Over ‘Zie de maan schijnt door de bomen’
Liedjes gezocht voor Drèents Liedtiesfestival

Over 'Boven water' van Marcella Veldthuis

BovenWaterIn september 2007 dook ze op in de kolommen van Dagblad van het Noorden: Marcella Veldthuis, een 17-jarige vwo-scholiere uit Zuidbroek. Wekelijks zou ze de lezers op de hoogte houden van haar ervaringen in het eindexamenjaar. Leerstress, examenvrees en wat verder zoal ter tafel kon komen. Een paar maanden later kreeg haar column plots een andere toon. Aanleiding was de verdwijning van haar 45-jarige tante Gretha.

Inmiddels is Veldthuis columnist af. Met de overgang naar tabloidformaat brak in maart 2010 de tijd aan voor nieuwe gastschrijvers in Dagblad van het Noorden. Marcella had het langer volgehouden dan gepland; wegens succes geprolongeerd. Na haar examen volgde een verhuizing naar Amsterdam waar ze ging studeren. Dat doet ze nog steeds, Nederlandse taal en cultuur, tegenwoordig in Leiden en Groningen.

Die tante heeft haar niet losgelaten. Vorige week presenteerde ze een boek over de verdwijning van Gretha Veldthuis, Boven water. Met zo'n titel wordt veel verteld, ook aan lezers die 'de zaak' al weer vergeten zijn. Gretha Veldthuis raakte kort na de jaarwisseling van 2007 op 2008 's nachts door onduidelijke oorzaak in het water van het Winschoterdiep in Zuidbroek. Vier weken later werd haar lichaam gevonden, zwaar beschadigd.

Hoewel in het tweede hoofdstuk de suggestie wordt gewekt dat Gretha slachtoffer is van een misdrijf ('Zag ze daar nou een donkere gestalte wegschieten?') is Boven water op de eerste plaats een reconstructie van de periode ná de verdwijning. Geen whodunit, maar een nuchter verslag op basis van feiten en ervaringen van nabestaanden: Marcella, haar naaste familie en betrokken inwoners van Zuidbroek.

De vertelwijze is overzichtelijk: chronologisch, vanuit Marcella's perspectief, afgezien van het hoofdstuk waarin de avond van de verdwijning centraal staat. De zoektocht is uiteraard de leidraad, maar wordt gelardeerd met fait divers. Bijvoorbeeld over de letter 't' in de familienaam, als erfenis van een crimineel verleden, over de briefjes die in Tweede Wereldoorlog bij Zuidbroek door Joden uit de trein zijn gegooid, en over het leven in Zuidbroek.

Het zijn de details die het hem doen. De altijd zo voorzichtige vader van Marcella die na de verdwijning van zijn zus ineens auto-ongelukken krijgt. Het hulpvaardige zusje dat Marcella geen huiswerkhulp meer kan bieden. De opa die wéét dat de band met Gretha definitief is verbroken. Marcella zelf die zich ineens bekeken voelt, maar steeds minder van haar omgeving lijkt mee te krijgen.

Als schrijfster blijkt Marcella zeer goed te kunnen doseren. Beheerst laat ze zien hoe de naaste familieleden na de eerste schok hun grip kwijtraken en proberen terug te krijgen. Dat leidt niet tot een zwaar aangezet drama, maar resulteert in een schijnbaar onderkoeld relaas waarin duidelijk wordt wat een vermissing te weeg kan brengen. Hoe een familie wordt losgezogen uit de alledaagse werkelijkheid en in de ban raakt van een andere, veel ruwere realiteit.

Boek: Boven water. Auteur: Marcella Veldthuis. Uitgever: De Arbeiderspers. Prijs: 17,95 euro.