Mick van Wely als kunstkenner, Henk Helmantel als Rembrandt
Drenthe als plek waar je weg moet gaan om terug te kunnen keren

Hoera voor Jan Stam, de man die in Drenthe doorging waar anderen met de lier naar elders vertrokken

1 Jan Stam 2024
Vandaag, dinsdag, vindt in Groningen Popgala Noord plaats, een jaarlijks evenement waarbij de popscene in Drenthe, Friesland en Groningen zijn zegeningen telt. Een dag later start Eurosonic Noorderslag, het festival dat beginnende artiesten en bands onder de aandacht wil brengen van de Europese muziekindustrie.

Een van de zegeningen van het Popgala is Jan Stam. De man die vanuit Drenthe poptalent naar voren probeert te schuiven krijgt een lifetime achievement award uitgereikt. De mediaschuwe Jan Stam is al bijna een halve eeuw actief. In 1977 was hij mede-organisator van festival 'Het Noorden is zo dood nog niet' in theater De Tamboer in Hoogeveen.

De jaren daarna bleef hij zich inzetten voor de popmuziek. Hij organiseerde concerten, regelde repetitieruimtes, verdiepte zich in subsidieregelingen, lobbyde voor poppodia, bedacht talentprogramma’s en woonde ontelbaar veel optredens bij van wat tegenwoordig upcoming acts wordt genoemd.

Ik probeer er een voorstelling van te maken in de hoop dat de werkelijkheid niet erger is, maar misschien valt het mee: steeds weer de onsamenhangende plannen aanhoren van jongens en meisjes die de muziek achterna willen. Naar hun demo’s vol ruis en kabaal luisteren, als ze al aan het maken van een demo hebben gedacht.

Ze in een wolk van decibellen en gepiep zien stuntelen op podia die daar niet voor zijn gebouwd, jaar in jaar uit pleiten voor een echt podium. Cursussen bedenken voor geluidstechnici. Een schaars publiek bedienen van oudere jongeren, waarvan een deel het beter weet en een ander deel het wel best vindt.

Subsidieverstrekkers aanhoren die pas na alweer een rapport over het belang van popmuziek en de noodzaak van talentontwikkeling 'op projectbasis' met geld over de brug komen. Naar bestuurders glimlachen als ze na een kwartiertje bandjes kijken beginnen over die leuke zangeres die ze laatst op televisie hebben gezien en om die reden namens de bevolking een prijs willen overhandigen zodat 'we' trots kunnen zijn.

En dan merken dat het serieuze poptalent na een of twee rondjes in de provincie bij gebrek aan professionele mogelijkheden die provincie jubelend verlaat. Want dat is de praktijk, al meer dan vijftig jaar. Jan Stam maakt het zaaien mogelijk, maar het oogsten wordt door anderen gedaan, elders. Als er al geoogst wordt. In veel gevallen hoor je nooit meer iets van de upcoming acts.

Ik zou het niet kunnen. Jan Stam wel. Nomen est omen. Jan is in Drenthe de boom waarvan de loten tot over de provinciegrenzen groeien en de vruchten vrijwel altijd worden geplukt zonder aan de stam en de wortels te denken. Goed dat hij nu in de prijzen valt. Ik wens hem vanaf deze plaats een mooie avond toe.