In Meppel begint woensdag het tweejaarlijkse Poppenspelfestival. Anders dan in 2006 ligt de nadruk op gezelschappen en spelers uit het buitenland. Maar Henk Boerwinkel (foto: Gerrit Boer) is er opnieuw bij.

Ergens halverwege de film Memoires begint Henk Boerwinkel te fulmineren tegen de wereld waarin we leven. “Het tempo. Altijd maar meer, meer, meer. En groter, en sneller. Totdat het een keer uit elkaar spat.” Wat filmmaker Hans Schaap de Meppeler poppenspeler precies heeft gevraagd, wordt niet duidelijk. Maar dat Boerwinkel (71) nog niets van zijn bevlogenheid kwijt is, staat vast.

Jarenlang was hij een van de gezichtbepalende figuren in het Nederlandse poppenspel. Bijgestaan door zijn vrouw Ans opereerde Boerwinkel tot ver over de landsgrenzen. In 2002 nam hij op het Poppenspelfestival in Meppel afscheid van zijn publiek om ‘het rustiger aan te gaan doen’. De jaren daarvoor had hij zijn carrière al zo’n beetje afgebouwd, met op het laatst alleen nog maar optredens in, merkwaardig genoeg, Maastricht.

Bloed kruipt waar het niet gaan kan en ineens is poppenmaker Boerwinkel weer op het festival aanwezig. Dit keer niet als speler, maar als exposant. Kunsthuis Secretarie toont ter gelegenheid van de negende editie alle poppen uit zijn collectie. Nou ja, alle. “Van de 170 die ik hebt gemaakt, zijn er vijftig kapot of zoekgeraakt”, rekent Boerwinkel hardop. “Dertig hebben een tweede leven gekregen bij mijn zoon Jeroen.” Blijft over voor de Secretarie: negentig poppen.

“Het is een langgekoesterde wens die in vervulling is gegaan”, zegt Boerwinkel over de tentoonstelling Verstilde figuren. “Nog nooit zijn er zoveel in een keer te zien geweest”, stelt hij tevreden vast. “Het is nog altijd een droom om mijn poppen een plaats te kunnen geven in een museum. De plannen in die richting zijn vaag. In Dordrecht zijn plannen, het Theater Instituut Nederland heeft plannen. Er zijn plannen voor de Oude Gasfabriek in Meppel.”

Ondertussen geeft Verstilde figuren een mooi overzicht van vijftig jaar Boerwinkel-poppen. Een van zijn eerste figuren is de marionet ‘Dom mannetje’, door de maker zelf omschreven als een eenzame idioot met een obsessie voor zijn handen. Boerwinkel maakte de pop toen hij in de jaren vijftig als dienstweigeraar naar een psychiatrische inrichting in Eindhoven was gestuurd om te werken als verpleger. In de Secretarie hangt de idioot, niet toevallig, naast een opstelling met twee soldaten en de dood.

Verstilde figuren toont meer driespannen, vrijwel altijd uit textiel en papier. Opvallend is het kleurgebruik van Boerwinkel, veelal donker en enigszins somber: bruin, groen, grijs, donkerrood. De gezichten van zijn figuren ogen weinig vrolijk, en zijn rijk aan rimpels en fronsen. Die uitstraling is niet voor niets. Boerwinkel heeft zich met zijn poppen en moralistische voorstellingen nadrukkelijk op een volwassen theaterpubliek gericht.

Het inrichten van de tentoonstelling maakte bij de maker nogal wat nostaligische gevoelens los. Toch mist hij niet, het spelen met poppen. “Ik heb het zorgvuldig afgebouwd. Er is daardoor geen gat ontstaan”, zegt hij. “Ik ben nog steeds creatief bezig, alleen op een andere manier. Ik maak nu grafiek en beelden. En soms een pop voor het theater van mijn zoon. Heel prettig. Ik geniet volop van de belangstelling voor de tentoonstelling en kan straks zonder stress op het festival naar de voorstellingen van anderen kijken.”

Festival en tentoonstelling

Negende Internationaal Poppenspelfestival Meppel: 10 tot en met 14 september in en rondom schouwburg Ogterop. Voor voorstellingen, kaarten en toegangsprijzen zie www.poppenspelfestival.nl. De tentoonstelling ‘Verstilde figuren. Henk Boerwinkel. 50 jaar poppenmaker’ is tot en met 14 september te zien in Kunsthuis Secretarie in Meppel. Open di t/m zo 13.00 tot 17.00 uur, do vanaf 10.00 uur, vrij tevens 19.00 tot 21.00 uur. De film 'Memoires' van Hans Schaap is tijdens het festival te koop.