Dierenpark Emmen 2012
Plastic sprookjes van F.M. Hutchison

Over ‘Dinsdag’ van Elvis Peeters

Dinsdag-1Volgens De Krant Van Toen heeft de naam Elvis Peeters tot dusver zeven keer de kolommen van Dagblad van het Noorden gehaald. De eerste keer was in 2005 toen het verschijnen van De ontelbaren werd gesignaleerd, een roman die lang in de race was voor de Libris Literatuurprijs. De voorlaatste maal haalde Peeters de krant als auteur van Wij, in 2009 beschreven als ‘geen roman voor overgevoelige zieltjes'.

Ook Dinsdag, de nieuwste van Peeters, is nogal rauw – al zou je dat vanwege het subtiele taalgebruik op het eerste gezicht niet zeggen. Stonden in Wij acht nihilistische pubers centraal, die zonder scrupules de meest vreselijke dingen uithalen, in Dinsdag hebben we te maken met een oude, eigenwijze man die aan niemand rekenschap wil afleggen.

Aanvankelijk heeft hij iets aandoenlijks, vooral door de liefdevolle zorg voor zijn dementerende vrouw. Ze is overleden als Dinsdag begint, we leren de man kennen als hij zich op zolder wil terugtrekken om haar achterna te gaan. Voor het zover is, maakt hij een wandeling. Die laatste gang wordt gebruikt om zijn levensverhaal uit de doeken te doen.

De toon waarop dat gebeurt, is bewonderenswaardig intens en beheerst. Peeters – een pseudoniem voor het echtpaar Jos Verlooy en Nicole van Bael – laat de man onaangedaan vertellen over zijn rol in een groepsverkrachting, over zijn verbanning naar Congo en zijn jaren als sjoemelende vrachtwagenchauffeur. Vooral de periode in Afrika, waar hij zich een avonturier en misdadiger toont, krijgt veel ruimte.

Door Dinsdag sober te houden, komt alles knalhard binnen – althans bij deze lezer. En daar lijkt het Peeters precies om te doen: het gebrek aan wroeging bij zijn hoofdpersoon vergroot de verontwaardiging bij zijn lezer. Je zou dat effectbejag kunnen noemen, of nog erger: uitlokking. Maar hier is het volstrekt op zijn plaats omdat het een hoger doel dient dan plat vermaak.

"Martha kon daar bij de hazelaars aan het kanaal geneukt worden. En je doet of je doet het niet, daar moet je achteraf niet over zeuren. Op zich is een mens niet meer waard dan een kat", schrijft Peeters koel. En dan: "Het zijn de verhoudingen tot elkaar en het gefilosofeer daarover die de mens zijn betekenis geven." Simpel gesteld: het gaat niet om het gruwelen. Het gaat om wat het gruwelen met je doet.

Boek: Dinsdag. Auteur: Elvis Peeters. Uitgever: Podium. Prijs: 17,50 euro (174 blz.)