Woest en Ledig

Straatstickers spotten, plakkers zoeken

Een hobby wil ik het niet noemen, het is een bezigheid. Wandelend door de wereld mag ik graag stickers spotten. Iemand moet zich ermee bezighouden, anders is er voor de plakkers niets aan. Maar wie zijn die plakkers?

D-pop staat voor Drentse popmuziek, een leuke variant op K-pop en J-pop, die hier verwijst naar de winnaar van het Drèents Liedtiesfestival in 2019, Leon Moorman. De Drentse Bospiraten hebben een melding uit 2016 op Twitter, geplaatst door het Etherpiratenteam dat bereikbaar is via etherpiraten.com, Het meest recente bericht op die website dateert van 21 juli: 'Piraten houden Duitse hits Bonnie St Clair levend!!' De Bospiraten lijken uit de lucht.

De Tobies zijn vermoedelijk een carnavalsvereniging uit Zwartemeer. Op Facebook lees ik dat ze 'hardlopen voor de politie leuk vinden' en dat ze 396 vrienden hebben. Op Youtube hebben ze vijf video's geplaatst, waaronder een van Flamman en Abraxas. Dat vind ik dan weer leuk.

Club Orlando is een piratenzender. Volgens hun website zenden ze eens in de drie weken uit op de FM-band Mhz 95.10. Gisteren klonk daar een akelig geruis. Het laatste bericht in het gastenboek dateert van 2012 en kondigt een feest aan in Emmer-Compascuum met onder anderen Silvia Swart. De sticker met de meerkoet roept op tot minder politie.

Drinking Team Ouwehoeren is actief op Instagram: 358 volgers voor slechts 16 berichten. Ook hier lijkt een carnavalsvereniging achter schuil te gaan, uit Geesteren. Op Facebook omschrijven ze zichzelf als Professioneel Sportteam en worden ze gevolg door 255 mensen.

Girls Girls Girls is een liedje van onder meer Mötley Crüe, Jay-Z, Elvis Costello en Sailor. Als er uitroeptekens achter hadden gestaan was het ook een liedje  van Elvis Presley en The Coasters. Nu is het een redelijk goed vormgegeven sticker, maar verder tamelijk zinloos.

Nagekomen bericht:

Girls Girls Girls blijkt een bandje rond gitarist Geosy Kleefman te zijn dat eerder deze maand op Youtube een clip heeft gedingest bij het nummer Whatever. Ze zouden hun platen uitbrengen via White Russian Records. Maar op de website daar vind ik niets. Ook niet als ik de bandnaam zonder spaties, maar met kapitaal in zoekmachine ter plekke stop: GIRLSGIRLSGIRLS.

 

Leest 'Wie hoort er bij jouw wij?' van Jantine Wijnja

In 2017 ontmoette ik tijdens festival Noorderzon in Groningen bij een container Jantine Wijnja, een kunstenaar die een maand lang met een caravan, ik meen zonder auto en rijbewijs, door Nederland was getrokken.

Tijdens haar reis had ze aan voorbijgangers vragen gesteld over hoe het voelt om in Nederland te leven. (Of nee, het tegenovergestelde van voorbijgangers, want Wijnja was zelf de voorbijganger. Maar wat is het tegenovergestelde van een voorbijganger?) De antwoorden had ze uitgeschreven en een plekje gegeven in het boek Nederland nu.

Op Noorderzon vertelde ze erover, in die container.

Nu, drie jaar later, is er een nieuw boek van Wijnja, uitgegeven door Wintertuin, Wie hoort er bij jouw >wij<? Dit keer staan er uitgeschreven antwoorden in op vragen gesteld aan inwoners van Annerveenschekanaal, Eexterveen, Eexterveenschekanaal, Bareveld en Nieuwediep. Wijnja wilde weten hoe ze hun leefomgeving ervaren en hoe ze kijken naar de thema's verbinding en afzondering.

Al lezend gaan mijn gedachten uit naar Alle mensen die ik ken van Lia Huissoon, ook zo'n samenballing van (on)gewone kunst en literatuur. Nog vaker gaan de de gedachten uit naar Under Milk Wood, het radiodrama van Dylan Thomas uit 1954 waarin dorpsbewoners middels verzuchtingen en roddels laten horen hoe het er in een kleine gemeenschap aan toegaat.

Doordat de geïnterviewden anoniem worden geciteerd, sorteert Wie hoort er bij jouw >wij<? een intiem effect: alsof je luisterend aan de keukentafel zit. Bijzonder ook zijn ook de intermezzo's in het boekje, opgebouwd uit veelgebruikte woorden en vormgegeven als beeldgedichten.

