Groningen geen tijd had of dat de theaterprogrammeur het niet aan durfde, omdat het theaterpubliek in Emmen zo haar voorkeuren heeft en de capriolen van Introdans uit Arnhem voor velen al gek genoeg zijn.

Hoe dan ook, de komst van Club Guy & Roni is bijzonder. Om de kaartverkoop in theater Atlas op gang te brengen of te stimuleren, want dat kan in dit geval beslist geen kwaad, hieronder een licht aangepaste versie van de recensie die ik vorige maand voor Dagblad van het Noorden schreef na het zien van de voorstelling in de Stadsschouwburg van Groningen:

'Happiness heet de nieuwste voorstelling van Club Guy & Roni. Voor wie het was ontgaan, was de titel in rode neonletters boven het podium gehangen, waarbij een van die letters het al voor aanvang had begeven. Het signaal liet weinig te raden over: er is altijd wel iets waar ons geluk door wordt verstoord, en er is dus altijd wel iemand die met sonoor gebrom de blijdschap om zeep meent te moeten helpen.

Als voorbereiding op Happiness deed een aantal dansers en slagwerkers van Club mee aan het RTL-programma Holland’s got talent. Ze gingen niet ‘door’, maar bleven in de halve finale steken. Veelzeggend: het format van de televisieshow stond niet toe dat er buiten de lijntjes werd gekleurd. Terwijl dat nu net de kracht van Guy & Roni is.

Centraal staat een bonte familie die volgens de makers herinneringen oproept aan The Royal Tenenbaums in de buitenwijk van filmregisseur Wes Anderson, maar net zo goed doet denken aan het gezin op de vuilnisbelt uit de film Brutti, sporchi e cattivi van Etore Scola. Ze zitten op elkaars lip en aan elkaars lijf, ze lopen elkaar voor de voeten en werken op elkaars zenuwen. Afgaand op hun garderobe en gedrag vallen ze in de categorie white trash. Stuk voor stuk hopen ze op een mooier, aangenamer, succesvoller leven. En hoop is sexy.

De manier waarop Weizman en Haver deze mogelijk voor u herkenbare gevoelens en verlangens hebben vormgegeven en verbeeld, is indrukwekkend – zeker vanuit de wetenschap dat er nauwelijks sprake is van een verhaal en spanningsboog. Happiness is op de eerste plaats een existentieel gegeven waarin de ontroering wordt overvleugeld door burleske oprispingen.

Is dat erg? Welnee. Het fascineert in hoge mate, door allerlei ongrijpbare, meerduidige elementen. Zoals de aanwezigheid van een overharige schizofrene dochter, waarmee de wens een ander te willen zijn op scherp wordt gezet. Door de tirannieke zoon (sublieme Igor Podsiadly) en diens onbedwingbare neiging zichzelf publiekelijk bloot te geven. En vooral door de neurotische moeder met maniertjes en nicotinelust (geweldige Angela Herenda, foto), die na een ineenstorting alsnog haar momentum beleeft.

Om het contrast tussen het buitenissige en het normale te versterken loopt er nóg een ploeg spelers rond in het expressionistische decor van Ascon de Nijs, een schaduwfamilie gespeeld door niet-dansers. Dat is aardig bedacht en zeker leuk om naar te kijken, toch is de noodzakelijkheid van deze toevoeging beperkt. De muziek daarentegen is fantastisch, hoofdprogramma-waardig, om het in poptermen uit te drukken.

Geluk heb je in alle soorten en maten, dat is wat blijft hangen als de uitgelaten sfeer van de finale na afloop overgaat in de gebruikelijke gang van zaken in de vernieuwde met blabla en bloblo gevulde foyer en het theatercafé van de gerenoveerde Groninger Stadsschouwburg. Het andere is dat Happiness blij maakt, juist vanwege de ruimte voor oneffenheden en randjes die nu eenmaal aan gewone en ongewone levens zijn verbonden.'

Olie van Het Nationale Toneel plakt niet

Ik kon dinsdag in Theater Atlas  naar Australia’s Thunder From Downunder. En ik kon naar Olie van Het Nationale Toneel in een regie van Theu Boermans. Op aanraden van Eric Nederkoorn, die als theaterrecensent vier sterren gaf aan Olie, koos ik voor het laatste, ook omdat het Het Nationale Toneel niet zo vaak naar Emmen komt.

