Leo Siepe (foto Kees van de Veen) is journalist en coördinator van stichting Beeldlijn, een organisatie die zich heeft toegelegd op het maken van documentaires waarin kunst- en cultuur in Noord-Nederland een hoofdrol speelt. Onlangs ging de nieuwste Beeldlijn-productie in première, Sporen van Vasalis. Vorige week werd de Beeldlijn-docu Jong in Groningen genomineerd voor een NL-Award.
Heerlen
“Mijn vader had samen met zijn broer een kleine boerderij in Horsten, een gehucht bij Musselkanaal. Het bedrijf was te klein voor een goed bestaan. Daarop besloot hij in de jaren vijftig met mijn moeder naar Limburg te verhuizen en daar ben ik geboren – ik heb er geen herinneringen aan. Limburg werd geen succes. Mijn vader meldde zich aan voor een plek in de polder, in de Wieringermeer. Je moest aan allerlei eisen voldoen voordat een familie werd toegelaten.”
Bibliothecaris
“Ik kom uit een gezin zonder boeken, ze waren gewoon niet in huis. De meest dichtsbijzijnde bibliotheek was in Middenmeer, daar stilde ik mijn leeshonger. Er werd thuis wel gelezen. Wij hadden twee kranten, het Nieuws van de Dag en later het Noord-Hollands Dagblad, en er waren tijdschriften, soms Vrij Nederland. Als jongen wilde ik heimelijk schrijver worden, of journalist. Ik was erg onder de indruk van mensen als Joop van Tijn, Igor Cornelissen, Martin van Amerongen en Bibeb. Maar het leek mij onmogelijk. Er was één opleiding om journalist te worden, in Utrecht, en dan moest je ingeloot worden. Leraar Nederlands en bibliothecaris vond ik ook interessant. Het werd de bibliotheekacademie. In Amsterdam was geen plek. In Groningen wel, bovendien kon ik er een kamer krijgen.”
Radio Noord
“Uiteindelijk vond ik de bibliotheekacademie te passief en heb ik me alsnog aangemeld voor de School voor de Journalistiek in Utrecht. In 1982 werd ik ingeloot. De vrijheid die ik er aantrof… Na Utrecht ging ik aan de slag bij Radio Noord, tot Wim Ramaker werd aangesteld als hoofdredacteur. In 1987 ben ik na ingrijpende reorganisatie op straat gezet, net als bijvoorbeeld Bert Visscher, die een jongerenprogramma had, en ook Siemon Reker.”
Verzuiling
“Na Radio Noord ben ik bij een persbureau gaan werken en werd ik correspondent voor onder meer de Ikon, de NPS en de Vara. De verzuiling bestond nog volop, soms zaten we met vier journalisten voor vier omroepen op één onderwerp. Ik heb nooit veel met de verzuiling op gehad. Ik kom uit een katholiek nest, maar nieuws is nieuws, vind ik. Je ziet het nu weer terugkeren bij de omroepen. Nu Powned en Wakker Nederland tot het bestel toetreden, gaan de oude omroepen zich weer meer profileren.”
Onderzoeksjournalist
“Als journalist heb ik veel aan mijn bibliotheekopleiding gehad, vooral de documentatiekant komt nog altijd van pas. Zo heb ik net voor Argos, het onderzoekersprogramma van de VPRO voor Radio 1, een reconstructie gemaakt over de rol van de provincie Groningen bij De Blauwe Stad. Journalistiek is voor mij vooral factfinding, rustig de tijd nemen om feiten te verzamelen. Meningen vind ik minder interessant, en infotainment vind ik zelfs journalistieke armoede.”
Midden-Oosten
“Na de middelbare school werkte ik vijf maanden in een kibboets in Israël. Daar ontstond mijn grote belangstelling voor het Midden-Oosten. Het is een plek waar zoveel gebeurt, een bron van conflicten. Inmiddels heb ik er drie boeken over geschreven. Het eerste is De dood in Bagdad, over Lex Aronson uit De Wilp die in 1975 onder Saddam Hoessein is opgehangen omdat hij zou spioneren voor Israël, een Mata Hari-achtig verhaal. In de tweede, God wil het!, volg ik met fotograaf Robert Mulder het spoor van de Kruistochten terug voor een verhaal over hoe de tegenstelling tussen Oost en West weer is teruggekeerd na de val van de Muur. Het derde boek gaat over Libanon.”
Beeldlijn
“Stichting Beeldlijn is 1988 opgericht door Buddy Hermans, Peter Verweij en Jan de Ruiter omdat er nauwelijks documentaires werden gemaakt over onderwerpen in Groningen. De eerste film die zij maakten, ging over beeldend kunstenaar Jan van der Zee. Aanvankelijk werd ik er bijgehaald als interviewer, later werd ik ook producent. Twee jaar geleden hebben we de stichting geprofessionaliseerd; als coördinator heb ik de taak producties op te zetten, regisseurs te zoeken en fondsen te werven. Beeldlijn wil het Noorden een gezicht geven: Friesland, Drenthe en Groningen. Zo werken we momenteel aan een documentaire over dichters uit het noorden, met name de Dichters uit Epibreren.”
Documentaires
“Afgaand op de belangstelling voor filmfestival IDFA gaat het heel goed met de documentaire in Nederland. En er worden inderdaad uitstekende documentaires gemaakt. Tegelijkertijd blijft het moeilijk om geld bij elkaar te krijgen en zendtijd te vinden. Het is een nichemarkt. Neem een bedrijf als IDTV, dat kan alleen documentaires maken bij de gratie van Lingo. Alles wordt bepaald door televisieformats. Laatst konden we bijna onze documentaire over Rutger Kopland aan Duitsland verkopen, onder voorwaarde dat er van de vijftig minuten een kwartier uitmoest.”
Vasalis
“Het heeft veel voeten in aarde gehad om Sporen van Vasalis te maken, vooral nadat onze plannen waren afgewezen door het MediaFonds. Voor een documentaire met een artistieke invalshoek, een auteursfilm, krijg je bij dit fonds eerder steun dan voor een journalistieke documentaire. Terwijl ik juist ook een journalistieke documentaire van groot belang vind, vooral vanwege het vastleggen van het culturele erfgoed. Van de belangrijkste Ploeg-schilders bijvoorbeeld bestaan nauwelijks beelden. Vorig jaar hebben we Jong in Groningen gemaakt, over het kunstenaarsklimaat in Groningen in de jaren zestig. Het is een film waarin je kunt zien dat in Groningen al veel eerder oog bestond voor kunstenaars als Corneille en Karel Appel, voor de kunst van Cobra, dan in elders in het land. Ver voor Amsterdam was het hier al te zien, op verschillende plekken. We hebben het alleen nooit geweten, omdat het niet met elkaar in verband werd gebracht.”
