Boekenweek? Ook Nico Dijkshoorn heeft het er druk mee. Vandaar wellicht de onstuitbare woordenstroom die via de telefoon van Amsterdam naar Groningen dendert. Ping, pong. Hap, snap. Een razend tempo en een bijbehorend volume. De adrenaline, die wil wat. Maar klagen, ho maar. Straks heeft hij een bespreking over een project in Museum Kröller-Müller: zijn teksten bij hun schilderijen. Of het bezwaarlijk is dat hij tijdens dit gesprek een tosti wegkauwt. Verbieden gaat niet. Laten we voortmaken.
Eerst over zijn optreden in Groningen. Donderdag staat Dijkshoorn met een gitaar en Leon Verdonschot op het podium van De Oosterpoort. Wat mogen we verwachten? "We hebben een band, we doen teksten en wat poëzie", vertelt hij. "We vragen iemand in het publiek naar zijn favoriete popheld. Ik doe een James Brown-tribute en vertel iets bij foto's, die een uurtje daarvoor on the spot zijn gemaakt. Het wordt een combinatie van literatuur en rock 'n roll. In hoog tempo. Tik, tik, af."
Dan naar De Wereld Draait Door. Komt bij het schrijven van zijn 'dichten' op televisie écht geen voorbereiding kijken? "De lol is om het zo live mogelijk te doen", zegt hij. "Niet dat ik daar geblinddoekt heen ga, maar vooraf is er geen contact met de redactie. Ik ga een uur van te voren naar de studio en zie de gasten binnendruppelen. Hoe zo'n Case Mayfield zich gedraagt, dat je Trijntje Oosterhuis meteen wilt wurgen. Daar zit al materiaal in. En dan wacht ik tot Matthijs binnenkomt. Pas daarna gaat mijn boekje open."
Aansluitend een vraag over zijn dialect. Waarom hij die Amsterdamse tongval koestert – dat schitterond en uitstekond – terwijl anderen het op televisie wegmoffelen? "Ik stond er nooit bij stil als Amsterdammer. Sterker: ik dacht altijd dat iemand een domme boer was als je kon horen dat hij uit de provincie kwam. Tot ik doorkreeg, dat wát je zegt juist harder binnenkomt als je plat praat. Mensen verwachten niet dat je iets slims kunt zeggen. Als je het dan doet, knalt het er in."
Hup, naar het ontluisterende Nooit ziek geweest, waarin de verhouding met zijn egocentrische vader wordt beschreven. "Alles is controleerbaar", zegt hij over het autobiografische gehalte. "Het idee ontstond toen ik bij mijn dementerende vader op bezoek was en nadacht over hoe hij altijd aandacht probeerde te trekken, nooit geïnteresseerd was in andere mensen. Je komt er nog mee weg ook, ouwe lul, dacht ik. Ik voelde kwaadheid opkomen. Die wilde ik onderzoeken."
Nooit ziek geweest is wisselend ontvangen. Hoe heeft hij dat ervaren? "Het klinkt misschien vreemd, maar ik voel mij onkwetsbaar. Wat moet ik als een recensent er niet aan voorbij kan komen dat Nico Dijkshoorn dit over zijn vader schrijft? Het is mooi als een intellectueel de vierde laag in hoofdstuk vijf ontdekt, maar dáár schrijf ik niet voor. Ik wilde een boek schrijven dat ontroert, dat lezers op de juiste momenten laat slikken. Dat is gelukt. De verkoop is uitstekend. Recensies hebben daar geen enkele invloed op."
Tot slot over zijn Boekenweek-uitgave Verder alles goed, waarin hij aan de hand van brieven en ansichtkaarten over vriendschap schrijft – van serieus tot melig. Na zijn 'gedichten' en zijn 'roman' kon een 'essay' er nog wel bij. "Ik heb een keer Kluun bij Pauw en Witteman zien zweten toen hij het essay voor de Maand van de Spiritualiteit had geschreven. Kluun is een prima gozer. Maar spiritualiteit! Ik snap wel dat ze mij hier voor vragen. Ik bereik een groot publiek. Maar ik begrijp ook dat ik dan geen essay moet schrijven over vriendschap door de eeuwen heen. Dat wil je niet van Nico Dijkshoorn."
Zes, zeven jaar geleden organiseerde hij nog tentoonstellingen, optredens en andere activiteiten in de bibliotheek van Amstelveen. Lekker dwarse dingetjes doen op de achtergrond. Tegenwoordig krijgt hij zelf alle aandacht. Nog lekkerder? "Ik had het prima naar mijn zin in de bibliotheek", zegt hij. "Ik kwam binnen als dienstweigeraar. Daarna mocht ik barcodes plakken, blauwe stickers aanbrengen en als hoofd uitleen huismoeders bellen. Nu is het iedere dag vijf, zes uur schrijven. Heerlijk. Alsof ik nooit meer naar mijn werk hoef."
De tosti is ook op.
Optreden en boeken
Nico Dijkshoorn treedt 15 maart samen met Leon Verdonschot en band op in De Oosterpoort in Groningen. De roman Nooit ziek geweest is verschenen bij uitgeverij Contact, het gelijknamige luisterboek (6 cd's) bij Rubinstein. Het boekenweek-essay Verder alles goed is gedurende de Boekenweek te koop voor 2,50 euro.