Een van de meest merkwaardige dichtbundels die ik dit jaar onder ogen heb gekregen, is Controversiële diersoort van uitgeverij Opwenteling – alleen die naam al. Arnoud Rigter en Sieger Baljon kozen voor deze uitgave gedichten van collega-dichters, maakte daar kopieën en scans van en plakten deze vervolgens op de hen beschikbaar gestelde bladzijden.

Het eindresultaat is 'iets' waar de kerstpuzzel van Dr. Denker bij in het niet valt. De bundel opent met orakelpraat die niet als gedicht is te herkennen: 'Deze achterkant interesseert zich niet/ hij reikt uit/ Om oogglans- en blosbevorderingen/ Om de tijd van klokken te zuiveren/ Omdat de mens een controversiële diersoort is.'

Wie dit schreef en waarom is onduidelijk. Wat er bedoeld wordt, is raadselachtig. En dat raadsel wordt naar mate de bundel vordert alleen maar vergroot. Dat komt ook door de hotse-klots-opmaak waarbij de eerder genoemde kopieën of scans met een vermoedelijk genot op de bladzijden zijn gekwakt.

Gaandeweg, bladerend, ontstaat het idee dat Rigter en Baljon menen dat montages en herschikkingen tot een durfde bloemlezing of nieuw geheel kunnen leiden. Dat laatste is op zich juist, maar toegankelijker wordt het er niet van. Het schrikt eerder af. En, eerlijk gezegd, dat is ook weer de charme van Controversiële diersoort.

En dan ineens lees ik het volgende:

Ik weet
niet meer
wat r gebeurd is

ik weet
t nog
maar t
dringt niet
tot me door

t dringt
tot me door
maar ik wil
r niet
over praten

ik wil
erover praten
maar ik vind
de woorden
niet

ik vind
de woorden
maar ik krijg
ze niet
naar buiten.

Jan Arends!? Achterin de bundel blijkt het om Ik weet van Erik Jan Harmens te gaan. En dat de voorgaande en volgende teksten afkomstig zijn uit bundels van Roelof ten Napel, Radna Fabias, Gerda Blees, Joris Miedema, Han van der Vergt, Michael Tedja. De hedendaagse experimentelen.

Ik durf niemand een exemplaar van Controversiële diersoort cadeau te doen. Mijn reputatie is al dubieus genoeg. Maar als bewijs dat in de poëzie alles mag en kan geef ik deze bundel met plezier een plek op de onderste plank in mijn boekenkast.

Titel: Controversiële diersoort Samenstelling: Arnoud Rigter & Sieger Baljon Uitgever: Opwenteling. Prijs: 22 euro (100 blz.)

Dertig jaar geleden hoorde ik via de radio hoe Gerard Reve zijn De Avonden voorlas. Omdat ik ook toen al vastleggerig was, nam ik de lezing in zijn geheel op, op zeven cassettebandjes. Ik heb ze nog steeds in mijn bezit.

Jaren later kocht in de uitverkoop bij Vroom & Dreesmann de cd-uitvoering van de voorlezing. Ook die heb ik nog steeds. Er zijn jaren dat ik in december De Avonden herbeluister, er zijn jaren dat ik de roman in december herlees.

Ik schrijf dit omdat de VPRO vanaf 18 december met een 'tweedelige fictie-podcast' komt waarin Hanny Michaelis een bezoek brengt aan Reve, haar voormalige echtgenoot woont dan met Joop Schafthuizen in Machelen.

De tekst van podcast – titel: Leven met Reve – is van Ger Beukenkamp, Hans Hylkema deed de regie. Olga Zuiderhoek (Hanny Michaelis), Gijs Scholten van Aschat (Gerard Reve), Peter Blok (Joop Schafthuizen) en Serge-Henri Valcke (taxichauffeur en dorpspastoor) zorgen voor de stemmen.

Leven met Reve is gebaseerd op een ontmoeting die daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, in de zomer van 1986, op initiatief van journalist Ad Fransen die later nog een boekje met dezelfde titel heeft gemaakt. Zie ook vpro.nl/levenmetreve.

