De moderne mens is zeer intelligent en tot veel in staat. Maar hoe zijn voorouders leefden en met primitieve middelen de dagen doorkwamen, kan hij zich nauwelijks voorstellen. Het Drents Museum probeert dat te veranderen met de doe-tentoonstelling Expeditie Archeologie!

Wie in de steentijd in een jas wilde rondlopen, moest over veel geduld beschikken. Een pels bemachtigen ging nog wel, met slim geplaatste strikken kwam een jager heel ver. Maar om daarna al die velletjes aan elkaar te maken, waren stevige naalden nodig. En om één naald te maken moest zes uur lang met een vuistbijl in een bot worden gewroet.

Het zijn kleine, schijnbaar onbenullige feitjes die de bezoeker deze zomer in het Drents Museum krijgt voorgeschoteld op de tentoonstelling Expeditie archeologie!. Het is geen kennis die uit vroeger tijden is overgeleverd – schrijven konden ze niet in de steentijd – maar recentelijk is herontdekt met behulp van praktische archeologie.

Expeditie archeologie! maakt in een kort tijdsbestek met demonstraties, experimenten en schoolplaten duidelijk hoe het dagelijks bestaan er uitzag in de jaren tussen de steentijd (ca. 10.000 voor Christus) en de middeleeuwen (ca. 1100 na Christus). Daarnaast wordt uitgelegd hoe wij, door wetenschappelijk en praktisch onderzoek, kennis over het verleden proberen te verzamelen.

"Onze voorouders waren beslist geen barbaren. Maar mensen die met beperkte middelen tot bijzondere dingen in staat waren", vertelt de 38-jarige Reinier Michiels uit Groningen terwijl hij zijn demonstratie lamellen klinken onderbreekt. "Als je gebruiksvoorwer pen van vroeger ziet, denken mensen al snel: dat kan toch veel handiger. Natuurlijk kan dat, maar toen wisten we dat nog niet."

Michiels is gespecialiseerd in de jaren 800 tot 1100. In het Drents Museum laat hij zien hoe in die tijd een wapenuitrusting werd gemaakt. "Het is begonnen als een hobby, met veel, heel veel lezen", vertelt hij. "Inmiddels heb ik zoveel informatie verzameld, dat ik precies weet wanneer er een fout in een speelfilm over de middeleeuwen zit. Mensen gaan niet graag met mij naar de bioscoop."

Het verleden stelt wetenschappers eeuwig voor raadsels. Zo was de Kano van Pesse, een van de topstukken uit het Drents Museum, ondanks de datering op ca. 8000 voor Christus volgens sceptici een doodordinaire trog. Vijf mannen bewezen het tegendeel door in zeven dagen uit een boomstam een vaartuig te hakken. Sindsdien mag Assen zonder zorgen het bezit claimen van 'de oudste boot ter wereld'.

Iets proefondervindelijk vast stellen, is vaak de beste remedie voor wetenschappelijke vraagstukken. Gehuld in een zo authentiek mogelijke uitrusting deed Reinier Michiels vo rig jaar mee aan het naspelen van de Slag bij Hastings, in 1066 in Engeland. "Bloederig? Welnee. Het ging in die tijd om het veroveren van een vaandel, niet om het maken van slachtoffers. Als het doel was bereikt, taaiden de meeste mannen zo snel mogelijk af."

Ook bij Expeditie archeologie! gaat het er weinig heroïsch aan toe. Bezoekers mogen zelf pijlen maken en graan malen, leren hoe ze moeten weven, spinnen en vlechten, krijgen uitleg over het verschil tussen de Bronstijd en de IJzertijd en worden via de Romeinse tijd en de Middeleeuwen voorbereid op een terugkeer naar de moderne tijd.

Voor het zover is, kan een laatste blik geworpen worden op 150 bijzondere archeologische vondsten uit de collectie van het Drents Museum en andere musea. Met speciale aandacht voor het Meisje van Yde, dat rond de jaartelling half kaalgeschoren met een strik om de hals als offer in het veen is achtergelaten. Dat wordt althans wetenschappelijk aangenomen, proefondervindelijk is het nooit vastgesteld.

De tentoonstelling Expeditie archeologie! is tot en met 16 september te zien in het Drenthe Museum in Assen. Open: di t/m zo 11.00 tot 17.00 uur. Voor demonstraties en aanverwante actitiviteiten zie www .drentsmuseum.nl.