Nog iets naar aanleiding van het zomernummer van het Drents letterkundig tiedschrift Roet. In het redactioneel, Veur de leesder, wordt mopperend teruggeblikt op de uitreiking van de Dagblad van het Noorden Streektaalprijs:

‘Het liekt ons een hiele prestatie van de jury um tot een winnaar te kommen aj ziet welke boeken genomineerd wordt. Der mot keuzen worden oet poëzie, romans, een vertaoling, een kookboek en een tiedschrift. Al dit wark valt binnen ien en dezölfde categorie. Kom daor maor ies oet. Niet te doen dus.

Oetiendelijk wun Roelof Keen met het Drentstaolige kookboek Koken met Keen, umdat het ‘de streektaal op een mooie manier toegankelijk maakt voor iedereen.’ Dizze motivatie rop de vroag op waar het nou oeteindelijke um giet bij die Streektaalpries. Giet het um de literaire kwaliteit van een boek of bundel of is streektaolpromotie het belangriekste doel? Dat is volstrekt ondudelijk.’

Met dat laatste scoort de redactie van Roet beslist een punt. Ook ik, lid van de redactie van Dagblad van het Noorden, vind het lastig te achterhalen wat nu precies het regelement is van de DvhN Streektaalprijs. Het zal vermoedelijk ergens in Groningen in een lade liggen. Als ik er weer eens kom, zal ik navraag doen bij het redactiesecretariaat.

In de tussentijd doe ik, een van de initiatiefnemers van de prijs, een greep in mijn geheugen. De Dagblad van het Noorden Streektaalprijs is eind 2005 in het leven geroepen ter bekroning van ‘het beste streektaalproduct van het afgelopen jaar.’ Daarbij is destijds geen strak onderscheid gemaakt tussen de productsoorten. Het kunnen zowel boeken, albums en dvd’s zijn, maar ook theater en festivals. Meestal zijn het boeken en albums, voorheen cd’s.

Aanvankelijk werd met streektaal het Drents en het Gronings bedoeld. Later is daar het Stellingwerfs aan toegevoegd, dit vanuit het idee dat de krant met de prijs culturele en kunstzinnige uitingen wil stimuleren, bekronen en belonen in streektalen die worden gebruikt in het verspreidingsgebied van het Dagblad van het Noorden.

De moeilijkheid zit in het woord ‘beste streektaalproduct’. Zelf ben ik van mening dat de prijs moet gaan naar ‘iets’ dat je ook zou aanbevelen bij mensen die geen Drents, Gronings en Stellingwerfs kunnen lezen of verstaan, iets waar langere tijd plezier aan kan worden beleefd of bewondering naar mag uitgaan. Kijk eens wat ze voor fraais hebben gemaakt.

Echter, wat onder beste wordt verstaan is aan een ‘deskundige jury’. Blijkbaar vonden Eric van Oosterhout, Fieke Gosselaar, Geesjen Doddema, Jannie Kuipers en Jan Wierenga de laatste keer het kookboek Koken met Keen het beste. Dat kan, ik heb dat boek niet gelezen. Het zal mij echter verbazen als in het zoekgeraakte reglement staat dat het winnende boek literair of letterkundig moét zijn.

In het eerste jaar van het bestaan werd de prijs in slechts een categorie uitgereikt. Henk Nijkeuter won in 2006 met De dichter en de wichter, een deels in het Nederlands en deels in het Drents geschreven monografie annex bloemlezing over Hans Heyting. Een jaar later ging de prijs naar twee bloemlezingen met respectievelijk Drentse en Groningse poëzie, beiden uitgegeven door kleine Uil. Sinds 2008 worden ook prijzen uitgereikt voor streektaalmuziek.

Als de DvhN Streektaalprijzen blijven bestaan, ik weet het niet, ik ga er niet over, kan het zomaar zijn dat-ie vroeg of laat een keer naar het Drents letterkundig tiedschrift Roet gaat. Als ik de redactie van Roet was, zou ik van het komende harfstnummer een speciale editie maken die genomineerd kan worden. Gebonden en fraai vormgegeven. Of nog beter: als e-zine en download met gezongen of ingesproken bijdragen.

Hieronder, ook ter inspiratie, de eerdere winnaars, waarbij het genoemde jaar het jaar van uitreiking is:

2022

Antwoord – Erwin de Vries (muziek). Foto boven.

Koken met Keen – Roelof Keen (boeken)

2021

Geen uitreiking. Wel een Dagblad van het Noorden-oeuvreprijs voor Jan Germs op basis van zijn verdiensten op het gebied van de streektaal.

2020

De wolf is trug – Jan Henk de Groot (muziek)

Maagie in het ies – Marga Zwiggelaar (boeken)

2019

Raif – Marlene Bakker (muziek)

De paddenvanger – Anne Doornbos (boeken)

Sikkom Kult –­ Irene Wilkens (publieksprijs, muziek)

2018

Lena – Leny Hamminga (boeken)

De Menalda Vetes – Theatergroep Waark (theater)

Daor stiet je fiets – Harm en Roelof (publieksprijs, muziek)

2017

De noodzoak – Erwin de Vries (muziek)

Roelie de Weerd – Waorum geleuft gieniene mij nou? (boeken)

2016

Evenwicht  – Martijje (muziek)

Een vrouw van ivoor – Johan Veenstra (boeken)

2015

Weerom – Jan Henk de Groot (muziek)

Veenbraand – Suze Sanders (boeken)

2014

De Bosklopper-tapes – Bert Hadders en de Nozems (muziek)

Weerzain – Chris Kiel (boeken)

2013

Dubbel glas – Jan Glas (boeken)

Drèents Liedtiesfestival  – Huus van de Taol / RTV Drenthe (muziek)

2012

Moest lezen – Sietze van der Hoek (boeken)

Drentse Bluesopera – Peergroup (theater)

2011

Hotel an ‘t spoor – Martin Koster (boeken)

Wiede leegte mit daipte – Stichting Landschap Oldambt (film)

2010     

Allennig III –Daniël Lohues (muziek)

Et geheim van de wiend – Johan Veenstra (boeken)

2009

Allennig II – Daniël Lohues (muziek)

In paradisum – Gerard Stout (boeken)

2008     

Straks is t weer janken – Harry Niehof (muziek) 

Rilke, Sieben Niedersaksisch – uitgeverij AfdH (boeken)

2007

Bloemlezingen 100 mooiste Drentse en Groningse gedichten – Uitgeverij kleine Uil (boeken)

2006

De dichter en de wichter – Henk Nijkeuter (boeken)