Woest en Ledig

Bij de Dutch Mountains van Corné Sparidaens

Bladerend in een oud exemplaar van de Volkskrant bleef het oog rusten op de rubriek 'Inzicht'. Ik zag eerst vijf landschapsfoto's van bulten, het konden wel dijken, terpen of wierden zijn. Daarna zag ik de naam van de fotograaf, Corné Sparidaens uit Groningen. Een paar jaar geleden fotografeerde hij op mijn verzoek een aantal muziekkoepels, vandaar dat ik Corné mag zeggen.

Volgens de begeleidende tekst is Corné als kind al gefascineerd door afvalbergen. "Ze passen eigenlijk niet in ons land. Nederland is toch vlak?", vertelde hij aan Volkskrant-journalist verslaggever Jente Ottenburghs. En ook: "Ik moet altijd denken aan het tapijt dat stiekem wordt opgelicht waarna men er snel wat vuil onderschuift."

Sparidaens legt in heel Nederland afvalbergen vast, zoals ik dat doe met muziekkoepels, maar dan op mijn manier. De foto's bij het artikel zijn gemaakt in Emmeloord, Nieuwegein, Schijndel, Apeldoorn en Groningen, die laatste bij ondergaande zon. Alle vijf werden in de winter geschoten, want de jonge boompjes bij het nieuwe landschap hebben geen blad, wat wel zo handig is, dan zie je beter dat het om een vuilnishoop gaat.

Op onderstaande foto staat ook een afvalberg, deze gaat inmiddels verscholen onder bomen en struiken en ligt aan de rand bij Emmen, bij Emmerschans. Het is eigenlijk onnodig om te zeggen dat-ie niet door Corné is geschoten, maar ik doe het toch. Voor je het weet, wordt hij door een onoplettende kijker verdacht van het maken van rommel.

De andere afvalbergfoto's van Corné Sparidaens, hij noemt ze Dutch Mountains, staan hier.

NFF selecteert 39 films voor Noorderkroon-competitie

Met de vertoning van de film Magnus over de Noorse schaakgrootmeester Magnus Carlsen start 9 november in Leeuwarden de 37e editie van het Noordelijk Film Festival. Daarna volgt, zoals gebruikelijk, een reeks films uit landen als IJsland, Ierland, Verenigd Koninkrijk, Scandinavië en de Baltische Staten.

Nieuw is dit keer het competitieprogramma Noorderkroon waarvoor bijna zestig films zijn ingediend die iets van doen hebben met Drenthe, Friesland en Groningen. Uiteindelijk zijn er 39 geselecteerd op basis van originaliteit, actualiteit en artistieke kwaliteit. Hieronder de selectie. Alle genoemde films zijn te zien op NFF37.

Middellange en lange speelfilms (> 30 min)
Happy Eend – Bennie Roeters
Tour de force – Fedde Hoekstra
De volgende dag – Jikke de Haan
Sloot – Koos Buist
De Kerstvloed – Nico van der Wijk
Nefarious – Fabian Moritz

Lange documentaires (> 40 min)
Levenslied van een Friese veteraan – Rob Busquet
Symfonie van de veenkoloniën – Saskia Jeulink
Bezness as usual – Alex Pitstra
HYLS – Fan Fries nei Ariya – Halbe Piter Claus
Onderstroom – Jeroen Hoogendoorn
De terugkeer van de monniken naar Schiermonnikoog – Anne Christine Girardot en John Gruter

Studentenfilms (< 30 min)
Godspeed – Marnix Sixma
Chasing Time – Frank de Ruiter
Wat gebeurt er als je springt? – Tim Zweistra
Voor ik vergeet – Thom Lunshof
Bodem – Jonathan Sipkema en Tim Zweistra
In Kropsdam is iedereen gelukkig – Joren Molter
Goodbye – Daan Alberts
Zeebenen – Eza Doortmont & Pippi Kragtwijk
Breng me naar ‘t zuiden – Froukje van Wengerden
Joey – Rachel van Bruggen

Korte fictie- en documentairefilms (< 30 min)
Ierdehûd – Elmar Kuiper
Sappe de pachtinner – Paul Bezuijen
Het Noorderplantsoen – Hilco Jansma
Gotta – Sarah Veltmeyer
Vigor – Philip Besamusca
Blauw – Joren Molter
Elle est belle – Joren Molter
Konijn – Joren Molter
Verzwegen – Sander Blom
Nachtschoppers – Cengiz Özgök
Wat wil je nou? – Hans Geluk
Vaklui – Bram van Dam

