Over het schrijven van boeksignalementen
23-6-22
Omdat er meer boeken op de redactie worden bezorgd dan voor de krant gerecenseerd kunnen worden, hebben ook Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant een signalementenrubriek ingesteld. De titel van de rubriek is ontleend aan het slot van De avonden: Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven.
Komende vrijdag gaat in die rubriek, zoals wel vaker, de aandacht uit naar boeken met een band met het verspreidingsgebied van de twee Mediahuis Noord-kranten. In de juiste alfabetische volgorde betreft dat Drenthe, Friesland en Groningen.
(Dat is dus anders zoals vaak in de Leeuwarder Courant staat ‘Friesland, Groningen en Drenthe’. Het is ook anders dan in de Groninger editie van Dagblad van het Noorden: ‘Groningen, Friesland en Drenthe’. Wie zo’n volgorde hanteert, onthult iets over zijn of haar waardering voor een van deze provincies. Dit geheel terzijde en daarom tussen haakjes.)
Boeken die een plek krijgen in Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven worden nu eens niet van kaft tot kaft gelezen. Want dat is gelet op de beschikbare tijd ondoenlijk. Zouden we dat wel doen, dan blijft er nauwelijks tijd over voor het lezen van te recenseren boeken. Waardoor mogelijk vele auteurs en uitgevers worden teleurgesteld. De betalende lezers klagen nooit ergens over.
Bij het maken van een signalement komt het erop aan het betreffende boek zo te beschrijven dat door de lezers een globaal beeld van de inhoud gevormd kan worden. Die beschrijving dient neutraal te zijn, vooral omdat op basis van dwarslezen alleen geen oordeel geveld kan worden. Een signalement krijgt bij Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant dan ook geen sterren. Die worden alleen geplaatst bij recensies, zie het als keurmerk.
Bij matig tot goed geschreven boeken is het globaal beschrijven en neutraal weergeven van de inhoud doorgaans geen probleem. Bij boeken van, laat ik het zacht uitdrukken, mindere kwaliteit ligt het anders. Soms verschijnen er titels waar na een uur grondig grasduinen, aandachtig dwarslezen en geconcentreerd studeren niets begrijpelijks over verteld kan worden. Je komt er niet in en ook niet uit.
Het ingewikkelde is dat soms ook briljant geschreven boeken zich niet in een signalement laten vangen. Sterker, dat ook over heel goede boeken na complete lezing soms niets zinnigs verteld kan worden. Je komt er wel in en wilt er niet meer uit. In het geval van het briljant geschreven boek is dat een genade. In het geval van het slecht geschreven boek is het een straf. In beide gevallen is het niet iets om aan een machine over te laten.