Poetry International wil af van de rechtstreeks gekozen Dichter des Vaderlands en overweegt drie vooraf geselecteerde dichters kandidaat te stellen. Daarnaast is volgens Poetry-directeur Bas Kwakman de tijd aangebroken om de functie te verzwaren. Hij denkt daarbij onder meer aan het specifieker invullen van de functie en ook het beschikbaar stellen van een salaris.

De aanpassingen vloeien volgens Kwakman voort uit de wijze waarop Van Wissen en zijn voorganger Gerrit Komrij als Dichter des Vaderlands te werk zijn gegaan. “Het is begonnen als grap", zegt Kwakman. "Maar Van Wissen en Komrij hebben zoveel werk van de functie gemaakt dat het verstandig lijkt om de organisatie serieuzer aan te pakken.”

Komrij en Van wissen publiceerden beide hun gedichten in NRC/Handelsblad en gingen vervolgens hun eigen gang. Kwakman: “Die vrijheid is erg belangrijk, maar het kan misschien geen kwaad om meer richting te geven. Daarnaast kan ik mij voorstellen dat het voor een Dichter des Vaderlands prettig is om ondersteuning te krijgen.”

Het vooraf selecteren van drie kandidaten wordt het werk van een commissie met een dichter, een literatuurwetenschapper, een poëzieliefhebber, een medewerker van NRC en iemand van Poetry International. Aan de vooravond van gedichtendag op 29 januari worden de drie op Nederland 3 voorgesteld. Kijkers bepalen aan het eind van het programma via sms wie de nieuwe Dichter des Vaderlands wordt.

Van Wissen karakteriseert de plannen als ‘tamelijk dubieus' en ‘weinig democratisch'. “Ik kan het niet anders zien dan als een poging om er voor te zorgen dat er straks een dichter wordt gekozen die wel goed ligt in de Grachtengordel. Ilja Leonard Pfeijffer, of zo”, zegt hij. “Met mijn verkiezing was niets mis. Iedereen kon campagne voeren, alleen niet iedereen deed het.”

Hij vervolgt: “Van meet af is duidelijk gemaakt dat mijn manier van dichten (de vaste vorm, het eindrijm, het gelegenheidsgedicht, W&L) niet op prijs wordt gesteld. Poetry heeft mij nooit zien zien zitten. Ze hebben mij ook nooit uitgenodigd voor hun festival.”

De eerste twee verkiezingen verliepen uitermate rommelig. In 2000 behaalde Rutger Kopland de meeste stemmen. Nadat hij bedankte, werd Gerrit Komrij aangesteld, die in 2004 zijn functie voortijdig neerlegde. Een jaar later behaalde Van Wissen na een slimme campagne de meeste stemmen. Zijn verkiezing werd alom bekritiseerd. Kwakman: “Het organiseren van verkiezingen blijkt behoorlijk lastig.”

De nieuwe opzet maakt het mogelijk dat zowel Komrij als Van Wissen zich een tweede keer verkiesbaar stelt. Van Wissen: “Dat was ik niet van plan. Ik denk dat het goed is als er straks een nieuw gezicht komt, iemand die met poëzie een groot publiek kan bereiken. Ingmar Heytze zou leuk zijn. Dan krijg je een Dichter des Vaderland die zijn stad niet uitkomt. Die vrijheid moet er ook zijn, vind ik.”

Kwakman benadrukt dat nog volop wordt nagedacht over precieze invulling en de te volgen procedure. In september of oktober wil Poetry International de verschillende mogelijkheden bespreken met NRC/Handelsblad, de Koninklijke Bibliotheek, De Poëzieclub en de Nederlandse Programma Stichting (NPS). De derde Dichter des Vaderlands moet begin volgend jaar aantreden