Gemeenten hebben een wettelijke taak bij het beschermen van industrieel erfgoed. Volgens de Erfgoedwet en de Omgevingswet zijn gemeenten verantwoordelijk voor het opstellen van een toereikend beschermingsregime voor cultureel erfgoed, waaronder industrieel erfgoed.

Dit betekent dat ze moeten inventariseren welk erfgoed aanwezig is en passende maatregelen moeten nemen om dit te behouden.

De gemeente Emmen heeft een digitale Erfgoedkaart waarop verschillende waardevolle plekken zijn aangegeven, zoals oude boerderijen, molens en historische gebouwen. Deze locaties en objecten zijn belangrijk voor de geschiedenis en cultuur van Emmen en worden daarom zorgvuldig beschermd en onderhouden.

Architectuurpunt Drenthe stuurde een uitnodiging voor een dag over ‘de toekomst van Emmen vooral op ruimtelijk gebied’. Met in een moeite door de vraag of ik bij die gelegenheid, 4 oktober, schrijver Peter Middendorp wilde interviewen.

Waarover zou dat interview dan moeten gaan, reageerde ik geïnteresseerd. Daarop werd mij een van zijn geraffineerde columns uit de Volkskrant toegestuurd. Het was de aflevering waarin hij iets had geschreven naar aanleiding van een koninklijk bezoek aan Zeeland toen boeren was gevraagd even geen mest uit te rijden.

Het Architectuurpunt bleek vooral enthousiast over de volgende passage:

‘Bereikbaarheid is iets van vroeger, ouderwets. Nog even en de helft van de beroepsbevolking werkt thuis, en dan zit je daar mooi met je bereikbaarheid opgescheept, met miljoenen in een woestijn van asfalt en steen.

In de regio zijn ze druk met groot gevonden worden, en daardoor vergeten ze weleens dat ze er op een goudmijn zitten, met name in het Noorden. Rust, ruimte, groen en vooral koelte, zijn de schaarse goederen van onze tijd, daar zorgt de opwarming wel voor.’

Mijn contactpersoon bij het punt vergeleek deze woorden met het projectplan dat voor de dag over de toekomst was geschreven en kwam terzake: ‘Het idee is om Peter aan de tand te voelen over wat er zou moeten gebeuren in Emmen om hem te laten terugkeren.’

Peter Middendorp terug naar Emmen, wat zou daar voor nodig zijn? Een voetbalclub op eredivisie-niveau? Een verbouwing van winkelcentrum De Weiert waardoor het Mondriaanplein op de Vismarkt lijkt? Een maandelijkse toelage afkomstig uit het Eric van Oosterhout-fonds voor scheppende kunstenaars? Een ontherseningsmachine zoals ooit bedacht door Alfred Jarry? Een onder architectuur getimmerd schrijfhuisje in de Emmerdennen met zicht op ’t Appeltje? Een sprong terug naar de tijd toen iedereen er nog was?

Vrijdag ga ik het hem vragen in het Atlas theater. 

Het is alweer een paar dagen geleden, maar toch gebeurd: festival Promising Crossroads in Assen. Ik was naar DNK gereisd om in het bijzijn van publiek Jan Donkers en Maarten Zwiers te interviewen over hun fascinatie voor de cultuur van de Verenigde Staten en kon daarna dankzij mijn gele polsbandje nog wat van de concerten meepikken.

Zoals van DeWolff, een band waarvan ik met mijn gebrekkige kennis dacht dat het een trio was. In Assen waren ze komen opdagen met een bassist en twee slecht verstaanbare achtergrondzangeres. Jammer? Ach, ik vermaakte mij met zanger-gitarist Pablo van de Poel. Hij viel op door een pose die vanuit de verte gezien aan een televisiedominee deed denken.

Misschien hoort het bij zijn vaste act. Misschien heeft hij het afgekeken van wat hij tijdens recente plaatopnamen in Muscle Shoals, Alabama heeft geleerd. Het kan ook in de mode zijn. Nick Cave maakt naar ik begrijp momenteel ook al furore als preacherman.

Niemand gaat meer naar de kerk, in de concertzalen wordt het hoogste Woord verkondigd. Hallelujah.

