Wat weten we van de honderd jaar geleden geboren Annie M.G. Schmidt (1911 – 1995)? In hoofdlijnen veel. Zeer veel. Dankzij de interviews die ze gedurende het laatste deel van haar leven gaf; te blind om nog te schrijven, maar wel volop in staat tot vertellen. En dankzij de voortreffelijke biografie Anna van Annejet van de Zijl uit 2002.
Voor wie zeer veel niet genoeg vindt, is er nu het brievenboek Liefs van Annie. Volgens samensteller Van der Zijl heeft Schmidt ettelijke duizenden brieven geschreven, drie tot vier per week gedurende het grootste deel van haar leven. Daarvan zijn er achthonderd opgespoord en hebben er 113 een plek gevonden in een bundel met prima inleidende teksten en een dito notenapparaat.
Het gros is gericht aan haar moeder Truida, haar man Dick, haar zoon Flip en vriendinnen Liesbeth Montagne en Fiep Westendorp. Daarnaast zijn veel incidentele brieven opgenomen. Zoals de eerste die ze heeft ondertekend met Annie M.G. Schmidt en de laatste die ze schreef. Maar ook brieven aan literatoren alsWeremeus Buning, Jan Greshoff, Gerard Reve, Geert van Oorschot.
"Het doel was de lezer nog een keer te verrassen, te amuseren en te ontroeren", schrijft Van der Zijl. Het duurt even alvorens dat doel wordt bereikt. Met name in de brieven aan Truida Schmidt wordt vooral gebabbeld, bij gebrek aan telefoon. Gelukkig ontstaat er wrijving over de wijze waarop moeder haar dochter aan de man probeert te helpen en vreugde over het sturen van een ontharingsapparaat. De brieven aan Dick van Duin zijn interessant omdat we van een vrouw lezen die gehecht was aan haar boterham én haar kaas.
Boeiend wordt het als Annie als arrivé vanuit Frankrijk haar contacten gaat onderhouden en ze de stijl heeft gevonden die haar werk zo genietbaar maakt: onomwonden, gevat, vitaal. In haar brieven lijkt ze nergens bang voor, zit ze nooit bij de pakken neer en wordt overal doorheen geprikt: de alledaagse beslommeringen, de façade van Wim Kan, het succes, het gekonkel van Jenny Arean, de kringen waarin ze bewoog.
Tegelijkertijd is dat ook de zwakte van dit brievenboek. Je kunt nog zo helder en vitaal brieven schrijven, achter elkaar gelezen wordt de relativering in combinatie met het permanent montere een beetje te veel van het goede. Iets meer persoonlijke ontboezemingen, wanhoop en ontwikkeling zou in Liefs van Annie niet onwelkom zijn geweest.
En toch: gelukkig dat Annie M.G. Schmidt niet hoefde te mailen.
Boek: Liefs van Annie. De mooiste brieven van Annie M.G. Schmidt. Samenstelling: Annejet van der Zijl. Uitgever: Querido. Prijs: €19,95 (368 blz.)