Nu weer verder lezen.

De verwarring van een mainstream mediaman

Ik voel me schuldig

– Waarover?

Nou, ik hoor en lees de laatste tijd steeds meer over complottheorieën, alternatieve feiten, nepnieuws, demonstraties, protesten en aanvallen op de mainstream media. Ik heb het gevoel dat ik er een rol in speel.

– Hoe bedoel je?

Dat ik een bijdrage lever aan wat de polarisatie wordt genoemd, aan het onbehagen dat oplaait en de kloof die groeit. Dat ik door mijn werk medeverantwoordelijk ben aan de chaos.

– Maar jij bent toch van de mainstream media? Dan sta je toch aan de goede kant?

Het is maar vanuit welke kant je het bekijkt. Ik heb een paar jaar geleden Tom Zwitser geïnterviewd van uitgeverij De Blauwe Tijger. Die uitgeverij wordt nu door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid genoemd als doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën.

In dat interview kaartte Zwitser inderdaad zaken aan die zo kunnen worden opgevat. Ik als interviewer wierp tegen dat hij denkfouten maakt en waarschuwde hem dat lezers zouden denken dat hij gek is. Hij dacht daar anders over. En dat heeft de krant gehaald. Zo is het kwaad geschied. Mede omdat ik hem aan het woord heb gelaten.

– Volgens mij overschat je jouw invloed. Wie leest jouw stukken?

Ik ben een micro-influencer, als je daar soms op doelt. Dit voorjaar interviewde ik Elbert Westerbeek, iemand die ook zonder geel hesje in het torentje van Mark Rutte heel andere ideeën heeft over hoe het in Nederland en de wereld verder moet. Hoewel ik ook in dat interview kritisch heb geprobeerd te zijn, kwamen zíjn ideeën duidelijk en leesbaar in de krant. Hij was er zelf, meen ik, niet eens zwaar ontevreden mee. Hij betreurde het alleen dat hij geen carte blanche had gekregen, dat er een paar eindredactionele ingrepen waren gedaan om het passend en leesbaar te maken. Zijn volgers op Facebook vonden het geweldig. De door mij weergegeven ideeën zouden door anderen als alternatieve feiten of zelf nepnieuws kunnen worden opgevat. En wie heeft ze verspreid? Ik, zei de gek.

– Het zal wel loslopen.

Het zorgelijke is, er zit een patroon in. Bij mij. Hoeveel kunstenaars ik de afgelopen jaren niet hebt geïnterviewd die met hun kunst willen ontregelen. Tientallen, honderden. Ik zag er geen kwaad in. Mij leek het heel goed als voorstellingen, exposities of boeken zaken ter discussie stellen. Hoe vaak ik niet werkwoorden heb gebruikt als wringen en schuren. In positieve zin. Ik wist niet beter, maar het effect is omgekeerd. Het leidt tot verwarring. Het drijft ons uiteen. Precies wat de Russen willen.

En komende vrijdag breng ik in de krant boeken onder de aandacht waarin wordt uitgelegd dat je poëzie niet op één manier maar op verschillende manieren kunt lezen. Dat meerduidigheid juist zo goed is aan poëzie, dat persoonlijke interpretaties zijn toe te juichen. Vrijheid blijheid. Iedereen zijn eigen waarheid.

– Nu draaf je door.

Vergeef me. Ook ik weet niet wat ik doe. Het zijn de tijden. Die veranderen. En verwarren. Waar is God als je hem of haar nodig hebt?

Wie is dit? Vermeer? Wat is het?

Een persbericht van het Mauritshuis in Den Haag. Het museum heeft laten onderzoeken of er verschil bestaat hoe kunstkenners en niet-kunstenaars kijken naar het schilderij Gezicht op Delft (1660/1661) van Johannes Vermeer. Het onderzoek werd verricht door bezoekers van beide groepen een eye-tracking bril op te zetten.

Wat blijkt? Er is verschil. Arts en neurobioloog Dick Swaab, die ook een bril op zette, mocht 'conclusies' trekken uit de verzamelde gegevens:

‘Iedereen kijkt in eerste instantie naar de stad, ongeacht kunstkenner of niet-kunstkenner. Mensen die weinig ervaring hebben met schilderijen schieten gelijk naar boven, beneden, van link naar rechts. Maar ze beginnen ook met kijken naar de stad, om vervolgens te focussen op verschillende dingen.’

