‘s Avonds in het voetspoor van Vincent van Gogh van Zweeloo naar Sleen

Nacht van Vincent
1 november 1883 ging Vincent van Gogh op de wagen van Hendrik Scholte vanuit Nieuw-Amsterdam een dagje naar Zweeloo, een dorp dat destijds mede dankzij Max Liebermann als schilderachtig bekend stond. 's Middags liep hij terug en om in het donker te arriveren bij zijn logement.

Zaterdag 2 november wordt dit dagtochtje herdacht tijdens de ’Nacht van Vincent’, een ruim acht kilometer lange avondwandeling. Start is bij het Van Goghpad in Zweeloo, het einde is op de Brink in Sleen. Gedurende de route zijn tien ‘culturele Van Gogh-belevenissen’ te zien en te horen.

Voor mensen die paniekerig denken ‘hoe kom ik dan in hemelsnaam weer op de plek van waaruit ik vertrok’ staan in Sleen touringcars klaar die wandelaars terugbrengen naar de startlocatie in Zweeloo. De tocht duurt ongeveer drie uur.

Aanmelden voor de avondwandeling kan door een kaartje van €10,00 te bestellen. Een deel van de opbrengst gaat naar de voedselbank. Zie voor details hier.


Per fiets of te voet naar De Literaire Hemel voor de biografie van Belcampo

Herman Schönfeld-Wichers met fiets Foto Leontien Treeve
Vrijdag 8 november komen Mariken Heitman, Luc Panhuysen en Nico Keuning naar café De Amer in Amen om in De Literaire Hemel te vertellen over hun nieuwe boeken. Aanvang: 20.00 uur.  Entree: 18,50 euro inclusief twee consumpties. Kaartverkoop via www.literairehemel.nl

Ter opwarming een deel uit de recensie van de Belcampo-biografie door Nico Keuning zoals die eerder is geplaatst op de website van Dagblad van het Noorden.

Zaterdagmiddag, een uur of vier. Een grijze dag met regen en wind, de herfst is begonnen. Kinderen de deur uit, geliefde de hort op. Je hebt een taart gebakken. Dan gaat de bel.

Bij het openen van de voordeur zie je een man met een rugzak staan. Niet helemaal fris, dat krijg je met dit weer. Wel een aparte kop. De man maakt een buiginkje en stelt zich keurig voor. Herman denk je te verstaan. Hij komt je voor als een innemend iemand. Dan vraagt hij een gunst. Of je misschien heet water hebt, voor een kopje zelf meegebrachte koffie. Wat doe je?

Even later zit de man, hij heet inderdaad Herman, bij je in de keuken. Met een door jou gezet kopje koffie. Hij heeft zijn schoenen uitgedaan. Er zitten gaten in zijn sokken, zijn broek oogt versleten. Hij geeft niet om kleren, zegt hij. Hij is gewend zuinig te leven. Herman vertelt honderduit. Over zijn gezin, zijn werk, zijn leven, de wereld. Die taart daar, zou hij misschien…

Lees hier verder.


Werken in een kantoor ontworpen door architect Jürg Ruf

In de bibliotheek van Emmen aan het Noorderplein is een kleine tentoonstelling ingericht over het werk van architect Jürg Ruf. Hij is een van de mensen die in de jaren zeventig en tachtig het beeld van Emmen en omgeving heeft bepaald.

Nieuwsblad van het Noorden Hoofdstraat
De op Curaçao geboren Ruf (1934) ontwierp onder andere de School voor Laboratoriumpersoneel in Emmen, de KBO School in Nieuw Buinen, basisschool Diedeldoorn, gymzalen in de Rietlanden, het dorpscentrum ‘t Schienvat in Erica, jeugdsociëteit Barnstee in Barger-Oosterveld en het raadhuis van gemeente Odoorn in Exloo.