Wat ik nog meer zag: Hannah Mae met Rowdy Prins, een zanger-gitarist die zich Christopher Paul Stelling noemt en de Hilde Vos Band. Zangeres Vos maakte zich bij mij geliefd door haar weigering het podium te verlaten. Ze had te weinig speeltijd gekregen, klaagde ze. That’s the spirit, zou een voorman zijn gehoor toekrijsen.

Volgens de organisatie waren zo’n 647 mensen naar DNK gekomen. Prompt maakte diezelfde organisatie bekend dat ze volgend jaar opnieuw een Promising Crossroads willen organiseren. Dan met Ted Nugent? Of valt dat niet onder de Americana?

Emmen vormde zondag het decor van het Gooi Maar In M'n Pet-festival, een bijna jaarlijks terugkerend muziekevenement in opdracht van de middenstand. Die koopt met het festival twee producten voor de prijs van een. De eerste is het lokken van meer publiek naar de winkels. De tweede ervoor zorgen dat het centrum van Emmen op koopzondagen een meer levendige indruk maakt.

Het aardige van het Gooi Maar In M'n Pet-festival is dat muzikanten niet alleen om de oren van het publiek spelen, maar ook om wat ze in Zuidoost-Drenthe klungelgeld noemen. Dat laatste wordt steeds ingewikkelder.

Ik leverde mijn bijdrage door eerst vijftig euro te pinnen bij het Albert Heijn-filiaal aan de Baander, vervolgens in de winkel een zoete aardappel uit het schap te halen en daarmee naar de laatste kassa te gaan waar je nog met cash kunt betalen.

“Wat voor aardappel is dit”, wilde kassamedewerker weten.

“Een oranje”, antwoordde ik, “die paarse zijn mij vandaag te duur.”

“Heeft u niet kleiner”, vroeg de kassa-medewerker na een blik op mijn briefgeld. “Kunt u misschien pinnen?”

“Nee, sorry”, loog ik. “Kan ik een deel van het te veel betaalde geld in kleinere munten retour krijgen? In euro’s?”

De kassamedewerker werd ietwat ongelukkig van mijn gevraag. Met moeite verzamelde hij het retourbedrag. Tellen is ook niet makkelijk.

“Wilt u de bon mee?”, besloot hij.

We wensten elkaar een fijne dag.

Daarna liep ik met mijn zoete aardappel in de ene hand en een paar muntjes in het andere knuistje naar het Raadhuisplein waar vlak voor het terras van een café een bandje stond te spelen. Don’t you forget about me van Simple Minds herkende ik, maar dan in een folkuitvoering. Op een briefje las ik dat het bandje uit Stadskanaal kwam: Folkya. Ik beloonde dit alles met een euro. Het Gooi Maar In M'n Pet-festival telde dit jaar 35 acts, had ik ergens gelezen.

’s Avonds at ik een eerder op de vrijdagmarkt gekochte bloemkool met groenteburger van de Jumbo. En stukjes rode aardappel. Volgende keer weer een paarse.

In Dagblad van het Noorden staat vandaag een hoofdredactioneel commentaar over de roep om meer ruimte voor munitiedepots, oefenterreinen en gevechtsvliegtuigen. Het is ook te lezen als een pleidooi voor meer ruimte voor het leger in Noord-Nederland.

Dat dit onderwerp actueel en urgent is, mag duidelijk zijn. Tal van deskundigen, vooral het deel dat is geïnteresseerd in geopolitiek, de voorstanders van grote gebaren over de hoofden van kleine mensen heen, zeggen dat meer defensie noodzakelijk en onvermijdelijk is geworden.

In het commentaar formuleert Laura Popken het zo: ‘De tijd van onbezorgdheid is voorbij. Ook voor Nederland is het, als lid van de NAVO, tijd om zich voor te bereiden op een eventuele oorlog. Een dreiging die inmiddels niet meer zo’n ver-van-het-bedshow is. De oorlog in Oekraïne is nog altijd gaande en in het Midden-Oosten voeren Israël, Gaza en Libanon de spanning flink op.’

Even los van het gegeven dat Gaza inmiddels is vernietigd, valt het lastig te ontkennen. En inderdaad, verschillende Drentse commissarissen van de koning hebben de afgelopen jaren meermaals in Den Haag gelobbyd om de kazerne in Assen open te houden. Vanwege de werkgelegenheid, om economische reden. Nu ineens doen alsof dat leger niet welkom is, zou dubbelhartig zijn.

