Hoe lang liep ze al met het idee rond? "Misschien wel tien jaar", vertelt Alke van der Velde bij de presentatie van Trekwaark, de verzamelde gedichten van haar man Peter van der Velde (1918 – 2004) uit Roderwolde. "Maar Het Drentse Boek zag het niet zitten, en toen bleef het liggen. Tot ik tegen mijn zoons zei: 'Nu moet het gebeuren. Als we nog langer wachten, maak ik het niet meer mee. Ik ben van 23!"

Alke van der Velde oogt kwiek en vief – een en al levenslust. De ogen zijn niet meer zo best, maar het geheugen werkt als vanouds. Donderdagavond, na de ontvangt van het eerste exemplaar van Trekwaark, droeg ze in boekhandel Daan Nijman in Roden vier gedichten voor. Zo uit het hoofd. "Ik had wel gerepeteerd hoor", verklapt ze na afloop. "Thuis met de loep."

Peter van der Velde is de stem van het Noordenveld. Een van de grondleggers van de Drentse streektaalbeweging, schrijft Henk Nijkeuter in zijn inleiding op de verzaomelde gedichten. Onderwijzer. Oprichter van het Bonte Bitse Cabaret (BBC) en later De Bekketrekker. Schoolhoofd. Schrijver van liedjes, schetsjes en praoteraai. Auteur van een klein oeuvre, met onder meer het klassieke Drentse gedicht Winter op de Paizermao.

Precies dat gedicht inspireerde Jan Glas, een van voordragers tijdens de presentatie, tot het schrijven van diens Drenthe ien de haarfst. Met regels als 'dit laand is moakt deur/ n god mit klaaine handjes. Alles is hier beschaaiden'. Hoe ver de invloed reikt, weet ook Ton Peters, andere voordrager in Roden. Hij schreef ooit samen met Van der Velde per brief balladettes met steeds dezelfde slotregel: 'Maar mooier is een brief uit Roderwolde'. (Foto: Coen Peppelenbos)

Gerard Nijenhuis, nestor van de Drentse schrijverij, spreekt van 'onze grote Peter van der Velde'. "Ik heb altijd een bewondering voor hem gehad. Niet alleen om zijn literaire werk, maar ook om zijn menselijke benadering van andere schrijvers. Werk wat hem niet zo aanstond, daar kon hij toch mooi over praten. Het was een hele gave man. Een echte humanist. Dat merk je ook aan zijn werk."

"Mijn man was erg onzeker over zijn gedichten", vult vrouw Alke aan. "Ik weet nog dat de dominee om gedichten vroeg voor in het kerkblad. Hij had wat van mijn man gelezen en zag daar mooie, ingehouden emoties in. Of Peter nog iets had liggen. En heel gedoe. Het duurde altijd lang voor hij iets naar buiten wilde brengen. Vandaar de ook titel Trekwaark. Dat waren van die harde lettersnoepjes, waar je lang op kon zuigen."

Zoon Willem nam de bezorging van de gedichten voor zijn rekening. Een flinke klus. "Mijn vader was nogal bewaarderig, er moest vanalles uitgezocht. Ik heb gedichten gevonden waarvan hij zelf zei dat ze er niet meer waren: weekendgedichten, geschreven tijdens de oorlogsjaren, in de tijd dat hij in Groningen bij de Rotterdamsche Bank werkte omdat de scholen waren gesloten. Hij hing iedere maandagochtend voor het personeel een gedicht op het prikbord."

Van der Velde schreef jarenlang in een zeldzaam Drents en deed dat zo goed dat hij betrokken raakte bij het vastleggen van de officiële Drentse spelling. "We hebben hier zestig jaar aan gedichten verzameld. Van Winter op de Paizermao bestaan verschillende versies. Er is gekozen voor de oorspronkelijke spelling. In Trekwaark kun je lezen hoe de Drentse spelling zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld."

Bovenalles is Trekwaark een document waaruit een bijzonder Drents geluid klinkt: speels én ernstig, Oeze Volk én Roet, Drentse Courant én Nieuwsblad, eigenwijs én vertrouwd. 'Wie wies met Drints is, het hier wat mooi in handen', stelt de flaptekst met reden. "Dit boek moest er komen", zegt Alke van der Velde. "Waarom? Anders is het straks allemaal weg. En dan komt het nooit meer terug."

Boek

De bundel Trekwaark. Verzaomelde gedichten van Peter van der Velde is verschenen bij uitgeverij kleine Uil. Prijs 15 euro 144 (blz.) Zie ook www.petervandervelde.nl