Daarnaast ontving hij regelmatig opdrachten voor sociale woningbouw, zoals van woningstichting Emmen Centraal Woningbeheer, met projecten in Baander, De Weiert, Postma, Derksstraat en Zuidbarge.

Emmer Courant Hoofdstraat
Tot mijn verrassing ontdekte ik dat ik in twee Ruf-panden heb gewerkt. Eerst in 1986 op het redactiekantoor van Nieuwsblad van het Noorden aan de Hoofdstraat en na de eeuwwisseling drie jaar op het kantoor van wat eens de Emmer Courant was, ook aan de Hoofdstraat.

Ik moet bekennen, ik heb destijds nergens de hand van Ruf vermoed of gevoeld. Maar veel plezier had ik er wel.

Tegenwoordig werken journalisten van Dagblad van het Noorden overigens in een kantoorgebouw aan het Westeind in Emmen – geheel aan het zicht onttrokken. De tentoonstelling is te zien tot en met 18 november.


Omroep Brabant werft stemmen voor Regio Songfestival via RTV Drenthe

Foto
Zaterdag 9 november wordt in Maastricht door de tweede keer het Regio Songfestival gehouden. Elke regionale omroep vaardigt een kandidaat af. Marianne Veenstra, Fegebart en Trap Aan! vertegenwoordigen die van respectievelijk Drenthe, Friesland en Groningen

Wie denkt dat het gezapige bedoening wordt, heeft het mis, want nu reeds gaat het er fanatiek aan toe. Zo probeert Omroep Brabant publiekstemmen voor zangeres Dominique te regelen middels een advertentiecampagne bij andere regionale omroepen. De advertenties verschenen zondag in beeld op de apps van zowel RTV Drenthe als Omrop Fryslân.

De finale van het Regio Songfestival wordt zaterdagavond 9 november live vanaf 20.30 uur uitgezonden op de sociale media-, YouTube- en televisiekanalen van de regionale omroepen en op NPO 1 Extra.  De eerste editie werd vorig jaar gewonnen door Emmy Ackermans met het liedje 't Letste Rundje.


Een poging Bert Kamping te nomineren voor de Cultuurprijs Emmen 2024

Bert Kamping
De mensen van Facet, voorheen bekend als de bibliotheek in Emmen, stuurden een persbericht over de Cultuurprijs Emmen. Citaat:

‘Vrijdag 3 januari 2025 wordt de Cultuurprijs Emmen uitgereikt. Wie wordt dit jaar de winnaar? Vanaf nu kunnen alle inwoners van de gemeente Emmen personen, verenigingen of organisaties voordragen voor deze prijs. Het voordragen kan tot 3 november!’

Wat het uitroepteken daar moet, is mij een raadsel. Uitroeptekens dienen te worden gebruikt ter accentuering van iets uitzonderlijks. 3 november is in mijn beleving niet uitzonderlijk. Het is ieder jaar 3 november. Het persbericht gaat verder:

‘De Cultuurprijs Emmen is een waardering voor de bijzondere bijdragen van onze lokale talenten op het gebied van muziek, dans, theater, kunst tot literatuur. Zo won Hilde Trip de prijs in 2023 voor haar ‘Natural art’. In 2022 ging de prijs naar Bernard Gepken voor zijn werk als gitarist, componist en producer. En in 2021 werd de prijs toegekend aan illustrator Mayon Middeljans.’

Daarna volgt een citaat van cultuurwethouder Dewy Keen. Dat sla ik over omwille van uw en mijn tijd en om tot de kern komen: wie kun je nomineren?

‘We moedigen iedereen aan om personen, verenigingen of instellingen voor te dragen die zich artistiek hebben onderscheiden en een sterke band met Emmen hebben. De Cultuurprijs is bedoeld voor zowel nieuwe talenten als voor degenen die al langer actief zijn in de cultuursector. Dit kan dus een kunstenaar, schrijver, muzikant of een culturele organisatie zijn die iets bijzonders heeft gepresteerd.’

