Geachte Frankwin van Beers,
Ik had maandag al willen reageren op het interview dat u hebt gegeven aan Dagblad van het Noorden, maar het leek mij beter even te wachten. Op een follow-up waarin u een toelichting geeft op uw uitspraken over de programmering van het nieuwe theater in Emmen, bijvoorbeeld. Of anders een rectificatie waarin is te lezen dat u het allemaal heel anders heeft bedoeld.
Want, dacht ik, u moet achteraf geschrokken zijn van wat uit uw mond is opgetekend over het profiel van een nieuwe theaterdirecteur: ,,Een directeur die het publiek cultureel wil opvoeden met de meest wereldvreemde voorstellingen, daar hoeft Emmen niet op te rekenen." De volgende uitspraak liegt er anders ook niet om: ,,De cultuur is wat Emmen leuk vindt, niet omgekeerd. Als het publiek Jannes wil, komt Jannes. De Emmenaar bepaalt. Punt."
Eerst over die 'wereldvreemde voorstellingen'. Ik probeer mij er iets bij voor te stellen en denk dan automatisch aan ijsberen in Drenthe, aan giraffes op de Hondsrug, aan nijlpaarden op de Es, aan leeuwen bij de Holdert, orang oetans naast het gemeentehuis. U weet het als dierentuin-directeur als geen ander: in deze mondiale samenleving bestaat niet langer zoiets als wereldvreemd.
Wat nog wel bestaat, is vrees voor het vreemde. Een van de manieren om die vrees te bestrijden is door zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken andere culturen en gewoonten. Dat doe je niet door die andere culturen op afstand te houden, of weg te jagen. Dat doe je door je open te stellen, door nieuwsgierig te zijn, door opvoeding, voorlichting en spreiding van kennis. Dan kan in een dierenpark, maar dat kan nog beter in het theater.
Dan over 'de Emmenaar' die volgens u bepaalt wat cultuur is. Wie wordt hier bedoeld? Tante Truus van drie-hoog-achter op haar Uggs? Is dat familie van Henk en Ingrid, het door populisten in het leven geroepen duo waar niemand meer van heeft gehoord sinds de PVV in de oppositie is beland? Hoe dan ook, uw doelgroep-denken duidt op een gebrek aan kennis over mensen die theatervoorstellingen bezoeken. Emmen is meer gemêleerd dan waar u blijk van geeft.
U stelt dat Jannes komt als het publiek Jannes wil. Heeft u dat ook aan Jannes gevraagd? En heeft Jannes toen meteen gezegd dat hij kwam opdraven? Zonder offerte, decor, zonder orkest. Maar met zijn geluidstape, tegen 25 euro per kaartje. Met hetzelfde programma dat hij in feesttenten en kantines brengt waar je wel kunt staan, hossen, roken en bier drinken uit plastic bekers. Gezellig, gezellig. Ik wil die handjes zien.
Stel dat 'de Emmenaar' wereldvreemde voorstellingen wil. Wat doet u dan? Stel dat 'de Emmenaar' zegt dat hij Beyoncé of Miley Cyrus wil zien optreden. Gaan we regelen? Stel dat ze een panda willen zien in Wildlands Adventure Zoo Emmen. Kun u dan een panda uit uw hoge hoed toveren?
U denkt wellicht dat Youp van 't Hek, Bert Visscher en Jochem Myjer groot zijn begonnen. Dat zij vanaf hun eerste seizoen volle zalen trokken. Alle cabaretiers beginnen klein en vaak onbemind. Om jaren later, na veel vallen en opstaan, veelal in kleine zaaltjes in de periferie, heel misschien, een groter publiek te bereiken. Theatermakers moeten een kans krijgen om te groeien. In theaters moet eerst gezaaid worden, daarna kan pas worden geoogst.
Uw denken over het programmeren gaat volledig voorbij aan wat een theater is en behoort te zijn. Afgaand op uw uitspraken in Dagblad van het Noorden denkt u over theater als ware het een groothandel waar een programmeur met btw-pas naar believen inkopen kan doen en alleen maar dat hoeft aan te schaffen wat 'de Emmenaar' wil. Hoe groter, hoe beter. Prijs geen bezwaar, voorstelling geen bezwaar, niets te melden geen bezwaar.
Afgaand op uw uitspraken ziet u het theater als bolwerk van de elite. Ik wil u graag uit die droom helpen, ook omdat u niet in Zuidoost-Drenthe woont: in Emmen bestaat geen elite. Die is jaren geleden vertrokken bij gebrek aan een veelkleurig cultureel leven. Dan nog: er hangen bij de ingang van theater De Muzeval helegaar geen bordjes met verboden voor ottertjes, er staat geen hek om het theater. Iedereen is welkom, ongeacht het inkomen, en dat is altijd al zo geweest.
Afgaand op uw uitspraken bent u een man die meent dat een theater gerund moet worden als een bedrijf met een verontrustend platte manager aan het roer, als een onderneming waar niet hoeft te worden nagedacht over wat mogelijk goed is voor de klant. Geen opvoeding, geen maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar laissez fair analoog aan de beurskoersen. Hoe de wind waait, waait het jasje.
Mag ik u er in dit verband op wijzen dat die nieuwe dierentuin van u, inclusief het theater waar u de sleutels van heeft weten te bemachtigen, mogelijk is gemaakt door de overheid. Door politieke of ideologische wil, heel stichtelijk, de gemeenteraad van Emmen voorop? Dat, als we het 'de Emmenaar' hadden gevraagd, nooit en te nimmer sprake zou zijn geweest van een Wildlands Adventure Zoo Emmen.
Enfin, vanmorgen zag ik follow-up noch rectificatie. U zult dus alles wel zo bedoeld hebben. Haha. Veel succes nog deze herfstvakantie. Als u vragen heeft, weet u mij vast te vinden.