We bezochten de theatervoorstelling Mestmoeders van Peergroup, afgelopen zondag aan de Hoofdweg in Zeegse. We zagen in een weiland een agrarisch familiedrama op het dak van een weggezakte stal. Of boerderij, dat kan ook. Weggezakt waarin? De stront? Het zand? De voorstelling greep mij bij vlagen aan. Dit hadden mijn moeder en vader moeten zien, dacht ik een paar keer.

Het verhaal van Mestmoeders samengevat: Jorre, beoogd bedrijfsopvolger van een melkveebedrijf is omgekomen bij wat in politiekringen een eenzijdig ongeval wordt genoemd. Auto tegen de boom. Hij laat vier vrouwen achter: zijn oudere zus, zijn boerende moeder, zijn oma en zijn dementerende overgrootmoeder. Achter de stal verdrinken zijn vrienden hun verdriet met bier.

De avond voor de begrafenis proberen de vrouwen de klap te boven te komen. Hoe doe je zoiets? Door de dominee te laten komen, zoals ooit gebruikelijk was. Door met elkaar te praten, zoals tegenwoordig gewoon schijnt te zijn. Dat gesprek zou kunnen gaan over de overleden mannen. Over de hartaanval van vader, de kanker van opa en de trap van het paard tegen de schedel van overgrootvader.

Mestmoeders gaat over verschillende perspectieven van verschillende generaties en de rol die vrouwen op een agrarisch bedrijf vervullen. Overgrootmoeder raakt steeds meer kwijt. Grootmoeder denkt terug aan de beloftevolle jaren toen boerinnen voorzichtig emancipeerden. Moeder is daarna klemgezet door de schaalvergroting en wil om die reden niet dat haar dochter het bedrijf voortzet.

Mestmoeders gaat over vrouwen. En dus over mannen die het zogenaamd beter weten. "Kind", hoorde ik de oma zeggen, "als wij ze niet bemoederen dan vallen die kerels over hun eigen voeten. Ze hebben ons nodig om hun gat af te vegen als ze klein zijn en als ze oud zijn weer. Daar tussenin baren we hun opvolgers en mesten we ondertussen de stal uit."

Mestmoeders – concept Dinanda Luttikhedde, tekst Herman van de Wijdeven, regie Jos van Kan – is een overzichtelijke voorstelling, zeer effectief. Wat mij aangreep kan het spel zijn geweest van Daisy Hagendoorn, Wendell Jaspers, Jose Kuijpers en Leny Dijkstra. En het kijken tegen de zon in, in een weiland met grassen, wat hooikoortsgevoeligen altijd doet snotteren.

Wellicht was het vermoeidheid. Of herkenbaarheid. De gedachte aan gezinnen die werken voor de stuiver die de markt ervoor overheeft en de aflossing van de schuld bij de bank. Het onvermogen om met elkaar te praten, omdat er altijd wel iets gedaan moet worden. Het zal mededogen met het lot van de moeder op een agrarisch bedrijf zijn, die zich afvraagt waar het heen moet en gaat. Waarom altijd groter en altijd meer?

De reactie van de dochter in Mestmoeders is even idealistisch als naïef. Kleiner, natuurlijk, schoner. Met minder koeien. In een familiekudde. Samen. Hoopt ze. Het is, dat weet iedereen, alleen mogelijk als de consument, de politiek en de bank denken dat de weg in het agrarisch landschap naar boven gaat. Iedereen, moeders en vaders, dochters en zonen, kijkt op haar of zijn manier naar een hellend vlak.