Amateurfilms (< 30 min)
Blind – Bert Rus
Pressie – Henk van der Brug
The Spvrk Rules – Sjoerd Visser
Hoboken – Julian Verkerk
Okke – Lilian Anneloes

Parels uit de Drentse Meestercollectie

Het Drents Museum maakte gisteren melding van een nieuwe aanwinst: Landschap nabij Vries met ploegende boer van Hendrik Willem Mesdag uit 1877. De bekendmaking ging gepaard met een persbericht met daarin de volgende zin:

"Het Drents Museum focust op het aanleggen van de zogenaamde ‘Drentse Meestercollectie’: een verzameling van zeer kwalitatief hoogstaande schilderijen met Drenthe als onderwerp. Het Drentse landschap van Mesdag is hiervan een absoluut hoogtepunt, naast Vincent van Goghs De Turfschuit, Max Liebermanns De Bleek te Zweeloo en Jan Wiegers’ Winterlandschap Drenthe."

Nu wil het toeval dat Dagblad van het Noorden morgen uitpakt met een stuk van mijn hand over wat Vincent van Gogh in 1883 in Drenthe heeft gemaakt. Daarin staan de volgende zinnen:

"Als het Noord-Brabants Museum er in slaagt om Jheronimus Bosch naar Nederland te halen, als het Fries Museum iets vergelijkbaars doet met Alma Tadema, dan moet voor het Drents Museum toch mogelijk zijn om de Drentse periode van Van Gogh te laten terugkeren? Om hoeveel werken gaat het eigenlijk? En waar bevinden die zich?"

Eindigend met dit:

"Van Gogh maakt in Drenthe met beperkte middelen donker en primitief werk. Toen hij in de herfst van 1883 in Nieuw-Amsterdam verbleef was hij zoekende, letterlijk en figuurlijk. Je kunt ook stellen dat hij het tekenen en schilderen nog moest leren, maar dat is een minder gangbare opvatting."

Jan Wiegers’ Winterlandschap Drenthe (1929), door het museum aangeprezen als een uitzonderlijk mooi voorbeeld van Wiegers’ gematigde expressionisme van de late jaren twintig, reken ik persoonlijk helemaal niet tot de hoogstaande schilderijen met Drenthe als onderwerp. Oordeel vooral zelf:

Tot slot dan ook nog even Liebermanns De Bleek te Zweeloo, geschilderd in hetzelfde jaar 1883 dat Van Gogh naar Drenthe reisde op voorspraak van Anthon van Rappard en Anton Mauve. Die hem hadden verteld dat het leven in Drenthe goedkoop zou zijn en dat landschap en de bevolking hem zouden kunnen helpen tot rust te komen zodat hij zich als kunstenaar kon ontwikkelen. En als hij geluk had, Van Gogh, zou hij Liebermann in Zweeloo nog kunnen ontmoeten:

 

Ik ben benoemd

Het doet mij plezier. Ik ben op grond van het Reglement Cultuurprijs Emmen bij besluit d.d. 11 oktober 2016, nr. 16/792 benoemd tot lid van de jury Cultuurprijs Emmen 2016. Hedenmorgen vond ik de benoeming in de brievenbus, samen met de woensdageditie van Dagblad van Noorden en exemplaren van De Zuidoosthoeker en De Zuidenvelder.

Gevolg is dat ik morgenochtend met gerust hart kan aanschuiven tijdens een beraad waarbij Marijke de Gruil, Bibian Welbergen onder onafhankelijk voorzitterschap van Hans ten Cate en bijgestaan door Marchien Brons moeten vaststellen welke van de door 'de bevolking' voorgestelde kandidaten op basis van hun oeuvre daadwerkelijk genomineerd kunnen worden.

Hoeveel kandidaten zijn aangedragen mag ik niet melden. Want aldus meldt het Reglement bij 2.6: "De juryleden en de voorzitter zijn tegenover derden tot geheimhouding van hun werkzaamheden verplicht."

Wel durf ik te onthullen dat op basis van het reglement een flink aantal kandidaten het niet gaat halen. 3.4: "De jury nomineert minimaal drie en maximaal vijf kandidaten uit verschillende disciplines zoals: muziek, verenigingsleven, beeldende kunsten, erfgoed en historisch onderzoek, architectuur, theater/podiumkunsten, audio-visueel (nieuwe media) en literatuur."

