Noorderbreedte – Noorderland – Twist – Dust
Toon Tellegen: De mier wil niet, maar moet

Hemelkind van Rita Spijker: ‘Ik was zijn prooi’

Hemelkind Natuurlijk slaagde de in Middelbert woonachtige Rita Spijker er met Tussen zussen niet in het grote succes van Kreukherstellend te overtreffen. Een kwestie van verpakking; haar uitgever had het debuut als kassakoopje van € 4,95 in de markt gezet. Maar ook een kwestie van inhoud en vorm: opvolger Tussen zussen – vierde druk inmiddels – deed veel gekunstelder aan.

 

Met Hemelkind kiest Spijker (Slagharen, 1957) voor een ogenschijnlijk eenvoudige opzet. De vele perspectiefwisselingen in haar tweede roman hebben plaatsgemaakt voor het standpunt van één personage, omringd door een aantal bijfiguren. Vandaar uit wordt het verhaal verteld van een jonge vrouw, de eenzelvige Moon, die uit de stad terugkeert op de boerderij van haar jeugd.

 

De reden van de terugkeer is merkwaardig. Op het sterfbed van haar vader doet Moon een gelofte die er op neer komt dat ze voor nageslacht zal zorgen. Hoe serieus ze deze opdracht neemt, wordt duidelijk als ze zich in de armen van haar neef Henk stort.

 

Gecompliceerd wordt het als zich een regisseur op de boerderij meldt met het plan een locatievoorstelling te maken op basis van verhalen van oom Arie, de dominante vader van neef Henk. De regisseur wordt eveneens door de smachtende Moon ’gebruikt’, maar als ook bij hem resultaat uitblijft, zoekt ze toenadering tot de lichtman van het gezelschap, Chalid.

 

’Als dit een boek werd, vrouwe van de hoeve, dan werd het een streekroman’, laat Spijker de regisseur ergens zeggen. ’Laten we zeggen: een scháámstreekroman.’ Hij was van de stoel gegleden van het lachen toen hij zichzelf de vondst hoorde vertellen. Ik vond het ook grappig, maar had me onmiddellijk zorgen gemaakt over dat schamen. Waar schaamte is daar worden dingen verborgen."

 

Omwille van haar vaders wens stapt Moon opvallend makkelijk over allerlei grenzen heen. Spijker schildert haar hoofdpersoon daarmee af als een naïef en weerloos iemand. Illustratief is een scène waarin ze neef Henk zijn gang laat gaan: "Hij was een dier. Ik was zijn prooi. (…) Ik concentreerde me op het opnemen van zijn zaad." Alsof een vrouw niet weet dat je tegenwoordig geen man nodig hebt om zwanger te raken.

 

Interessant aan haar roman is dat Spijker er voor gekozen heeft flarden van een theatertekst te gebruiken om de spanning op te voeren. Maar de kwaliteit zit vooral in de dromerige bijkans magisch-realistische stijl. Spijker heeft het zintuiglijke schrijven inmiddels zo goed onder de knie dat oneffenheden het leesplezier niet hinderlijk in de weg staan. Met deze roman zet ze als schrijfster opnieuw een stap vooruit. En weet ze de verwachting te wekken dat het beste niet lang meer op zich laat wachten.

 

Boek: Hemelkind. Auteur: Rita Spijker. Uitgever: Strengholt United Media. Prijs: €17 (288 blz.) Bijzonderheid: Rita Spijker geeft 18/2 een lezing in de Bibliotheek in Emmen. Aanvang 20.00 uur. Entree: € 5 (leden), € 7,50 (niet-leden)