Met andere woorden, de mijne, geïnspireerd op het denken van Schwaab: Een niet-kunstkenner zoekt op een schilderij.

Dat lijkt mij een goede kijkhouding. Wie is dit? Vermeer? Wat is het? Wat staat erop? Wat moet ik er mee? Heb ik er iets aan? Is dit mooi? Is dit knap? Is dit goed? Waar zie ik dat dan aan?

Beter misschien wel dan de houding van de kunstkenner. O, daar heb je Vermeer. Een van mijn favoriete schilders. Gezicht op Delft. Eens kijken hoe hij dat doet, die wolken, dat licht, die mensjes, die stad, die geveltjes. Ja, knap hoor. Kom, hoe heet dat water ook maar weer?

Onderaan het persbericht wordt uitgelegd wat moeten worden verstaan onder een kunstkenner en een niet-kunstkenner. Een kunstkenner gaat volgens het Mauritshuis meerdere keren per jaar of maand naar een kunstmuseum. Een niet-kunstkenner gaat maximaal 1 keer per jaar naar een kunstmuseum.

Drie berichten over film in Noord-Nederland

Uit een persbericht van het Internationaal Filmfestival Assen:

'Internationaal Filmfestival Assen | Vrouw & Film (IFA) opent de inschrijving voor de filmcompetities KersVers en Noordsterren. KersVers is gericht op nationale talentontwikkeling door de programmering van korte films uit Nederland. Noordsterren is het podium voor alle filmmakers uit de noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe.

De selecties worden vertoond tijdens de 41e editie van Internationaal Filmfestival Assen: 5 t/m 7 maart 2021.  Documentaire- en fictiefilms in alle genres kunnen ingezonden worden, van een paar minuten tot middellange speelduur, als ze maar geproduceerd zijn tussen 1 januari 2019 en 1 december 2020. Een professionele jury bepaalt wie de prijs voor Beste (Noordelijke) Film wint.'

Uit een persbericht van het Noordelijk Film Festival:

'De organisatie van het Noordelijk Film Festival heeft moeten besluiten dit jaar geen filmfestival meer te organiseren. Het vertonen van films in goed geventileerde bioscopen met maximaal 30 personen op 1,5 meter afstand is echter veilig bevonden en gaat dan ook gewoon door in de Friese bioscopen en filmtheaters.

Daarom stelt de organisatie enkel en alleen het speciaal geselecteerde filmprogramma beschikbaar aan de bioscopen die hun deelname al hadden bevestigd. De deelnemende bioscopen en filmtheaters zijn (vooralsnog) Slieker Film en Pathé Cinema in Leeuwarden, De Bios en De Lawei in Drachten, CineSneek, De Bios in Heerenveen en De Koornbeurs in Franeker.

De films die geselecteerd waren voor het Noorderkroon programma zijn tussen maandag 9 en donderdag 12 november te zien in Slieker Film. Om de erkenning van de noordelijke makers te waarborgen, vindt de competitie wel ‘virtueel’ plaats. De films worden door een jury beoordeeld en de beste films krijgen de Noorderkroon Awards thuisgestuurd.'

Uit de vorige week gepresenteerde cultuurnota van de provincie Groningen:

'Stichting Beeldlijn faciliteert de totstandkoming van actuele maatschappelijke documentaires, en produceert soms ook zelf. De organisatie stimuleert de filmsector in Groningen. De gevolgen voor het Groninger filmklimaat en voor individuele filmmakers zullen groot zijn, wanneer Beeldlijn geen structurele subsidie ontvangt.

De laatste jaren zien we positieve ontwikkeling in de filmsector in het Noorden die we willen blijven ondersteunen. Beeldlijn kan daarin een belangrijke rol spelen. Daarom kennen we Beeldlijn een meerjarige subsidie toe. Met Beeldlijn bespreken we samenwerking met partijen uit Friesland, met het oog op de programmalijnen over het stimuleren van het filmklimaat vanuit We the North en de positionering en ontwikkeling van het filmklimaat in het Noorden in algemene zin.'

David Bowie en de New Romantics

Ik las een boek over popmuziek in de jaren zeven en tachtig en schreef voor de cultuurbijlage van Dagblad van het Noorden een stuk dat zo begint:

'David Bowie is bijna vijf jaar dood, maar heeft ons niet verlaten. Hij is overal, altijd. In de bladen, op de radio, op televisie, in kunst, in muziek, in playlists. Ook in Sweet dreams. The story of the New Romantics, een 680 pagina's tellend boek van de Britse journalist en schrijver Dylan Jones, blijft hij wederkeren.