Verder 4.1: "De genomineerden worden door het publiek en de vakjury apart beoordeeld. De som van beiden geeft de winnaar van de Cultuurprijs Emmen." Met andere woorden: als er gestemd is, en gewikt en gewogen, wordt de prijs vrijdag 6 januari 2017 uitgereikt tijdens de nieuwjaarsreceptie van de gemeente Emmen in het Atlas Theater.

Willem Wilmink, op de muur en op cd

Vandaag had Willem Wilmink tachtig jaar moeten worden. In zijn geboortestad Enschede wordt dit herdacht met de onthulling van het muurgedicht Textielstad en de presentatie van het luisterboek Visite uit de hemel.

Het muurgedicht wordt onthuld door weduwe Wobke Wilmink. Het eerste exemplaar van het luisterboek wordt door samensteller Jacques Klöters overhandigd aan Herman Finkers. Diet Gerritsen zingt er liedjes bij. Dit alles binnen en buiten boekhandel Broekhuis aan de Marktstraat in Enschede.

Visite uit de hemel bestaat uit interviews waarin Wilmink, zichzelf begeleidend op accordeon, liedjes zong op eigen melodieën of op basis van composities van Harry Bannink. De uitgave omvat een tekst van tweehonderd bladzijden waarop Klöters herinneringen ophaalt en twee cd's met opnamen die in omroeparchieven zijn gevonden door Piet Tullenaar.

Over de Wilmink-biografie van Elsbeth Etty geen nieuws. In de tussentijd zijn er de Verzamelde liedjes en gedichten.

Herfst in Zuidoost-Drenthe (een vierluik)

Minister Kanstraat.

 

Marktplein.

Westenesscherstraat.

Slenerweg.

The only way is up

Wat een architectonisch ingreep allemaal niet kan doen. Sinds de opening van het Raadhuisplein wordt er anders over Emmen gesproken, op de eerste plaats door Emmenaren, maar inmiddels ook door mensen die niet in Emmen wonen. Zoals Annelies van der Goot, hoofdredacteur van tijdschrift Noorderbreedte.

In het nieuwste nummer van haar Noorderbreedte staan twee stukken over Emmen. Het eerste is een toelichting bij een foto die Reyer Boxem maakte van het door Latz + Partner ontworpen plein dat dit jaar is bekroond met de Drentse Architectuurprijs. Het tweede is een reportage van Bert Nijmeijer over het voormalige dierenpark, dat sinds de opening van het Raadhuisplein op een nieuwe toekomst wacht.

Toevallig meldt Dagblad van het Noorden vandaag dat een van de pioniers in de voormalige dierentuin, Belinda Koffeman van het Oosters Centrum Drenthe, de handdoek gooit. Ze ziet geen toekomst in het zogeheten mensenpark.

Het Vooraf van Van der Goot in Noorderbreedte leest als een liefdesverklaring gebaseerd op oude glorie en sympathie voor de onderhond. Busladingen architectuurstudenten rijden door Angelso en Emmerhout? Dat is niet overdreven, dat is voorbij, als het ooit zo is geweest. Fijn geschreven op veilige afstand, dat dan weer wel, en daardoor nog niet minder vleiend:

 

Wethouder gepasseerd bij kaartjes-actie Atlas

Wethouder Bouke Durk Wils is niet gekend in het beschikbaar stellen van gratis theaterkaartjes aan kinderen in de gemeente Emmen. Dat zegt hij vandaag in Dagblad van het Noorden.

"Mij is vooraf niets meegedeeld, anders had ik er vast iets van gezegd", zegt Wilms die erkent dat de actie op het gemeentehuis is onderschat. De uitspraak is extra opvallend omdat nu blijkt dat de provincie, anders dan beloofd, niet van plan is alle kosten te betalen.

Kort voor de officiële opening van theater Atlas stelde de gemeente Emmen gratis theaterkaartjes beschikbaar voor basisscholieren in de gemeente Emmen. Een gebaar dat onhandig werd uitgevoerd. Zo werden niet alle schoolkinderen op dezelfde manier en hetzelfde tijdstip geïnformeerd. Bovendien bleek slechts een beperkt aantal kaarten beschikbaar, 850 voor 17 van de 22 verschillende jeugdvoorstellingen. En op was op.