En daar zaten we we dan, 60 mannen en vrouwen op de tribune met zicht op de vlakke vloer van de Dagblad van het Noorden-zaal. Ondertussen mochten in de Rabobankzaal bijna 800 dames zich verlekkeren aan wat was aangekondigd als 'gespierde, goed gebouwde en sexy dansers'. Zo zijn kaarten verdeeld in Emmen.

Olie is de herneming van een stuk van Lukas Bärfuss over twee mannen (Bram Coopmans en Joris Smit) die drie jaar lang ergens in de voormalige Sovjet Unie tevergeefs naar olie zoeken, terwijl de vrouw van een van die mannen zich stuk probeert te zuipen en ondertussen haar Russische huishoudelijk hulp verwijt dat Russen geen beschaving kennen. Vooral om die vrouw, gespeeld door Tamar van den Dop, draait het.

Het viel niet mee.

Het rare is, dat ik na herlezing van de recensie in Dagblad van het Noorden het eens ben met Nederkoorn. Er wórdt goed geacteerd in Olie. Het kubusdecor met daarin een groeiende luchtballon – een gezwel zo u wilt – ís goed gevonden. Het gegeven van mensen die elkaar exploiteren en gevangen houden in hun hebzucht en verlangen naar welvaart, zégt iets over de slechtheid van de mens.

Maar hoewel ik de scenewisselingen aanvankelijk fascinerend vond – hoe doen ze dat toch in het donker? – en ook ik schrok toen de ballon uiteenspatte, zat ik mij behoorlijk te vervelen voor mijn geld. Ergerde ik me aan de wartaal, vooral aan de tekst die Mira van der Lubbe moest uitspreken als demon van Van den Dop, en aan de taalles die Van den Dop haar hulp Antoinette Jelgersma probeerde bij te brengen.

Voortdurend vroeg ik mij af wat dit alles met míjn leven te maken had.

Laat ik mild zijn voor Boermans en Bärfuss: veel te weinig. Maar ik kom dan ook niet uit Schoonebeek.

Wethouder gepasseerd bij kaartjes-actie Atlas

Wethouder Bouke Durk Wils is niet gekend in het beschikbaar stellen van gratis theaterkaartjes aan kinderen in de gemeente Emmen. Dat zegt hij vandaag in Dagblad van het Noorden.

"Mij is vooraf niets meegedeeld, anders had ik er vast iets van gezegd", zegt Wilms die erkent dat de actie op het gemeentehuis is onderschat. De uitspraak is extra opvallend omdat nu blijkt dat de provincie, anders dan beloofd, niet van plan is alle kosten te betalen.

Kort voor de officiële opening van theater Atlas stelde de gemeente Emmen gratis theaterkaartjes beschikbaar voor basisscholieren in de gemeente Emmen. Een gebaar dat onhandig werd uitgevoerd. Zo werden niet alle schoolkinderen op dezelfde manier en hetzelfde tijdstip geïnformeerd. Bovendien bleek slechts een beperkt aantal kaarten beschikbaar, 850 voor 17 van de 22 verschillende jeugdvoorstellingen. En op was op.

Zaterdagavond zei Commissaris van de koning Jacques Tichelaar in een toespraak tot een volle Rabobankzaal: "Soms kan de provincie Emmen ook helpen. En ons cadeau aan uw gemeente is een bijdrage vertaald in kaarten om alle kinderen naar het theater te laten gaan. Cultuur en kunst horen laagdrempelig te zijn. Het moet voor iedereen toegankelijk zijn, in het bijzonder voor jongeren. Dus geen huilende kinderen meer. Geen trieste vaders en moeders plus oma's en opa's. U bent van harte welkom."

Vandaag vertelt Mirjam Kramer, woordvoerder van Tichelaar, in Dagblad van het Noorden dat het een spontaan idee van Tichelaar en gedeputeerde Cees Bijl was om voor alle kinderen kaarten beschikbaar te stellen. Daarmee leek de op het gemeentehuis in Emmen gemaakte fout te kunnen worden hersteld.

Tegen verslaggever Gert Meijer zegt Kramer echter vandaag: "Het is niet per definitie zo dat de provincie alles voor haar rekening neemt. Het plan wordt nu uitgewerkt in overleg met de wethouder van de gemeente Emmen." Die gang van zaken wordt door cultuurwethouder Wilms bevestigd.