Na lezing zette ik Shipbuilding van Elvis Costello op, gezongen door Robert Wyatt met ijle stem : ‘Is it worth it?/ A new winter coat, and shoes for the wife/ And a bicycle on the boy’s birthday// It's just a rumor that was spread around town/ By the women and children/ Soon we'll be shipbuilding’

Mijn argumenten zijn geen winnende argumenten. Toch mogen ze genoemd, gelezen en gehoord worden, zelfs als ze zijn verpakt als vragen. Zoals: Wat is er straks over van Drenthe als provincie met rust en ruimte? Zoals: Waarom zou je niet tegen het oprukkende leger mogen zijn? En vooral: waarom krijgt de vrede geen stem? 

Wat opvalt in de discussie die nauwelijks een discussie mag heten, is hoe snel de frase Not in my backyard van stal wordt gehaald. Niet zeuren, dit is het echte werk. Maak ruim baan voor de tanks en de vliegtuigen. Mondje dicht, laat onze jongens marcheren.

Met een paar pennenvegen wordt een decennialange geschiedenis doorgestreept waarin mensen zich hebben ingezet vóór leegte, vóór stilte, vóór natuur, vóór de ontwapening. Die mensen hebben ook recht van spreken.

Veiligheid voorop, ja. Maar het geeft geen pas om mensen die opkomen voor andere waarden dan geweld weg te zetten als types die alleen geïnteresseerd zijn in eigen huis en haard. Het geeft ook geen pas om van diezelfde mensen alternatieve locaties te vragen - zo groot is de Flevopolder niet. Het is raar dat je wordt geacht een probleem op te lossen dat je zelf niet hebt veroorzaakt.

Bovenal is het nooit naïef om voor vrede te pleiten. Vladimir Putin mag dan een op feiten gebaseerde bloeddorstige reputatie hebben, een grote meerderheid van de bevolking van Rusland wil volgens mijn bron in de buurt van het Kremlin – slechts 2300 kilometer van hier – met rust gelaten worden. Het zijn in dat opzicht net Oekraïners.

Benjamin Netanyahu mag dan voor alles en iedereen doof zijn, behalve voor jachtvliegtuigen die door de geluidsbarrière knallen en niet te vergeten de allesbehalve precisie-bombardementen. Het verplicht Nederland allerminst tot het leveren van onderdelen om het bombarderen van niet-Israëlisch grondgebied mogelijk te maken en soepel te laten verlopen.

Nou ja, zo dus. Oorlog kent alleen verliezers. Nog maar een stukje Elvis Costello, met nog steeds die stem van Robert Wyatt: ‘With all the will in the world/ Diving for dear life/ When we could be diving for pearls’.

Via een persbericht zijn de romans bekendgemaakt die komend seizoen gelezen worden door de meer dan tweehonderd leesgroepen in Drenthe, Groningen en Overijssel die zijn aangesloten Stichting Literatuurclubs Drenthe (SLD).

Het leesseizoen gaat in oktober van start met Munt van Richard Osinga, in november volgt Moedermelk van Nora Ikstena, na de jaarwisseling is het de beurt aan Ik kom hier nog op terug van Rob van Essen en in maart wordt Baumgartner van Paul Auster gelezen.

De keuze is gemaakt uit zo’n honderd titels. Op drie plekken in Drenthe, maar ook in Haren en Raalte worden lezingen gehouden over de boeken. Zie ook www.literatuurclubsdrenthe.nl

In 1998, 26 jaar geleden, werd in Assen de eerste editie van TakeRoot gehouden, een festival met een muziekprogrammering die tegenwoordig Americana wordt genoemd. In 2006 was het evenement zo groot geworden dat de Drentse hoofdstad werd verruild voor Groningen. Deze week keren de makers van TakeRoot terug in Assen met een nieuw festival: Promising Crossroads.

Op de flyers die afgelopen maanden zijn verspreid wordt melding gemaakt van een ‘special Americana celebration’ van ‘southern sound played in the Dutch north’. Op het programma staan optredens van DeWolff, Cordovas, Them Dirty Dimes, Sunken Lands, Hilde Vos Band, Christopher Paul Stelling, Charlie Parr, Voodoo Patrol Club en Hannah Mae.