Zaterdagavond zei Commissaris van de koning Jacques Tichelaar in een toespraak tot een volle Rabobankzaal: "Soms kan de provincie Emmen ook helpen. En ons cadeau aan uw gemeente is een bijdrage vertaald in kaarten om alle kinderen naar het theater te laten gaan. Cultuur en kunst horen laagdrempelig te zijn. Het moet voor iedereen toegankelijk zijn, in het bijzonder voor jongeren. Dus geen huilende kinderen meer. Geen trieste vaders en moeders plus oma's en opa's. U bent van harte welkom."

Vandaag vertelt Mirjam Kramer, woordvoerder van Tichelaar, in Dagblad van het Noorden dat het een spontaan idee van Tichelaar en gedeputeerde Cees Bijl was om voor alle kinderen kaarten beschikbaar te stellen. Daarmee leek de op het gemeentehuis in Emmen gemaakte fout te kunnen worden hersteld.

Tegen verslaggever Gert Meijer zegt Kramer echter vandaag: "Het is niet per definitie zo dat de provincie alles voor haar rekening neemt. Het plan wordt nu uitgewerkt in overleg met de wethouder van de gemeente Emmen." Die gang van zaken wordt door cultuurwethouder Wilms bevestigd.

Verhalenavond met Snijders, Veenstra en Peters

De schrijvers A.L. Snijders, Jan Veenstra (foto) en Ton Peters treden 28 oktober op uitnodiging van Stichting Taalpodium Emmen (STEM) op in de Grote Kerk van Emmen. De drie dragen voor uit eigen werk tijdens een verhalenavond waar ook de winnaars van een verhalenwedstrijd rond het thema 'duister' bekend wordt gemaakt. Het Emmer Swing String Quartet met Pieter Imminga en violist Henk Guillot zorgt voor muziek. De presentatie is in handen van Eric van Oosterhout. Aanvang 20.00 uur. Entree 10 euro, CJP 7,50.

Hoe ik bijna in het fonds van Passage belandde

Mijn leven bestaat voor een belangrijk deel uit het indrukken van knoppen en het verplaatsen van papier, van links naar rechts en omgekeerd. Al doende vond ik tussen de paperassen een brief uit 1992, geschreven door Anton Scheepstra van uitgeverij Passage. Aan mij gericht in de periode dat ik Arnhem woonde.

"Beste Joep", schreef Anton Scheepstra. "Hartelijk dank voor je reaktie op de oproep in de Volkskrant. Uiteraard riep de kleine advertentie de nodige vragen op, vragen die ik in deze brief hoop te beantwoorden. Maar eerst iets over Uitgeverij Passage."

Een stuk verderop op in de brief, die naar de huidige maatstaven ongelofelijk lang is, schrijft Anton Scheepstra:

"Daarom is uitgeverij Passage voornemens een serie boeken over (in eerste instantie) popartiesten en –bands te gaan vormen. Het moeten serieuze boeken worden over serieuze artiesten, bestemd voor een publiek van twintigers en dertigers, mensen die dus geïnteresseerd zijn in de (muzikale) achtergronden van hun favoriete artiesten. Misschien is het meewerken aan zo'n serie wel iets voor jou, als iemand die toch al schrijft over popmuziek."

Elf jaar later, ik woonde inmiddels in het Noorden en was de brief uit 1992 al lang en breed vergeten, interviewde ik Anton Scheepstra voor Dagblad van het Noorden in een  appartement aan de Camphuysenstraat in Groningen. Aanleiding was het verschijnen van de honderdste uitgave van Passage, Couscous met appelmoes van Abdellah Dami – wie heeft het boek destijds niet in huis gehaald?

Scheepstra vertelde bij die gelegenheid desgevraagd ook over het grootste Passage-succes tot dan toe: de tweetalige bundel Dichters over Repin. Over de verkochte aantallen wilde hij niets kwijt. "Ach, niet alles hoeft in de Top 100 van beste verkochte boeken te belanden. Ieder boek dat ik kan uitgeven is voor mij een succes", noteerde ik.

Deze maand wordt in Groningen stilgestaan bij het 25-jarig bestaan van uitgeverij Passage. Vandaag heb ik daartoe opnieuw een interview met Anton Scheepstra. Een mooie gelegenheid om hem opnieuw te vragen naar zijn grootste Passage-succes. En om  te vertellen waarom ik er destijds niet voor voelde mee te schrijven aan 'een boekenserie over popartiesten – en bands bestemd voor een publiek van twintigers en dertigers'.