Literaire Hemel ontvangt Anjet Daanje en Jaap Scholten
De mooie wereld van de kunsten is slechts buitenkant

Twee onkruidverbranders van Vincent van Gogh

Aquarel Onkruidverbranders (1884) Collectie Museum Voorlinden

Na afloop van een bezoek aan Museum Voorlinden bij Wassenaar viel het oog in de museumwinkel op een ansicht met een werk dat níet in het museum te zien was geweest: drie figuren op een akker, een vrouw zittend op een kruiwagen, een gebogen man met iets van een spade en nog een figuurtje bij een paar boompjes. Ik keerde de kaart en las Vincent van Gogh Onkruidverbranders 1883, watercolor on paper.

Onkruid verbrandende boer (1883) Vincent van Gogh Collectie  Drents Museum Van Gogh Museum

Uiteraard gingen de gedachten uit naar Onkruid verbrandende boer, dat de afgelopen maanden in het Drents Museum op de tentoonstelling Barbizon van het Noorden te zien is geweest. Sinds vorige week heeft het een plek in het Van Gogh Museum, mede-eigenaar van het schilderij. In Assen hangt nu Plaggenhut in Drenthe van Willy van Schoonhoven van Beurden uit 1948.

Navorsingen leren dat Van Gogh deze Onkruidverbranders maakte toen hij in Den Haag zat, een paar maanden voor zijn vertrek naar Drenthe. Hij schrijft erover in een brief gedateerd op woensdag 11 juli 1883 aan broer Theo, met daarin twee schetsen. Van één van die schetsen is dus later een watercolor on paper gemaakt, nu eigendom van Voorlinden. Het Van Gogh Museum heeft er een lithografie van.

Litho Onkruidverbranders (1883) Vincent Van Gogh Collectie Van Gogh Museum

Blijkens een brief die Van Gogh rond 22 oktober vanuit Nieuw-Amsterdam over aan broer Theo verstuurde was hij over het Drentse werk meer tevreden dan over het Wassenaarse werk: 'Ziehier een paar avond effekten – dat ik wat toon aangaat in een geschilderde studie beter heb dan vroeger, zóó dat het meer de grootheid der vlakte en het vallen van den avond geeft en ’t vuurtje ’t eenige lichtstipje is met ietwat rook. Ik ging er telkens s’avonds voor buiten kijken.'