In de ‘scene’ zijn het vermoedelijk allemaal bekende bands en artiesten. Mij zegt het nagenoeg niets, DeWolff en Hannah Mae uitgezonderd.

Desondanks ga ik er heen. Omdat ik in een zaaltje van DNK voor publiek de Amerika-deskundigen Jan Donkers en Maarten Zwiers mag interviewen over hun – dixit de organisatie –  ‘fascinatie voor de Verenigde Staten, het literaire werk daarover en natuurlijk de aanstaande presidentiële verkiezingen’.

Journalist en radiomaker Donkers (Amsterdam, 1943) is iemand die al jaren zijn liefde voor Amerikaanse muziek verspreid, eerst in tijdschriften en kranten, later via radio en boeken. Voor zijn betrokkenheid bij TakeRoot werd hij onderscheiden met de titel Voice of Amerika.

Zwiers (Hollandscheveld, 1979) studeerde in Groningen Amerikaanse cultuur en geschiedenis en weet veel van de culturele overeenkomsten en verschillen tussen het platteland in de Verenigde Staten en die in Noord-Nederland.

Omdat ik vrijdag beide mannen uitgebreid aan het woord wil laten, grijp ik deze gelegenheid aan hier om te vertellen dat ík tot de school behoor die de Amerikaanse cultuur nogal opdringerig vind. Om die reden ben ik voornemens mijn scepsis als nieuwsgierigheid te verpakken met als centrale vraag of het wel zo goed is dat in Assen en omstreken de amerikanisering zo om zich heen heeft kunnen grijpen.

Voor meer over Promising Crossroads, inclusief kaarten. zie daar.

Daryll-Ann speelde zaterdag in de Vegafabriek in Kolderveen. Is dat bijzonder? Misschien niet. Een week eerder verzorgde de gitaarband een optreden in Zwolle. Ook nu betrof het een try-out voor een comeback-tour die vanaf oktober door het land voert.

Eerder deze maand verscheen na een jarenlange stilte weer een album, Spring. De band klinkt daarop als vanouds, las ik ergens. Bij beluistering hoorde ik liedjes met meeslepende gitaarmelodieën, zang in mineur, af en toe tweestemmig, onvoorspelbare uitingen van melancholie. Een vertrouwd fijn geluid waar geen sleet op zit.

Het optreden in Kolderveen trok behoorlijk publiek. Mijn auto werd bijna voor de deur door een verkeersregelaar met een glimlach teruggestuurd naar Nijeveen, waarna ik tien minuten mocht lopen vanaf parkeerplaats 2. Had ik maar eerder moeten komen. Je kunt ook eten in de Vegafabriek. Ze hebben het daar goed voor elkaar.

Volgens mij was het concert niet compleet uitverkocht. Voorin kon je nog prima staan en was het geluid het beste. De meeste bezoekers stonden achterin de voormalige kaasfabriek, vooral het lange volk. Achter mij dus. Dank daarvoor.

Wat mij opviel aan het optreden was de set-opbouw. Ik zou het een doordachte afwisseling willen noemen van oud en nieuw werk. Al luisterend bekroop mij het gevoel dat het nieuwe werk net zo goed is als het oude. Dat moet natuurlijk nog maar blijken, maar slim is het alvast wel.

Dit is stukje overigens geen recensie. Recensies passen niet bij try-outs. Een try-out is een poging erachter te komen of een plan ook in de praktijk werkt. Dit stukje is een persoonlijke poging achteraf woorden te vinden voor wat ter plekke werd ervaren.

Het was nog niet wat het wezen moet. “Ik vind de sfeer een beetje gelaten”, klaagde zanger en gitarist Jelle Paulusma vanaf het podium. ,,Die zou feestelijk moet zijn.” Wat niet meehielp was dat de bandleden zelf niet de indruk wekten plezier te beleven aan het optreden. Vijf mannen op een rij, nauwelijks onderlinge chemie.

Inderdaad, dat was vroeger ook al zo. Daryll-Ann is nog steeds een frontman-loze, anti-charismatische band. Maar nog steeds geldt: waarom zou het van één kant moet komen? Aan het einde van het optreden, na anderhalf uur, probeerde Paulusma het publiek zover te krijgen Lang zal ze leven te zingen. Dat lukt maar matig. De eerste toegift, Stay, maakte beduidend meer enthousiasme los.

