In mijn kring hoor ik soms waarderende geluiden over de Volkskrant-columns van Sander Schimmelpenninck. “Hadden wij maar zo iemand,” sprak laatst een collega bij Dagblad van het Noorden. “Iemand die goed schrijft, van de inhoud weet en zegt waar het op staat, zouden wij ook moeten hebben.”

Ik moest aan die collega denken nadat ik de maandagse column van Schimmelpenninck had gelezen. ‘Het platteland lijkt ontnuchterd, de plattelanders de schaamte voorbij’, luidt de kop.

Daaronder schrijft Schimmelpenninck over iets wat hij op televisie heeft gezien. Er was bij het aanmeldcentrum in Ter Apel een jongen op de aanwezige journalist Danny Ghosen afgestapt om de voormalige asielzoeker Ghosen te bewonderen terwijl hij, die jongen, kort daarvoor andere asielzoekers had uitgemaakt voor gelukzoekers. Het accent van de jongen deed Schimmelpenninck denken aan het Twentse accent uit zijn jeugd.

Een stukje verderop in de column gaat het over Albergen, het dorp in Overijssel waar de bevolking te hoop loopt tegen het onderbrengen van asielzoekers in een hotel. “Heus, er zullen ook humane Albergers zijn, er zijn immers ook heus aardige Russen, maar er liepen wel erg veel mensen mee in een Ku Klux Klan-achtige mars met omgekeerde vlaggen,” noteert Schimmelpenninck.

En dan komt hij tot zijn conclusie: “Extreemrechts heeft Nederland in de houdgreep en de fatsoenlijken zijn muisstil.”

Onzin.

Extreemrechts heeft Nederland helemaal niet in de houdgreep. Zie de samenstelling van de Tweede Kamer, zie de huidige coalitie. Het is waar dat relatief veel mensen ‘rechts’ hebben gestemd, maar de lijnen werden en worden uitgezet door CU, CDA, D66 en VVD. Extreemrechts is een marginaal en vooral abject verschijnsel en dat moet, wat mij betreft, vooral zo blijven.

De fatsoenlijken zijn helemaal niet muisstil. De aanwezigheid van Ghosen in Ter Apel laat het zien. Zijn cameraman registreerde zeer subtiel de dommigheid van een minderheid en het werd meermaals op nationale televisie uitgezonden. We konden er allemaal van meegenieten.

Wat erg is, is dat Schimmelpenninck zich in zijn column schuldig maakt aan precies dezelfde achterlijkheid als de Ghosen-fan in Ter Apel en de marslopers in Albergen. Ook hij gooit iedereen op een hoop, in dit geval ‘de plattelanders’.

Citaat: ‘Het platteland zucht onder een gebrek aan diversiteit. Waar regio’s als Twente, Drenthe, Groningen vroeger een mengelmoes vormden van conservatieve CDA-stemmers en PvdA-stemmende arbeiders, begint alles buiten de Randstad massaal naar populistisch rechts te hangen.’

Inderdaad, hier worden Twente, Drenthe en Groningen gelijkgesteld aan ‘alles buiten de Randstad’. In werkelijkheid is het aantal populistisch rechts-stemmende mensen ongelijkmatig over het land verdeeld. Er zitten er veel aan de rand van het land, dat is waar. Maar ze wonen ook op andere plekken.

De werkelijkheid is niet zo simpel als Schimmelpenninck doet voorkomen. Wat natuurlijk ook kan, is dat Schimmelpenninck simpel denkt om aandacht te trekken. Dat is de mediastrategie van extreemrechts, daar denken ze over complexe zaken ook zo simpel mogelijk.

Een paar weken geleden woonde ik tijdens festival Noorderzon in Groningen een avondje bij met Peter Middendorp en Peter Buwalda, twee columnisten bij de Volkskrant. Zij spraken onder meer over de maatschappijkritische column, de column met een mening.

“Ik wilde vroeger columnist worden, omdat ik dacht dat een columnist iemand was als een cabaretier. De wereld is suf en dan ga jij een beetje prikken en stoken en brutaal en gedurfd doen,” sprak Middendorp. “Maar de wereld is zo over de kop geslagen, zo overstuurd, dat de rol van de columnist anders wordt. Je moet mensen nu tot kalmte manen en opvoeden. Dat is helemaal geen leuke rol. Het debat is ziek. Ik kan daar niet meer tegen.”

Buwalda reageerde door over W.F. Hermans te beginnen. “Hermans was met zijn polemieken in zijn tijd de enige die kwaad was. Heel Nederland stond daar met open mond naar te kijken. Nu is heel Nederland kwaad. En staan wij als columnisten daar met open mond naar te kijken. Er wordt wel gezegd dat schrijvers niet meer polemisch zijn. Dat is om die reden. Als je nu polemisch doet, doe je hetzelfde als Geen Stijl.”

Kortom, alles voor de aandacht, alles voor de clicks. En alles wat aandacht krijgt groeit. Ik dank u voor uw aandacht en tijd.