En Sweet dreams gaat niet eens over David Bowie. Sweet dreams gaat over de mensen die door Bowie geïnspireerd raakten. Over een scene, een kring in Engeland die Spandau Ballet, Duran Duran en Culture Club heeft voortgebracht, om slechts drie namen te noemen. Muziek die nu wellicht gedateerd klinkt, anders dan die van Bowie, maar veertig jaar geleden uiterst opwindend klonk.

Sweet dreams is een boek voor wie destijds jong was; vijftien, twintig, vijfentwintig jaar. Het is een weldadige bron voor wie wil weten hoe de populaire cultuur veertig jaar geleden werd opgeschud en welke rol clubs, dansmuziek, dj’s, media, gender, kleding en kapsels daarbij speelden. Een boek voor wie David Bowie wil bewonderen.'

Voorts zocht ik er afbeeldingen bij, zestien stuks. Eindredacteur Janna Zuiderveld las het in Friesland en gaf het door aan vormgever Simon Winter. Die maakt er – ergens in Groningen - een spread van. Vanaf vrijdag te lezen.

Leescoalitie vraagt minister wat minister vraagt

Achttien belangenorganisaties verzameld onder de naam Leescoalitie hebben een manifest overhandigd aan minister Ingrid van Engelshoven. In het manifest roepen ze op tot een ambitieus leesoffensief om de leesvaardigheid in Nederland te verbeteren.

De minister reageerde mede namens haar collega Arie Slob: ”Geweldig om te zien dat er het afgelopen jaar zo veel gebeurd is en de samenwerking wordt opgezocht om betere leesvaardigheid en meer leesplezier te creëren. We nemen dit onderwerp heel serieus, en we gaan hier graag verder over in gesprek.”

Bijna een jaar geleden riepen Van Engelshoven en Slob zelf op tot het leesoffensief. Ze deden dat na een advies van de Onderwijsraad en Raad voor Cultuur over leesbevordering uitgebracht in juni 2019. Aan dat advies - begin een leesoffensief - ging veel overleg met belangenorganisaties aan vooraf.

Een cirkel is rond. De tijd tikt. Minder praten. Misschien helpt dat het lezen.  

Mijd mensen, lees een boek

Lesendes Madchen (1829), Gustav Adolf Hennig.

Gerichtsweg, Leipzig.

Parthenon of books (2017), Marta Minujins.

Liturgisch boek, 1e helft 16e eeuw.

Decin, Tsjechië.

Tur zur Bibliothek (1977), Hubertus Gojowczyk.

Wil Cees Bijl zich wel of niet met Scala bemoeien?

In de krant van maandag blikte ik vooruit naar de behandeling van de Drentse cultuurnota. In een moeite door schreef ik over de aanwijzing door het rijk van Drenthe als een cultureel witte vlek en opperde ik dat gedeputeerde Cees Bijl iets moet aan het dreigende faillissement van kunstencentrum Scala.

Woensdag haakte het orgelspelende statenlid Roy Pruisscher op het provinciehuis in:

 "Aandacht voor cultuureducatie, participatie en talentontwikkeling vinden wij noodzakelijk voor onze culturele infrastructuur. In dat kader wil ik de gedeputeerde vragen hoe hij aankijkt tegen het voornemen van de gemeente Hoogeveen om de subsidie aan Scala volledig weg te bezuinigen. Als dat wegvalt, ontstaat een onaanvaardbaar witte plek en dat heeft ook gevolgen voor onze provinciale doelstellingen. Graag horen we van de gedeputeerde wat hij gaat doen om dat onzalige idee ten goede te keren."

Bijl antwoordde als volgt:

"De situatie van Scala is een lokale afweging. Dat moeten ze ook vooral lokaal doen. Ik was niet van plan om ze de Levieten te gaan lezen."

(Een leuke grap van Bijl, vind ik. Zeker als antwoord van een PvdA'er aan iemand die lid is van ChristenUnie. En dus weet dat daarmee wordt verwezen naar het Bijbelboek Leviticus waarin de rechten en plichten worden beschreven die God via Mozes aan Israël heeft opgelegd.)

Bijl vervolgde: "Maar ik wil best het gesprek aangaan van wat het faillissement kan betekenen. Er zijn meer plekken waar het muziekonderwijs de laatste tien jaar heel anders is georganiseerd."