Ik blader associërend door een prospectus van Overamstel Uitgevers en zie de volgende boeken aangekondigd:

• Moeders zondag van Graham Swift in januari
• Mijn pa is nooit alleen van Jan van Mersbergen in februari
• De school voor goede moeders van Jessamine Chan in februari
• Geen kinderen, wel drie kippen van Sofie De Moor in februari
• Help, ik heb een vader van Kaat De Kock in maart
• De tijd is een moeder van Ocean Vuong in april

En moet er nog aan wennen dat Hier huizen draken niet de nieuwe dichtbundel is van Anneke, maar van Marie Claus.

Een andere intrigerende reeks komt uit de verschijningskalender van Atlas Contact:

• 13 januari Jan-Paul Schutten – Schaduwleven
• 17 januari Jonathan Carr – Ontsnapping uit het getto
• 17 januari Chloe Shaw – Een hondenleven
• 24 januari Annie Dillard – Schrijversleven
• 25 januari André Aleman – Wie is hier nou verward?

Ik blijk de Evergreen Top 1000 van NPO Radio5, voorheen Hilversum 5, voorheen 747 AM, voorheen Radio 747 en ook voorheen Radio5 te hebben gemist. Tussen 22 en 26 november werd daar een lijst afgespeeld met volgens luisteraars 'de mooiste muziek ooit gemaakt'.

Op 1 staat Roller Coaster van Danny Vera. Op 2 Het Dorp van Wim Sonneveld. Op 3 Du van Peter Maffay. Op nummer 1000 Touch van Outsiders.

Is het opmerkelijk dat de mooiste muziek ooit gemaakt wordt door een Nederlander die een Amerikaan nadoet? En dat de op een na mooiste muziek volgens Nederlandse luisteraars een van oorsprong Franse compositie is onder een tekst over een verdwenen Nederland?

De komende dagen volgen nog meer radiouitzendingen met mooiste muziek volgens luisteraars die de moeite hebben genomen hun stem uit te brengen:

• Top 4000, 'de grootste hitlijst aller tijden' – Radio 10. Te beluisteren van 4 december tot en met 24 december
• Snob 2000, 'de enige echte alternatieve eindejaarslijst' – Penguin Radio. Te beluisteren van 18 tot en met 31 december
• Christmas Top 50, 'de beste kerstmuziek, samengesteld door jou!' – Sky Radio. Te beluisteren van 18 tot en met 31 december
• De Drentse 1000, 'dé muzieklijst veur en deur Drenthe' – RTV Drenthe. Te beluisteren van 25 t/m 31 december
• Grunneger 1000, 'wat Grunnen mooi vindt' – RTV Noord. Te beluisteren van 25 t/m 31 december
• Top 2000, 'de 2000 favoriete platen van luisteraars' – NPO2. Te beluisteren van 25 t/m 31 december

Voor de cultuurbijlage van Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant interviewde ik Barbara Stok over haar nieuwe boek. In De filosoof, de hond en de bruiloft vertelt ze over Hipparchia, een van de eerste vrouwelijke filosofen. Het interview verschijnt, zoals het er nu naar uitziet, onder de kop 'Waarom streven naar meer?'.

Stok kwam Hipparchia op het spoor via het boek Vrouwelijke filosofen van Carolien Creton uit 2012. In de geschiedschrijving bestaat één paragraaf over haar, opgetekend door Diogenes Laërtius, die in de derde eeuw na Christus de levens en ideeën van honderden Griekse denkers heeft beschreven. Over goede vrouwen sprak men niet in de oudheid.

Ze laat haar hoofdpersoon in contact komen met Crates, de leermeester van Hipparchia met wie ze later trouwde en kinderen heeft gekregen. De twee worden tot de cynici gerekend, een stroming van filosofen die een minimalistische levensstijl volgde en zich tegen de rangen, standen, normen en conventies van hun tijd keerden.

Meer in de krant van vrijdag en op de website. Met tekeningen uit het boek. En een foto van Corné Sparidaens, die op bovenstaand plaatje zijn werk doet.