Vroeger was alles beter, behalve de tandarts van Jean Pierre Rawie bevat een handzame verzameling 'stukken' die merendeel eerder – soms in gewijzigde vorm – in deze krant hebben gestaan. Op de redactie van Dagblad van het Noorden spreken we overigens van columns. Rawie zelf heeft het in zijn voorwoord over 'kleine beschouwingen'.

Alsof dat niet ver genoeg gaat, rept zijn uitgever van 'een prozadebuut waarin de dichter Jean Pierre Rawie zijn grote eruditie op speelse wijze met zijn lezers deelt'. Plus, hier volgt een citaat uit het persbericht: "Een subliem boek, voor zijn vele en trouwe liefhebbers, maar ook voor de enkeling die nog nooit een zijner verzen las." Jaja.

Waar Rawie als dichter de ironie steeds beter weet beheersen en wegstopt, duikt de duvel in zijn krantencolumns weer krachtig uit de doos. Met soms onthutsend effect. Zo eindigde hij een tijd geleden een stuk met de opmerking dat het niet uitmaakt wie in Nederland aan het hoofd van het koningshuis staat: Beatrix of Friso. Die 'kleine beschouwing' is wijselijk buiten deze bundel gehouden.

Verschijnen de columns week na week in het Dagblad, voor dit boek is een herschikking aangebracht naar thema: 'Sic transit', 'geloof', 'kennis', 'kunst', 'kroon', 'macht', 'letteren' en 'weleer'. Dit laatste thema komt het meest aan bod. Wat geen verrassing zal zijn, daar Rawie in taal en opvattingen altijd al van vroeger is geweest. Het is ook een kwestie van leeftijd. Wie de 60 is gepasseerd heeft meer verleden achter de rug dan toekomst voor de boeg.

Als columnist beschikt Rawie over opvallende eigenschappen. Ik noem de moed zich als Markies de Canteclaer op te stellen, het verzen-schrijvende personage uit de Bommel-saga dat zich weinig thuis voelt in zijn tijd en iedere gelegenheid aangrijpt om te suggeren dat hij niet van de straat, maar van adel is. Ook Rawie houdt er een fascinerende fascinatie voor rangen en standen op na.

Ik noem de wijze waarop hij zijn eruditie deelt: zo speels dat het soms bij spelen blijft. Je leest, je bewondert – en gaat over tot de orde van de dag. Hij laveert tussen Karel van het Reve en Godfried Bomans. Soms neigt hij naar Van het Reve, die er in zijn stukken in slaagde aan te tonen dat de naakte keizer gebakken lucht verkocht. Soms mikt hij op de relativerende glimlach die alles onschadelijk maakt – net als Bomans.

En ik wijs op zijn schitterend geheugen vol anekdoten, zijn zelfspot, zijn parmantigheid en vooral zijn jaloersmakende vermogen 'het materiaal' op papier te krijgen alsof het geen enkele moeite kost. Het mag een wonder heten dat hij na zijn verblijf in Zuidlaren wegens een tijdelijke storing in de hersenen nog over zo'n heldere geest kan beschikken. Een millimeter naar links of rechts – hoe werkt zoiets? – en we hadden deze bundel nooit in handen gekregen.

Dit alles geschreven hebbende, raad ik iedereen aan zich op een drafje naar de boekhandel te spoeden en terstond deze verzorgde uitgave aan te schaffen. Om 'm vervolgens cadeau te geven aan vrienden en kennissen, ook Westerlingen, met de mededeling: 'Kijk eens, een boek met knap geschreven opstellen, waarin naast leuke ook gevoelige zaken worden behandeld. Dit lezen wij nu iedere week met veel plezier in Dagblad van het Noorden. Zou je ook eens moeten proberen.'

Boek Vroeger was alles beter, behalve de tandarts Auteur Jean Pierre Rawie Uitgever Bert Bakker Prijs 17,95 euro (224 blz.) Rawie treedt 22/6 op tijdens fesitval Zomerzinnen in Meppel