Jo Willems trof in de Nederlandse literatuur niet de boeken aan die hij graag las en nam daarom zelf de pen ter hand. Heel verstandig – niet zeuren, maar poetsen. Twee jaar na zijn debuut Paladijnen in de sneeuw ligt nu Honden in winkel. Uitgeverij Nieuw Amsterdam presenteert het als ’een rauwe roman over vriendschap, loyaliteit en verraad’.
Wederom situeert Willems zijn verhaal in Azië. Dit keer doet hij dat op Sri Lanka, het eiland waar zijn hoofdpersoon – Anders Brock – in de jaren tachtig als partner van de schimmige organisatie God en Gezin de basis legde voor een klein fortuin. Destijds moest Brock vluchten, nu keert hij terug voor een weerzien met zijn partners in crionhebbelijke me van weleer, Eddie Locarno en diens handlanger Aloy.
Afgaand op voornoemde namen, maar ook op aanduidingen als ’Vlucht EK599’ en ’Rolex’, doet Honden denken aan een ’spannend boek’. Dat beeld wordt nog eens versterkt door een opvallend stoer taalgebruik. "Ik ben al jaren op drift, op zoek naar Eldorado! Maar heb tot nu toe steeds de foute boot genomen. Ik ben alleen. En daarom harder. Verdomme!", laat Willems zijn hoofdpersoon zeggen.
In Honden wordt de wereld afgeschilderd als een plek waar het recht van de sluwste heerst. Het eerder genoemde God en Gezin is niets anders dan een dekmantel om meisjes, kinderen nog, te ronselen voor de seksindustrie. Voor zover ze aan het woord komen, vinden ze dat geen bezwaar: "Met het aftrekken van één toerist verdien ik meer dan een meisje in een atelier in een half jaar. En mijn vingers gaan er niet kapot aan."
Dat laatste komt uit de mond van Kusuma, de parel van God en Gezin op wie Brock in de jaren tachtig verliefd werd en die hij nu, twee decennia later, komt ophalen. Maar ook dit heimelijke verlangen blijkt later weinig oprecht. Brock wordt gedreven door eenzaamheid en verveling en Kusuma op haar beurt heeft geen hoge pet op van Europa als het beloofde land, laat staan van de liefde.
Niemand deugt in Honden. Als Brock een hulpje krijgt toegewezen, bromt hij: ‘In Amsterdam heb ik lange tijd een hond gehad. Dat was vaak een gedoe en ik was blij, toen hij onder de tram kwam. Maar die rijden hier niet’. Als door luidsprekers op straat gebeden klinken, lezen we dat ‘Boeddhisten de gewoonte van Islamieten hebben overgenomen om de wereld hun diepe religiositeit door de strot te duwen’. De lezer krijgt een en al cynisme, wantrouwen en minachting voorgeschoteld.
Goed opgeschreven, dat dan weer wel. Willems weet listig heden en verleden te vervlechten tot een fraaie compositie, en heeft een fijne neus en een goed oog voor (smerige) details. Maar het is allemaal eenrichtingsverkeer, in razende vaart op weg naar het einde van de nacht. Zonder ook maar een sprankje hoop.
Boek: Honden. Auteur: Jo Willems. Uitgever: Nieuw Amsterdam. Prijs: €19.90 (320 blz.).
