Dichter zoekt volmaakt evenwicht
Eboman op festival Full Flavour

Literatuur is en blijft vooralsnog mannenwerk

Hoewel boeken in Nederland vooral door vrouwen worden gelezen, en meer dan de helft van de hobbyschrijvers van het vrouwelijke geslacht is, blijft literatuur in ons land een mannenzaak. Die conclusie kan getrokken worden uit het proefschrift Uitzondering op de regel. De positie van vrouwelijke auteurs in het naoorlogse Nederlandse literaire veld waarop Lenny Vos op 6 maart promoveert aan de Universiteit Groningen.

In haar onderzoek stelt Vos vast dat de opmars van de vrouwelijke schrijver iets is van de jaren negentig. En dus niet, zoals vaak wordt verondersteld, een ontwikkeling uit de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. “Absoluut gezien nam het aantal vrouwelijke auteurs in die periode weliswaar toe, maar dat ging gelijk op met het aantal mannen. Procentueel gezien bleef de verhouding gelijk. Pas sinds de jaren negentig is daadwerkelijk sprake van een inhaalslag,” concludeert Vos.

Ondanks een groei van het aantal literair actieve vrouwen blijft het percentage door de jaren heen steken op een kwart van het totale aantal auteurs. Aan het eind van de jaren negentig was 35 procent van de auteurs van het vrouwelijke geslacht, achterhaalde Vos. “TNS NIPO heeft onlangs een enquête gehouden waaruit blijkt dat meer dan de helft van de mensen die voor hun hobby schrijven van het vrouwelijke geslacht is. Blijkbaar is voor vrouwen de drempel hoger om hun werk te publiceren en er echt hun beroep van te maken.”

Vos keek voor haar onderzoek ook naar de positie van vrouwen in de Nederlandse uitgeverswereld. Ze deelde uitgeverijen op in grote literaire uitgeverijen met veel prestige en in minder prestigieuze, kleinere uitgeverijen. “Waar mannen en vrouwen in de eerste twee peiljaren, 1947 en 1957, nog evenredig over beide uitgeverij-typen zijn verdeeld, daalde het aantal vrouwen bij de grote literaire uitgeverijen in de loop der jaren sterk tot slechts 12 procent in 1997,” ontdekte ze.

Verder onderzocht Vos de literaire nevenactiviteiten van auteurs in hun debuutperiode. In de jaren zeventig vormden beginnende vrouwelijke schrijvers een minderheid in literaire bladen, in de jaren tachtig publiceerden ze verhoudingsgewijs evenveel als mannen en in de jaren negentig publiceren ze vaker dan mannen. Vos: “Al zie je ook hier, net als bij uitgeverijen, dat bij de meest gezaghebbende tijdschriften als De Gids en De Revisor het percentage vrouwen een stuk lager ligt dan bij de overige bladen.”