Leest 'Tukkerspotten' en 'Pé en Rinus. De biografie'
29-7-21
Uitgeverij AfdH, die van Lammert Voos, A.L. Snijders en anderen, stuurde ter bespreking twee boeken: Pé en Rinus. De biografie van Herman Sandman en Tukkerspotten van Martin ter Denge. De boeken hebben iets gemeen: ze zijn het resultaat van een persoonlijke fascinatie en uitgebreid onderzoek – waarbij uitgebreid niet gelijk staat aan wetenschappelijk. Daarnaast heeft boekverzorger Martien Frijns beide uitgaven van een gele cover voorzien.
Belangrijker is dat ze regionale fenomenen beschrijven en veel aandacht schenken aan mentaliteit en streektaal. Voor lezers buiten Noordoost-Nederland: Pé en Rinus zijn een kleinkunstduo dat sinds 1981 bekendheid in Groningen en Drenthe geniet dankzij grappige liedjes en feestelijke optredens. Tukkerspotten is, zoals de ondertitel aangeeft, een ABC-boek over de ziel van de Twentenaar.
Het boek van Sandman, die vrijwel dagelijks voor Dagblad van het Noorden korte stukjes schrijft, is het het dikst: 462 bladzijden, inclusief namenregister en een lijst met optredens van het duo in verschillende hoedanigheden sinds 1980. Het boek van Ter Denge, een volgens zijn uitgever 'creatieve duizendpoot' met een bureau voor Nederlandse, Engelse en Nedersaksische teksten, telt driehonderd bladzijden minder.
Sandman parafraseert op bladzijde 40 cultureel ondernemer Diederik van der Meide: 'Pé en Rinus vertegenwoordigen een identiteit. Zoals Normaal voor de Achterhoekers, Skik en Daniël Lohues voor Drenthe en De Kast voor Friesland. Regio's die zich achtergesteld voelen ten opzichte van de Randstad en zich daar vervolgens tegen afzetten. Groningers mogen zich graag onderscheiden, Friezen nog meer en Drenten en Twenten weer wat minder.'
Niet minder opvallend is wat Ter Denge tegen dagblad Tubantia zei toen hen werd gevraagd naar het waarom van zijn boek: "Omdat wij vanuit onze indirectheid vaak dingen ongezegd laten. Wij Tukkers denken vaak: we zijn niet belangrijk, laat ons maar. Maar zo behoud je de scheve machtsverhouding met het westen. We zijn een culturele eenheid met een eigen geschiedenis en een eigen manier van leven. Dat strookt niet altijd met de rest van het land, maar dat betekent niet dat we minder zijn.”
We hebben het hier weer eens over de regionale volksaard, wetenschappelijk gezien een ondeugdelijk begrip dat een statische, onveranderlijke essentie veronderstelt – wat onzin is, dat is dan weer wel wetenschappelijk bewezen. Tegelijkertijd lezen teksten over dit thema heerlijk weg, misschien wel omdat veel lezers graag zien dat de wereld eenvoudig en overzichtelijk in elkaar zit. En omdat het aangenaam is als vooroordelen worden bevestigd. Niet slechts is ons vreemd.
Nu weer verder lezen.