Met de inspanningen van Ivo de Wijs en Jan Kruis in het geheugen ligt nu de echte Woutertje Pieterse weer in de winkel. Dat wil zeggen: een Woutertje gebaseerd op de selectie van weduwe Mimi Douwes Dekker- Hamminck Schepel in 1890. Multatuli zag de vertelling als onlosmakelijk onderdeel van zijn zeven bundels Ideeën.

Bij ons in de boekenkast staat een Prisma Klassieken 39 uit 1980, in gebonden staat, maar inmiddels vervallen. In die zin komt deze handzame, witte uitgave met een nawoord van Dik van der Meulen mooi op tijd.

Toch doen we de oude niet weg. Uitsluitend vanwege het notenapparaat waarin namen, woorden en uitdrukkingen worden verklaard als asterant, modus quo, paletootje, dorperheid, Themistocles. Misschien voor u gesneden koek, maar voor deze mens onbegrijpelijkheden, en dat in een hoofdstuk over ‘de zedelyke strekking van ’t kleerborstelen’.

Er omheen lezen kan uiteraard ook. Ook dan stuit je op een verbluffende rijkdom. Multatuli’s schrijfplezier komt vooral tot uiting in schijnbare terzijdes, als hij bijvoorbeeld dialogen weergeeft en daar op reageert, als zat hij live onder de lamp bij Wouter, juffrouw Pieterse, Stoffel, Trui en het mens van Laps.

Dan blijkt hoeveel ons is onthouden in de hertaling van De Wijs en de geïllustreerde versie van Kruis. Hoe goed bedoeld ook, die uitgaven reduceren Woutertje tot een verhaaltje over een jongen in de negentiende eeuw. Waardoor de lezer verstoken blijft van kritische beschouwingen. Terwijl het Multatuli daar toch om te doen is geweest.

Boek: Woutertje Pieterse. Auteur: Multatuli. Nawoord: Dik van der Meulen. Uitgever: Athenaeum. Prijs: 19,95 euro (656 blz.)