Toen zag ik zelfs iemand een luchtgitaar tevoorschijn toveren. Eindelijk.

Twee mannen aan de deur, keurig gekleed, met aktetassen. Ze wensen mij een goede morgen. Een van hen ruikt licht geparfumeerd en neemt in gebroken Nederlands het woord. De toon is vriendelijk, maar de woorden klinken bezorgd. Of ik ook van mening ben dat het slecht gaat in de wereld. Israël, Oekraïne, oorlogen, het klimaat.

In een moeite door begint de man over de Bijbel, waarin alles wat ons nu overkomt beschreven staat. Hij vertelt over het einde der tijden, over Jezus en over het koninkrijk Gods, dat in de Bijbel wordt beloofd en we hard nodig hebben. De man vraagt hoe ik daar naar kijk.

Dat er te veel oorlogen zijn, kan ik niet ontkennen. En als je de kranten leest en naar televisie kijkt, ziet het er op dit moment inderdaad niet goed uit. Ik beweer dat ik niet in de toekomst kan kijken, dat het zomaar kan zijn dat het hierna weer beter wordt. Blijkbaar ben ik in een goede bui.

De geparfumeerde man begint opnieuw over de Bijbel en wat daar allemaal voor nuttige informatie in staat, voorspellingen ook. Hij citeert Timotheüs: ‘Weet dat in de laatste dagen zware tijden zullen aanbreken. Want de mensen zullen liefhebbers zijn van zichzelf, geldzuchtig, grootsprekers, hoogmoedig, lasteraars, hun ouders ongehoorzaam, ondankbaar, onheilig, onverzoenlijk, kwaadsprekers, onmatig, wreed.’

Er wonen bijna acht miljard mensen op aarde, zeg ik. Van dat aantal willen 7,5 miljard mensen in vrede leven. De meeste mensen willen het goede, werp ik tegen.

De geparfumeerde man begint nu over Mattheüs. Die schreef dat het ene volk tegen het andere volk zal opstaan, dat er hongersnoden en aardbevingen zullen zijn. Het is allemaal uitgekomen, zegt de man. Wat in de Bijbel staat, is waar.

Ik kijk over de hoofden van het duo de straat in. Het is prachtig weer, bijna windstil, de temperatuur voelt aangenaam.

Jullie zijn hier gekomen op een mooie dag, zeg ik. Het is nog zomer, nog net geen herfst. Straks gaat het misschien waaien en regenen en dan pas vallen alle bladeren. Daarna wordt vermoedelijk het winter, kil en grijs. Maar dan, dan wordt het opnieuw lente. Meestal wordt het dan weer beter en begint alles opnieuw.

Dat is waar, zegt nu de andere man. Hij spreekt met een licht Drents accent. In elke knop van een tak zit een nieuwe knop verborgen, dat staat ook in de Bijbel. Ten afscheid krijgt ik een brochure overhandigd. Voor eeuwig gelukkig leven.

Kunst & Cultuur uit Assen en The Bake Shop uit Emmen stuurden een persbericht waarin optredens van Drents cultuurtalent worden aangekondigd. Dit keer: Drentsch Peil XL, het showcasefestival dat bands en artiesten uit Drenthe een opstapje biedt naar grotere podia.

In september vinden vier showcases plaats: 20 september in Stadscafé Oasis Meppel, 21 september in Podium34 Borger, 27 september in City Hotel de Jonge Assen en 28 september in De Grote Kerk Emmen. Aanvangstijden in Meppel en Borger zijn 20.00 uur. Aanvullende informatie is verkrijgbaar via [email protected]. Citaat:

‘Bezoekers kunnen genieten van een breed palet aan genres en stijlen. Van de alternatieve rock van Radiant Sculptures en Wood for the Trees tot de stevige bluesrock van Moonlighter, en de funky vibes van State of the Art. Ook solo-artiesten Josué Davis, met zijn mix van pop en Latin urban, en de autonome alleskunner Happenstance krijgen een kans om te schitteren. Daarnaast brengt Joining Ends een mix van hardrock en progressieve metal. De line-up wordt compleet gemaakt door de alternatieve indiesound van The Meadow.’