De cultuurredacteuren van Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant worden gedurende de zomerperiode in de gelegenheid gesteld zonder restricties over hun fascinaties te schrijven. Dit ter afwisseling van de vele verplichte nummers en agendaklussen. De vrije pers in Nederland, die wil ook wel eens echt vrij zijn.

Voor mij vormde het aanleiding om naar Oost-Groningen af te reizen waar onlangs een beeld van Wiea Duintjer is onthuld ter herinnering aan de tijd dat Etty Hillesum (1914 – 1943) in Winschoten woonde. Ze deed dat niet erg lang, Etty, niet vanaf het begin en zeker niet tot het eind. Ze was vier jaar toen ze als dochter van een leraar klassieke talen in Winschoten arriveerde. Ze was elf jaar toen het gezin naar Deventer verhuisde waar vader conrector kon worden.

Ik was achttien toen ik voor het eerst van Etty Hillesum hoorde. Op de middelbare school zette ik het dagboek Het verstoorde leven op mijn lijst. Hoewel veel van de inhoud mij boven de pet ging –  toen al – werd ik gegrepen door het levensgevoel en de manier waarop deze jonge vrouw met het uiteindelijke probeerde om te gaan. Een jaar later kocht ik ook het brievenboek Het denkende hart van de barak en daarna de 'nieuwe dagboekaantekeningen' In duizend zoete armen.

Alvorens de straat bezoeken waar Etty in Winschoten woonde, Oranjestraat 36, nam ik een kijkje in de binnenstad. Het was anders dan ik op basis van de verhalen van Herman Sandman graag wilde geloven. Het was meer zoals Jean Pierre Rawie in zijn columns doet voorkomen. Als de boel niet voortijdig definitief wordt afgebroken, kan er mogelijk nog iets verbeterd worden.

Eerst wandelde ik naar Bruna-boekhandel Nieborg aan de Torenstraat om een exemplaar te kopen van de uitgave Wandeling Joodse Geschiedenis Winschoten. Het was tevergeefs. Na bestelling zou twee weken later misschien een exemplaar binnenkomen. Daarna wandelde ik naar het monument op het Israëlplein ter nagedachtenis aan de uit Winschoten weggevoerde Joden.

Vervolgens wandelde ik naar de gesloten synagoge achter een afschrikwekkend hek. Daar pal naast trof ik aan de Bosstraat een winkel waar volgens sierletters op een etalageruit Alberta Kuil 'troost & meer' zou bieden. Ook gesloten. Even verderop in het centrum ontdekte ik aan de of het Venne afscheidswinkel 't Moment. Bij The Readshop aan de Langestraat werd ik met mijn vraag over de uitgave Wandeling Joodse Geschiedenis Winschoten naar Bruna-boekhandel Nieborg verwezen.

Het werd tijd voor de Oranjestraat. Die liet zich makkelijk vinden en eindigde in een parkeerplaats waar je 's nachts beter weg kunt blijven tenzij je illegale waar hoopt te verkopen. Nergens zag ik het bedoelde beeld. Ook niet in het smalle plantsoentje met de speeltoestellen waar Etty als kind mogelijk buiten had gespeeld. De zon scheen. Ik liep de lege straat op en af. Ze zullen het toch niet hebben gesloopt, schoot het door mij heen.

Pas toen ik weer in de auto wilde stappen zag ik het staan, in een perkje, verscholen achter een andere auto, naast een parkeerbord. Het was kleiner dan ik mij had voorgesteld.