De bibliotheken zijn open, als essentiële voorziening, maar activiteiten mogen er niet plaats vinden. Toch streek 'het team' van De Literaire Hemel vrijdagavond neer in de bibliotheek van Rolde om opnamen te maken van drie schrijversinterviews: met Rinske Hillen over Mannenmaal, met Marie José ten Cate over Kavelkind en met Wilbert Smulders over W.F. Hermans.

Tijdens het gesprek dat Annette Timmer met laatstgenoemde had, kwam onder meer een opinieartikel in NRC/Handelsblad ter sprake waarin van Hans Maarten van den Brink zich afvraagt waar de polemiek is: 'Kwesties genoeg maar nota bene in het jubeljaar van W.F. Hermans is het literaire debat op sterven na dood.'

Timmer wilde van Smulders weten of Hermans navolgers heeft. Smulders zag ze niet: "Hij heeft als polemist wel navolgers gehad: Karel van het Reve, Rudy Kousbroek, Jeroen Brouwers, Gerrit Komrij. Maar in de jaren negentig is dat afgelopen. De generatie die nu aan zet is, de millennials, Nina Polak, Niña Weijers, Hanna Bervoets…"

Timmer probeerde nog Tommy Wieringa en Arnon Grunberg. "Grunberg is opgeschoven", reageerde Smulders. "Dat is iemand die het contact en engagement zoekt. Dat is heel iets anders dan dan je zoals Hermans uit sceptische overwegingen werkelijk overal buiten plaatst."

"Hugo Brandt Corstius en Theo van Gogh zijn Hermans vlijtigste leerlingen genoemd, maar helaas zonder rechtvaardiging in de vorm van briljante romans en verhalen", citeerde Timmer iemand waarvan ik nu even de naam niet weet.

"Er is evenveel gif in de samenleving als toen, maar nu vormen de sociale media de uitlaatklep", analyseerde Smulders. "Het is heel treurig om te zeggen dat Geen Stijl en al die alt-right-bende op sociale media de nachwuchs zijn van iemand als Hermans. Dat is ook niet zo. Al die mensen die door Hermans werden afgemaakt, gingen niet naar de rechter. Als kunstenaars onderling moest je dat tegen elkaar kunnen zeggen. Als je naar de rechter ging, zou je je buiten de republiek der letteren plaatsen. Nu loopt iedereen die zich beledigd voelt naar de rechter."

De rest van het gesprek, ook die met Hillen en Ten Cate, kan worden bekeken via www.literairehemel.nl, deze, deze en deze link.