Petra Koonstra: ’Ik hou van allrounders’
18-9-09
Petra Koonstra (foto Duncan Wijting), kunstenaar en initiator van de Atelierroute in Groningen, streek in 2002 met een pamfletgroep neer in het voormalig Scheikundig Laboratorium in Stad. Inmiddels is het gebouw omgetoverd in een broed- en ontmoetingsplaats voor creatievelingen. Zaterdag 19 september is de officiële opening van wat nu Het Paleis wordt genoemd.
Friesland
"Ik ben geboren in Friesland, ik heb tot mijn twaalfde jaar in Zwaagwesteinde gewoond, in een gezin met twee jongere broers, een zusje en een oudere zus. Een gewoon arbeidersgezin. Mijn vader werkte bij de Koopmans-fabriek, mijn moeder was huisvrouw. Ik heb een heel goede jeugd op het platteland gehad. Ik herinner mij hoe ik als 4-jarig meisje ritjes met paard en wagen maakte met een wat hippie-achtige boer. Zongen we samen een liedje over het Peerd van ome Loeks: ‘Peerd van Ome Loeks is dood, Loeks is dood, Loeks is dood. Peerd van Ome Loeks is dood, hartstikke dood.’”
Ziekenhuis
"Na de middelbare school ben ik in Leeuwarden een opleiding tot verpleegkundige gaan volgen. Dat zat in mijn hoofd. Mensen helpen, met mensen omgaan. En als ik iets in mijn hoofd heb, dan doe ik dat ook. Toen mijn opleiding klaar was, ben ik in 1981 naar Groningen vertrokken, want daar hadden ze banen. Ik solliciteerde in het ziekenhuis en werd aangenomen. Het is een mooi vak, verpleegkundige. Dat vind ik nog steeds. Maar het begon mij tegen te staan, vooral het idee dat ik tot mijn 65ste in een weinig dynamische omgeving zou zitten. Al die collega’s die iedere avond en in het weekend op de bank voor de buis hadden gezeten en daar dan over vertelden. Jezus Mina, ik wist echt niet waar ze het over hadden. Ik had geen televisie."
Minerva
"Thuis werd er niet aan cultuur gedaan. Ik geloof dat ik de enige was die zich daar voor interesseerde. Blokfluit, gitaar spelen, lezen. Altijd wachten op de bibliobus. Er was in het dorp niet zo veel te beleven. Lezen was ideaal. In je hoofd reizen naar andere werelden, tot aan Siberië toe. Ik was altijd creatief bezig: tekenen, sieraden maken, schminken. Een vriend in Groningen kwam met het idee om me aan te melden bij Minerva. Zelf wilde eerst een jaar als au pair naar Frankrijk, dat leek me goed voor mijn Franse taal. Ik dacht: laat ik het maar proberen, dan weet ik hoe de aanmelding in zijn werk gaat als ik straks terug ben. Ik werd meteen aangenomen."
Picasso
"Als kunstenaar heb ik mij nooit tot één discipline willen beperken. Ik vind alles leuk, ik ben geïnteresseerd in de mix. Er zijn mensen die vinden dat je je móet specialiseren, omdat je daar technisch beter van wordt. Maar dat heb ik geweigerd. Ik hou van allrounders. Van kunstenaars als Pablo Picasso die vanalles onderzoeken. Dat je niet alles onder de knie kunt krijgen, dat begrijp ik, maar je kunt het wel proberen. Lukt het niet, dan gooi je het weg – dat heeft Picasso misschien te weinig gedaan. Niets is zo erg als een KPN’er over de vloer die alleen maar kabeltjes van A naar B kan trekken en verder niets. Ik vind dat je voortdurend om je heen moet kijken."
Cuba
"Ik las een advertentie waarin kunstenaars werden uitgenodigd om in 1992 op Cuba marmer te hakken. Ik daar heen met nog wat andere kunstenaars, voor drie maanden. Ik heb altijd graag gereisd, maar dit was heel bijzonder. Alsof er een stolp over dat land was geplaatst en de jaren veertig nooit voorbij waren gegaan. Er was niks, zelfs eten was schaars, er zat totaal geen tempo in het land. Het contrast met Nederland kon niet groter. Later ben ik nog een paar keer teruggeweest, naar vrienden en om te exposeren. Cuba is een prachtig land. Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik de Cuba-tentoonstelling in het Groninger Museum nog steeds niet heb bezocht."
Pamfletgroep
"Directe aanleiding voor de oprichting van de pamfletgroep ‘Meer voor de beeldende kunst in Groningen’ was een debat over de positie van de kunstenaars in Groningen. Er waren vooral klachten over de beschikbaarheid van ateliers. Je kunt dan blijven klagen, maar je kunt ook proberen iets te doen. We vergaderden in het voormalig Scheikundig Laboratorium en hoorden toen dat het pand gesloopt zou worden. Daarop zij we op zoek gegaan naar partners om het overeind te houden. Niet alles pakt uit zoals je voor ogen hebt, maar het brengt je wel verder."
Het Paleis
"Het idee achter Het Paleis is dat op deze openbare plek, in dit gebouw, creatieve mensen elkaar tegen kunnen komen, inspireren en samenwerken. De creatieve industrie van Groningen, maar ook mensen met een culturele interesse. Mensen die op een andere manier naar de werkelijkheid kijken, kunnen met bijzondere oplossingen en ideeën komen. We hebben betaalbare ateliers, we hebben plekken waar mensen van buitenaf een tijd als artist in residence kunnen verblijven en werken. Er zijn hier kantoren, bedrijfjes, uitgevers, ontwerpers, schrijvers, muzikanten. We hebben een plein, horeca, zalen. Het moet gaan botsen, er moeten kruisbestuivingen ontstaan."
Ridder
"Na afloop van een afspraak op het gemeentehuis vroeg de wethouder of ik even wilde meekomen. Zie ik een ruimte ineens mijn vriend staan, in heel andere kleren dan hij ’s morgens aanhad. En mijn ouders. En een goede vriendin die ik absoluut niet in een Groningen kon verwachten. Pas toen begreep ik dat ik een Koninklijke onderscheiding zou krijgen. Ik vind het Koningshuis een prachtig instituut, veel beter dan een presidentschap met allerlei ceremonieel. Maar ik heb niets met status. Een spontaan feestje, en zo voelde het om geridderd te worden, daar heb ik wel wat mee."
Artist in residence
"Ik ben gewend om meerdere dingen tegelijk te doen, naast elkaar en door elkaar. Maar door al het geregel rond Het Paleis is het kunst maken er bij in geschoten. Straks ga ik het weer oppakken. Nee, niet in mijn eigen atelier. Als ik mij nu in mijn atelier zou opsluiten, komt er niets uit mijn handen en vlieg ik tegen de muur op. Een artist in residence in het buitenland zou prettig zijn, ergens waar je volledig los van alles kunt raken. Dat levert vaak de beste inzichten en de mooiste kunstwerken op."