Over 'Lees me' van culinair kunstenaar Elles Kiers
IJsselbiënnale 2021: hoopvolle kunst en relativering

Verschillende manieren om naar de bom te kijken

De bom Peergroup
Donderdag, morgen dus, gaat bij Darp de theatervoorstelling De bom van Peergroup in première. Ik woonde dinsdag de try-out bij en moest daarvoor plaatsnemen in een legertruck die door de bossen raasde. Er zijn comfortabelere manieren om in de stemming te komen, maar effectief was het wel.

De bom is belevingstheater op een relevante locatie. Ergens bij Darp lagen in de jaren tachtig kernkoppen klaar om – indien nodig – door de Amerikanen te worden ingezet tegen de Sovjets. Misschien lagen ze er al veel eerder. Misschien liggen ze er nog. Alles weten maakt niet gelukkig.

Eenmaal ter plekke, was ik zo door elkaar geschud dat ik mij een afgestompte soldaat voelde. Marcheren moest ik, net als de rest van mijn eenheid. De sfeer die aanvankelijk deed denken aan Daar komen de schutters riep gaandeweg Apocalyps now in herinnering.

Maar eerst kwamen we in een vergadering terecht, waar op een onnavolgbare manier gediscussieerd werd over de plaatsing van kruisraketten en de toeslagenaffaire. Daarna liepen we een groepje demonstranten tegen het lijf, kinderen nog, die ons confronteerden met onze gelatenheid. Waren we ergens tegen, of waren we ergens voor? Ik wist het weer eens niet.

Op een stukje heide maakten we kennis met een buurtbewoner, die haar visie op de komst van de Amerikanen en hun wapens gaf. Ze was vooral nieuwsgierig en verwonderd. Even verderop hielden we halt bij een wachtende soldaat met gewetenswroeging. Zijn vader had ooit gevangen gezeten als dienstweigeraar. Hij was wel onder de wapenen gegaan.

Uiteindelijk liepen we 'de site' op, de plek van het onheil. Het was inmiddels donker, waardoor we de militaire basis niet goed konden bekijken. Wel zagen we een lanceerinstallatie - dat hadden die lui van Peergroup toch maar mooi geregeld. Via hoofdtelefoons werden we met knetterende geluidsfragmenten en een ooggetuigenverslag voorgelicht over de kracht van de bom en het verwoestende effect daarvan op de mens.

De woorden 'mooi', 'leuk' en 'gezellig' waren geen moment van toepassing.