Daarmee verwees de gedeputeerde Emmen, naar de tijd dat hij als burgemeester daar meemaakte dat kunstencentrum CQ failliet ging. Een zaak die nog steeds voortsleept, omdat het personeel van mening is dat de gemeente het kunstencentrum bewust failliet liet gaan, als goedkoopste oplossing na  aanhoudende financiële problemen.

Bijl herhaalde daarna nog maar eens dat hij er niet voor voelt om bezuinigingen over te nemen.

En dat is begrijpelijk. De gemeente Hoogeveen ís de eerst verantwoordelijke. De voorgenomen bezuiniging is nog maar een plan. Er zit daar in Hoogeveen net een nieuw zakencollege. Misschien zijn die na alle commotie inmiddels van mening dat het geldgebrek anders moeten worden opgelost.

Komt het echter wel tot een faillissement, dan is het wel degelijk een probleem dat verder reikt dan één gemeente. Dan wordt het bovenlokaal, zeg maar gerust bovenregionaal. Komt nog bij dat Scala al geruime tijd gesprekken voert om per 1 januari bestuurlijk samen te gaan K&C en ICO. Ook dat bovenregionale verband kan in gevaar komen. Waarbij het goed is om te weten dat K&C een stevige subsidierelatie met de provincie heeft.

Scala Hoogeveen is meer dan een lokaal kunstencentrum. Het is een spin een web waarbij de draden naar de gemeenten De Wolden, Meppel, Westerveld en Steenwijkerland leiden. Als die spin sterft, kan er natuurlijk altijd een andere spin te voorschijn kruipen. Maar meestal blijft het oude web daarna leeg.

Bijl hield voet bij stuk. Vermoedelijk omdat hij oprecht gelooft dat cultuureducatie, participatie en talentontwikkeling in Drenthe ook op een andere manier georganiseerd kunnen worden. Zonder kunstencentrum. Door de markt. Heel neoliberaal.

Wat opviel was de soms bitse toon van beantwoorden van Bijl. Die bitsheid werd niet uitgelokt door de beleefde opstelling van Pruisscher, maar door iets anders. Citaat:

"Er wordt al heel veel lokale pijn door ons weggenomen en samen met gemeenten opgelost. Daar ben ik voor. Wat ik altijd aan gemeenten vraag is: 'Wat doe je zelf? Wij gaan jullie problemen niet oplossen als je jezelf niet meedoet. Als het zelf niet de moeite waard vind om er geld in te steken, waarom vraag je het ons dan?'"

Daarna herpakte Bijl zich: "Ik probeer een balans te zoeken tussen wat lokaal is en wat uitstraalt naar meer dan lokaal. Daar hebben we met de cultuurwethouders binnen de Vereniging Drentse Gemeenten goede gesprekken over."

Waarop Pruisscher de gedeputeerde dankte voor zijn antwoord, concludeerde dat er een gesprek komt over Scala en steun toezegde in het standpunt dat de provincie 'het niet gaat overnemen'.

Wordt vervolgd.

De drie mooiste Drentse brieven van Van Gogh

Vrijdag opent in het Van Gogh-museum te Amsterdam Je liefhebbende Vincent, een tentoonstelling over Van Goghs mooiste brieven. Dat is bijzonder, omdat de brieven vanwege hun kwetsbaarheid zelden worden getoond. Tot en met 10 januari doet de mogelijkheid zich voor ze te zien in combinatie met 21 schilderijen en twee tekeningen waarover hij in die brieven schrijft.

Maar wat zijn de mooiste brieven van Van Gogh? Nienke Bakker, Leo Jansen en Hans Luijten – alle drie zijn of waren betrokken bij het Van Gogh-museum en bezorgden in 2009 de zesdelige brievenuitgave Vincent van Gogh. De brieven – houden het op 76 stuks. Ze hebben allemaal een plek gekregen in het net verschenen boek Troost voor bedroefde harten van uitgeverij Prometheus.

Vanaf bladzijde honderddertig, in een hoofdstuk met de titel Boerenschilder, komen de Drentse brieven aan bod. Het zijn er drie. Twee zijn op respectievelijk 14 september en 12 oktober geschreven, een dateert van Nieuw-Amsterdam 2 november. In hetzelfde hoofdstuk staan verder twaalf brieven die vanuit Nuenen zijn verstuurd, plus een vanuit Eindhoven aan broer Theo verzonden telegram. Deze brief telt slechts een zin, de ietwat raadselachtige regel 'Notre père attaque foudroyante, viens mais c'est fini'.

Misschien was vader boos, omdat zoon Vincent tijdens zijn tijd in Drenthe geen Drents had geleerd.