Op het eerste gezicht was de uitmarkt in Emmen, afgelopen zaterdag, een uitmarkt als alle vorige. Er waren kraampjes met vrijwilligers die uitnodigden komend seizoen cultureel actief te worden. Er waren workshops voor mensen die wilden leren rappen of spoken word voordragen. Er kon geknutseld worden, vooral door kinderen. Er konden praatjes worden gemaakt, vooral door volwassenen. ’s Middags waren er minder jongeren dan ’s avonds voor optredens die op jongeren gericht waren.

Maar wie zocht, vond verschillen. Zo hadden allerlei vertrouwde plekken in het Rensenpark een nieuwe naam gekregen – Community Art & Kidsplein, Facetplein, Cultureel Kwartier etc. – waardoor bezoekers ineens de weg kwijt waren. Zo was de markt niet bedoeld als uitmarkt, maar als uitfestival waar de vermeende passiviteit werd verjaagd onder het motto ‘Meedoen, beleven en verwonderen’. Zo werd de opening verricht door cultuurwethouder Dewy Leal en Marieke Vegt van stichting Kunst & Cultuur (K&C) uit Assen.

Het publiek merkte er weinig van, maar achter de schermen was het een rommeltje. Om te beginnen had een aantal cruciale lokale culturele instellingen de gemeentelijke opdracht om een opening van het cultureel seizoen te organiseren teruggegeven. Na twee coronajaren zich weer eens presenteren op een markt, wilden ze wel. Gezamenlijk een (meerdaags) festival met een bovenregionale uitstraling organiseren, bleek te veel gevraagd.

Dus klopte Emmen aan bij K&C. Die gang naar Canossa werd in eerste instantie beantwoord met de mededeling dat K&C niet door de provincie Drenthe wordt betaald om lokale openingen van het cultureel seizoen te organiseren. Wat gemeenten als Hoogeveen en Assen op eigen kracht kunnen, moet Emmen ook kunnen. Wel bleek K&C bereid een voorstel te doen voor ‘het ontwikkelen van een nieuw festivalconcept’ en een artistiek en zakelijk leider voor te dragen voor een eerste editie.

Die leider was zaterdag in geen velden of wegen te bekennen. Vervangen? Overspannen? Opgebrand? Afgehaakt? In ieder geval telefonisch onbereikbaar. Wie er ook niet was, was het Franse theatergezelschap Mécanique Vivante dat de opening zou verzorgen en als hoofdact moest fungeren. Op het laatste moment bleek hun spektakelvoorstelling ongeschikt. Niet alleen zou de spanning van het naastgelegen spoortracé moeten worden afgehaald, ook zouden verschillende bomen in het Rensenpark moeten worden gesnoeid.

Ook niet gezien, maar wel beloofd om subsidies los te krijgen: de acrobatische voorstelling Damocles van het eveneens Franse gezelschap Inextremiste. Eveneens aanwezig, tot groot genoegen van het publiek, was glazendraaier Rogiers Kappers en zijn uit 52 cognac-, bier- en wijnglazen bestaande glasorgel. Ook beschikbaar, als vanouds, de Grote Kerk. Buiten het park werden de muziekoptredens daar redelijk tot goed bezocht.

Als geluk bij een ongeluk was de precieze festivalprogrammering niet groots en duidelijk aangekondigd. Afgezien van een reeks weinig tot nietszeggende advertenties, een onoverzichtelijke website en dingen op ‘de socials’ kwam de communicatie- en marketingcampagne in het kort neer op het bevorderen van verwarring. Ter illustratie: zaterdagmorgen om 0.20 uur werd een persbericht verspreid met de mededeling dat het Atlas Theater de avond daarvoor op feestelijke wijze het nieuwe seizoen had afgetrapt.

Wat zegt dit alles?

Voor wie zich druk wil maken heel veel. Het duidt erop dat ‘de culturele partners’ in Emmen de handen vol hebben aan zichzelf en niet in staat zijn samen van losse delen een som met meerwaarde te maken. Dat kan een gevolg zijn van de coronapandemie toen ook de cultuursector in Emmen kopje onder dreigde te gaan en pas op het allerlaatste moment meters ver verwijderd van de maalstroom een reddingsboei toegeworpen kreeg.

Tegelijkertijd kan het typerend zijn voor Emmen: op papier van alles willen met kunst en cultuur, maar in de praktijk de ambities niet kunnen waarmaken. Volgens sommigen omdat de (financiële) middelen niet voorhanden zijn. Volgens anderen omdat er nog nooit serieus en structureel is geïnvesteerd in een levendig cultureel klimaat.

Wellicht veelzeggend: toen Emmen in 2015 en 2016 culturele gemeente van Drenthe was, ging dat gepaard met de slogan ‘Van goede grond’. Eerder dit jaar, of het jaar daarvoor, ik weet het niet meer precies en heb geen zin om het na te zoeken, werd de bijbehorende Van Goede Grond-facebookpagina omgebouwd tot het veel minder vruchtbaar klinkende Kunst en Cultuur Gemeente Emmen.

Om niet geheel in mineur te eindigen: er viel zaterdag wel degelijk iets goeds te beleven in het Rensenpark. Zelf bracht ik de meeste tijd door in de hoek met de naam Het Cultureel Kwartier, vlakbij het onderkomen van Loods13, in de buurt van Volkswagenbusjes die als uitvalsbasis dienden voor Filmhuis Emmen en het Filosofiecafé Emmen met onbelemmerd zicht op een flink podium waar door inspanningen van The Bake Shop werd opgetreden door bands als From//October en Primaat.

Op diezelfde plek probeerde het Atlas Theater ’s avonds bij volle maan met de programmering van optredens van Tim Akkerman (17/12), Handsome Poets (14/11) en Buddy Vedder (14/11) de kaartverkoop te stimuleren voor hun avonden in het theater. Slotact MC Brainpower en dj TLM deden op hun beurt een poging Atlas te interesseren voor het theaterprogramma The story of hiphop. Dat lukte bij vlagen heel aardig, maar leidde nog niet direct tot een boeking. Ze staan wel in de theaters van Hoogezand, Meppel en Sneek.

Al die tijd was het weer voortreffelijk. Rustte er toch iets van zegen op.