Helemaal vergeten is hij niet, wel flink uit beeld verdwenen. De in Groningen geboren dichter en schrijver Halbo C. Kool (1907 – 1968) heeft ‘postuum recht op eeuwig literaire roem’, schrijft Nick van Tilburg in het laatste nummer van tijdschrift Tirade. Al was het alleen maar om zijn rol ín en bij de totstandkoming Gerard Reve’s De avonden.

Van Tilburg, woonachtig in Assen, kreeg een speciale editie van De avonden onder ogen, gesigneerd door de directie en het bestuur van uitgeverij De Bezige Bij. Tussen de handtekeningen prijkt de naam van Halbo C. Kool, ooit binnengehaald als een groot literair talent, maar gestorven aan een overdosis slaappillen – verguisd en bespot door zijn collega’s.

Het tragische lot is bekend; Jeroen Brouwer wijdde in zijn zelfmoordboek De laatste deur een hoofdstuk aan Kool. Van Tilburg haalt in Tirade 427 een reeks aanvullende bijzonderheden boven water. Dat Kool oprichter is geweest van De Bezige Bij bijvoorbeeld. En dat hij niet alleen een relatie had met Clara Eggink, de levensgezel van J.C. Bloem, maar ook met Hanny Michaelis, de vrouw van Reve.

De meeste aandacht gaat uit naar de band met De avonden. Zo was Kool in 1947 betrokken bij het tijdschrift waarin een hoofdstuk uit Reve’s boek werd voorgepubliceerd. Bovendien duikt hij ook in de roman op, als het personage Arend Wortel, een ‘drinkende en om geld verlegen zittende rokkenjager die nergens echt welkom is’.

Het laatste komt niet uit de lucht vallen. Nadat Kool in 1930 op basis van zijn debuut De Tooverformule tot wonderkind was bestempeld, raakte zijn leven in een neerwaartse spiraal. Zijn ‘vrienden’ Marsman, Menno ter Braak en Du Perron overleefden de oorlog niet. Toen achteraf bekend werd dat zij hem nooit voor ‘vol’ aanzagen, raakte hij beschadigd, depressief en aan de drank.

Dat Halbo C. Kool en Arend Wortel inderdaad dezelfde zijn, is in 1991 door Reve bevestigd. “Steeds duidelijker wordt dat De avonden behalve als een psychologische ontwikkelingsroman, ook als een sleutelroman bij uitstek moet worden beschouwd: zelfs de door Reve, per hoofdstuk geselecteerde bijfiguren berusten op werkelijk bestaande personen”, schrijft Van Tilburg.

Tijdschrift: Tirade 427. Uitgever: Van Oorschot. Prijs: €12,50 (128 blz.).