,,Tijdens zijn rondreis door het Groninger wierdenlandschap ontmoette Liudger de blinde zanger Bernlef. Deze was erg geliefd onder de bevolking en had een prachtige stem, maar zong heidense liederen. Toen Liudger met hem sprak over bekering zei Bernlef: ,,Als die God van jou echt zo machtig is, toon mij een teken." Liudger legde vervolgens zijn handen op de ogen van Bernlef en sprak een gebed uit.

Toen hij zijn handen verwijderde merkte Bernlef tot zijn grote verbazing dat hij kon zien. Hij knielde aan Liudgers voeten en vroeg hem hoe hij hem kon bedanken. Liudger verlangde geen giften, maar vroeg hem mee te reizen als levende bewijs van de macht van God. Bernlef stemde hiermee in en reisde mee om het geloof te verkondigen. Aldus slaagde Liudger er in de bevolking tot het Christendom te bekeren en vele kerken te stichten."

Veel van die kerken in het Groninger landschap lopen leeg, dat weten we. Maar leegstand hoeft niet automatisch tot verval te leiden. De Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) houdt al 45 jaar kerkgebouwen en hun omgeving in stand, van orgel tot graf. Door onderhoud, door nieuw gebruik en vooral door de erfenis van Liudger en Bernlef op steeds weer een andere manier onder de aandacht te brengen.

Voor het negende lustrum vroeg de stichting Sytse van der Zee (Deventer, 1955) elf illustraties te maken bij elf verhalen over de kerkgeschiedenis van Groningen, waaronder het verhaal van de bekering van Bernlef. De illustraties zijn samen met de verhalen in Pictura te zien op de tentoonstelling Van waterspuwer tot hondenslager, op groot formaat in de bovenzaal. In de benedenzalen wordt getoond op welke wijze de stichting het erfgoed de afgelopen heeft belicht.

,,We wilden een combinatie van modern en traditie”, vertelt Van der Zee tijdens een rondleiding over de gedachten achter zijn illustraties. ,,We hebben er voor gekozen op A4-formaat tekeningen te maken op papier, die tekeningen in de computer te bewerken en vervolgens op groot formaat te reproduceren. We hebben het natuurlijk vooraf getest, maar het is altijd weer bijzonder als zoiets goed uitpakt.”

Het is niet voor het eerst dat Van der Zee een opdracht voor de SOGK vervulde. Begin jaren negentig maakte hij al een prent bij de uitgave De droeve moeder van Aduard van Remco Ekkers, bedoeld om donateurs te werven. Met diezelfde Remco Ekkers werkte hij samen voor De Blauw Geruite Kiel, de legendarische kinderkrant van Vrij Nederland. ,,Daar is het voor mij min of meer begonnen”, zegt Van der Zee.

,,Ik heb mijn tekeningen gemaakt op meetpapier", vertelt Van der Zee. ,,Het zorgde voor structuur om op te tekenen, maar het zorgde ook voor kleur. Ik heb een partijtje op de kop getikt toen boekhandel Edzes in Groningen ermee ophield. Afgelopen zomer ben ik bergen op het meetpapier gaan tekenen, toen werd duidelijk welke bijzondere visuele effecten dit papier kon opleveren.”

Onderbroken door andere werkzaamheden, is Van der Zee ruim een jaar met de tentoonstelling bezig geweest. ,,Mijn opdracht was het werk van de stichting toegankelijk te maken. Om tot een goede illustratie te komen, moet je lezen en begrijpen, zodat je de boodschap in een zin kunt samenvatten. En dan begint het fantaseren. Je zou bijna een contemplatieve bezigheid noemen.”

Prenten en catalogus

De tentoonstelling Van waterspuwer tot hondenslager met tekeningen van Sytse van der Zee is tot en met 18/5 te zien in Pictura in Groningen. Open wo t/m zo 13.00 -17.00 uur. De gelijknamige catalogus is verschenen als keerboek met daarin, naast verhalen en tekeningen, beschrijvingen van elf culturele projecten van de Stichting Oude Groninger Kerken. Prijs 15 euro. De elf illustraties van Van der Zee zijn los te bestellen voor 25 euro per stuk. Zie ook www.philipelchers.nl