Janine Hoekstein liet vorig jaar tijdens festival Zomerzinnen flyers uitdelen om aandacht te vragen voor haar romans Duivelskloof (2003), De uitvoering (2004) en Goldbergvariaties (2006). De tekst op de flyer had iets weg van een speldenprik richting de Literatuurclubs Drenthe, medeorganisator van het evenement. Fijntjes werd gesteld dat je geen lid van een club hoeft te zijn om goede boeken te lezen, dat je ook zelf keuzes kunt maken.

Dit jaar ontbreekt de naam van Hoekstein wederom op het affiche van Zomerzinnen, mogelijk past haar werk niet bij het gekozen misdaadthema. Getuige de titel van haar vierde roman heeft de schrijfster uit Assen zelf maar een club opgericht. En geheel in de geest van haar flyer wordt die club gevormd door vrouwen (en een enkele man) die de grote onzichtbare hand willen loslaten om zelf richting te geven aan hun bestaan.

Belangrijkste personage in De fifties club is Paula Groothuis, echtgenote van een makelaar, moeder van drie kinderen en voor een paar uur in de week werkzaam in het florerende bedrijf van haar man. Rondom deze Gelukkige Huisvrouw heeft Hoekstein een eigentijdse wereld gecreëerd waarin vrijwel alles op rolletjes loopt. Toch is de degelijke Paula niet tevreden. Ze heeft, in de woorden van Hoekstein, ‘grote moeite om alle ballen in de lucht te houden’.

Via een uitzending van Oprah – bekeken in bed, aan het einde van alweer een drukke dag – ontstaat bij Paula het idee een club op te richten die het gevoel moet opleveren dat het leven (weer) overzichtelijk en bevredigend is. De start is nog heel praktisch: een maand wonen en leven in de geest van de jaren vijftig. Maar als de media er zich mee gaan bemoeien, krijgt de de fifties club een geheel eigen dynamiek.

Terwijl echtgenoot Richard Groothuis in het geheim ‘zijn gezicht laat doen’ en wanhopig probeert zijn bedrijf op televisie te krijgen, richt Paula met haar vriendinnen een leegstaand hotel in waar alles in teken staat van de jaren vijftig. De lezingen, rondleidingen, kleding en maaltijden in het hotel blijken zo’n succes dat haar gezin er onder dreigt te bezwijken.

De toon die Hoekstein De fifties club aanslaat is veel lichter dan in haar voorgaande romans, prettiger leesbaar daardoor. Meest duidelijk blijkt dat uit de typering van de echtgenoot. Waren zijn voorgangers meestal tragisch en opvallend afwezig, Richard Groothuis wordt met ironie neergezet als een goedgehumeurde, niet al te diepzinnige man die gek is op nieuwe spullen en uiterlijkheden. Veel werken doet hij niet, hij houdt zich vooral bezig met prijsvragen en het verzinnen van slagzinnen.

Ook Paula heeft het makkelijker dan de vrouwen uit Duivelskloof, De uitvoering en Goldbergvariaties. Net als in de eerste twee romans wordt een welvarende vrouw opgevoerd in de bloei van haar leven, zoekend naar evenwicht. Verschil is dat ze geen traumatische ervaring met zich meesleept. Maar ook nu wringt er iets. De nieuwe hoofdpersoon lijkt symbool te staan voor een generatie vrouwen opgegroeid met normen en waarden die anno 2008 onduidelijk zijn geworden of zelfs verdwenen.

Hoe erg dat laatste is, komen we niet goed te weten. Het gesuggereerde onbehagen blijft steken in een ‘is dit alles-gevoel’ en een vaag pleidooi voor onthaasting en meer respect. Paula is eerder eenzaam en verveeld dan dat ze met overtuiging de zegeningen van de jaren vijftig probeert terug te winnen. Gevolg is dat haar fifties-missie gaandeweg iets potsierlijks krijgt, zonder dat het overigens echt kluchtig wordt, want daarvoor wordt Paula te serieus afgeschilderd.

De terugkeer naar vroeger wordt voortvarend ter hand genomen. Hoekstein brengt steeds heel subtiel details aan en zet die af tegen het heden waarin met name de media en makelaars een dommige rol toebedeeld hebben gekregen. Vreemd is echter wat de dames allemaal voor elkaar weten te krijgen: naast hun gewone werk en privéleven weten ze letterlijk en figuurlijk in no-time een compleet verdwenen tijdperk van de grond te tillen. Hoezo slow?

Niet minder merkwaardig is de ontknoping waarin Paula met beide benen op de grond wordt gezet. Als huisvrouw pur sang kruipt terug naar haar goedbedoelende man en komt ze in de schaduw van haar beste vriendin Sabine te staan, een zakelijk ingestelde single die het fifties-avontuur gebruikt om een aantal moeilijk verkoopbare huizen aan de te man te brengen en er dus zelf beter van te worden. Een ietwat cynisch einde van een sociaal experiment.

Los daarvan – en ook los van enige wijdlopigheid – is De fifties club Hoekstein meest geslaagde roman tot nu toe. Een aangename lifestyle-roman waarin op ontspannen wijze wordt gespeeld met de hedendaagse zeden en een nostalgisch verlangen.

Boek: De fifties club. Auteur: Janine Hoekstein. Uitgever: Archipel. Prijs: €18,95 (295 blz.).