Na het geweld van het Time Shift Festival, afgelopen voorjaar, leek het wel gedaan met het Nederland-Ruslandjaar in Noord-Nederland. Toch wordt de band tussen twee landen nog steeds 'gevierd'. Misschien wat minder uitbundig, maar daarom nog niet minder interessant. Helemaal nu er zo veel kritiek is op Rusland als schender van mensenrechten en toevluchtsoort voor Amerikaanse dissidenten.

In het Nederlands Stripmuseum is tot eind deze maand de tentoonstelling Daar komen de Russen! Da njet navernoe (Ja nee misschien) te zien, een overzicht van de wijze waarop cartoonisten in Rusland te werk gaan. Ruim tweehonderd cartoons selecteerde samenstellers Marianne van Voorn en Polina Smid-Zayats, gemaakt door 27 Russen.

Op het eerste gezicht gaan Russische cartoonisten, veelal geboren in de vijftig en zestig, niet anders te werk dan hun Nederlandse collega's. Technische verschillen zijn er weinig, al moet gezegd dat de getoonde selectie een aantal parels bevat op een niveau dat je zelden in Nederlandse kranten en tijdschriften ziet.

Dat geldt vooral het werk van Valentin Druzhinin en Mikhail Zlatkovsky, die verfijnde illustratietechnieken combineren met een even subtiel als venijnig gevoel voor het verbeelden van gevoelige onderwerpen. En daar zijn er nogal wat van in Rusland, waar 'de Staat' niet schroomt om op willekeurige momenten in te grijpen.

Daar komen de Russen! omvat elf thema's, waarbij politiek, repressie en corruptie het zwaarst zijn vertegenwoordigd. Vergelijk dat eens met Nederland, waar nauwelijks cartoons over repressie worden gemaakt. De Russische corruptie, aan de kaak gesteld op 25 cartoons, kan overigens soms goed worden uitgelegd als klassenstrijd. Zie daarvoor het werk van Igor Smirnov.

Bijzonder is de aandacht voor de zogeheten filosofische cartoon. Volgens de samenstellers een genre dat typerend is voor Rusland, waar het leveren van commentaar op 'de Staat' altijd hachelijk is geweest. Wat niet wil zeggen dat het onmogelijk was en is, als het commentaar zich richt op 'het leven en lot' is veel mogelijk.

In de begeleidende catalogus, wordt op passende wijze stilgestaan bij de moeilijke omstandigheden waaronder de Russen moeten werken. We citeren cartoonist Vjacheslav Poluhin:

"De media hebben met de professionele satirische tekening een uiterst kracht wapen in handen. Echter, de huidige democratische regering van Rusland heeft ervoor gezorgd dat scherpe politieke cartoons vervangen werden door het werk van een massa 'tandeloze stylisten. Zij maken een parodie van het genre, uitzonderingen zijn zeldzaam."

Expositie 'Daar komen de Russen! Da njet navernoe' met werk van 27 Russische cartoonisten Te zien Nederlands Stripmuseum Groningen Open t/m 31/8 di – zo 10.00 tot 17.00 uur.