In NRC/Handelsblad werd twee weken geleden naar aanleiding van een debat een grote schoonmaak bepleit op het schap met literaire tijdschriften. Volgens de auteur van het stuk, Karel Berkhout, zouden veel van de bladen geen bestaansrecht meer hebben vanwege het ontbreken van lezers en omdat hun positie als podium voor kritische geluiden en lezenswaardige verhalen achterhaald zou zijn.
Afgelopen vrijdag week diende Ilja Leonard Pfeijffer hem van repliek. Pfeijffer wees in hetzelfde NRC op het belang van literaire tijdschriften als kweekvijver voor talent en wreef criticaster Berkhout onder de neus dat hij de bladen beoordeelt op grond van doelstellingen die zij zelf niet onderschrijven. “Een dom en inconsistent stuk”, vatte hij samen.
En zo is het maar net.
Naast ‘de twaalf gesubsidieerde literaire tijdschriften’ die Berkhout wil laten fuseren tot drie supertijdschriften verschijnen van tal van blaadjes die jaar in jaar uit sappelend bewijzen de moeite waard te zijn. Tzum bijvoorbeeld, een uitgave van Kleine Uil in Groningen, laat vier keer per jaar zien dat ver weg van de grachtengordel óók interessante literaire dingen gebeuren. Niemand vraagt er om, toch is het goed dat het er is.
Het nieuwste nummer van Tzum taat in het teken van Jeroen Brouwers, winnaar van Tzum-prijs, de kleinste prijs uit de Nederlandse letteren: een euro per woord, in Brouwers geval 52 euro. Benno Barnard houdt een feestrede, Coen Peppelenbos buigt zich over Brouwers’ stijl, Bart Slijper, biograaf van J.C. Bloem, filosofeert over een Brouwers biografie, Daniël Dee publiceert een gedicht.
Tzum is geen blad van vernieuwing, alleen al het papier dateert van de jaren zeventig. Maar wat het wel doet, is ruimte bieden. En in ieder nummer vult Arthur Japin trouw zijn rubriek Carte Blanche. Over diezelfde bestsellerschrijver bevat Tzum een nieuwtje: van zijn dagboeknotities wordt een Privé Domein gemaakt.
In dezelfde marge, maar dan aan de andere kant van het land, verschijnt Krakatau. Tijdschrift tegen alles, omdat niets beter is. Het blad wordt gemaakt in Rotterdam, met steevast medewerking van opvallend veel (ex)noorderlingen. Bij het nieuwste nummer is een begerenswaardige cd gevoegd met elf tracks/gedichten waarop een brug wordt geslagen tussen poëzie, straatcultuur en popmuziek.
Meest nadrukkelijk gebeurt dat door Tim & Tommy met DJ MP in Dialoog van de stad middels een slepende hiphoptrack vol wroeging. Losser van de hokjesgeest staan Sieger MG en en DJ Naem met hun onheilspellende techno-poëem Six-Shooter en Vicky Francken & Git Hyper met de intrigerende soundscape Liu Xie zit in een stoel en kijkt naar de vochtige huizen.
Zowel Tzum als Krakatau kent mindere momenten, maar waar het om gaat is dat beide bladen steeds weer een verrassing in petto hebben. Dit keer een ontwapenend interview van Roos Custers (in Tzum) en een overrompelende performance van Tsead Bruinja (in Krakatau). Het zijn de kleine dingen die het doen, betoogden Saskia en Serge ooit. Daar hoeft niet altijd een grote geldschieter aan te pas te komen – al maakt het soms het bestaan wel een stuk makkelijker.
Tijdschrift: Tzum 40. Uitgeverij: Kleine Uil. Prijs: €6.50 (49 blz.) Tijdschrift: Krakatau 74/48, Uitgeverij: stichting Rotown.Magic. Prijs: €7.50 + cd (40 blz.)