Opnieuw wordt 3 november genoemd als deadline. Vervolgens is iets te lezen over een aanmeldingsformulier op de website cultuurprijsemmen.nl en wordt de jury benoemd: Bibian Welbergen van Facet, tekstschrijver Peter Veen, evenementenorganisator Leonie Pluyter, Menso Rappoldt van de Grote Kerk Emmen en onafhankelijk voorzitter Nicole Stiekema.

Wat Stiekema onafhankelijk maakt, staat niet in het persbericht. Toevallig weet ik dat ze directeur is van Facet, de organisatie die door de gemeente is belast met de organisatie van de prijs. Misschien mag ze niet stemmen, dat kan. Maar wat doet de jury als er sprake is van verdeeldheid? Hakt Stiekema dan toch de knoop door? Dan is ze volgens mij niet onafhankelijk, maar beslissend. 

Enfin, het persbericht sluit af met de mededeling dat mensen vanaf 28 november via de eerder genoemde website hun stem kunnen uitbrengen op door de jury geselecteerde kandidaten waarna de winnaar wordt bepaald door een combinatie van publieks- en jurystemmen. Best overzichtelijk en eenvoudig al met al.

Ook om het goede voorbeeld te geven, heb ik Bert Kamping voorgedragen als potentiële winnaar van de Cultuurprijs Emmen met de volgende motivatie:

Bert Kamping heeft aanzienlijke culturele bijdragen geleverd, in Emmen en daarbuiten. Zo is hij grondlegger van het Drèents Liedtiesfestival (DLF), waarmee de Drentse streektaalmuziek van een nieuwe impuls is voorzien. Ook heeft hij als directeur van stichting Reur vanuit Emmen veel gedaan voor het levend houden van de Nedersaksische muziek in Nederland en daarbuiten.

Daarnaast was Bert Kamping gemeentedichter van Emmen; een deel van zijn literaire werk siert het straatbeeld, op de Markt, boven de Noorderstraat en de Derksstraat. Voorts is hij actief als zanger, liedjesschrijver en docent. Hij heeft meerdere albums gemaakt en als zangdocent heeft hij zangers en zangeressen geholpen bij hun artistieke ontwikkeling en loopbaan binnen het muziektheater en de musicalwereld.

Zo dus. Kom daar maar eens overheen.

Nu maar hopen dat Kamping genomineerd wil zijn. Ik zal het hem zondag vragen als hij als entr’act heeft opgetreden tijdens het Nederlands Kampioenschap Light Verse, komende zondag in café Groothuis in Emmen.


Regerend kampioen Rikkert Zuiderveld over het nakende NK Light Verse in Emmen

Rikkert Zuiderveld is regerend Nederlands kampioen light verse

Een jaar geleden kreeg Rikkert Zuiderveld als winnaar van het Nederlands Kampioenschap Light Verse (foto Boudewijn Benting) een bokaal uitgereikt: het onderste deel van een damesbeen. Na afloop van het kampioenschap kreeg het been een plek in zijn woonkamer in Vledderveen.

“Ik kon het niet over mijn hart krijgen haar uit beeld te zetten”, vertelt de regerend kampioen. “Zoveel prijzen heb ik nu ook weer niet gewonnen. Ooit hebben Elly en ik een paar onderscheidingen ontvangen voor onze muziek, vooral uit christelijke hoek: de Helix-prijs, Zilveren Duiven. En een lintje van de koningin.”

Op 27 oktober verdedigt Zuiderveld zijn titel, iets wat hij aanvankelijk niet van plan was. “Ik heb nu twee keer meegedaan. En winnen wil ik sowieso niet meer. Er zijn ook andere mensen die leuke dingen maken. Dat ik ernaar toega, is vooral om de ontmoeting met andere light verse-makers en bedenkers. Gezellig, in een bruin café.”

Het biedt gelegenheid om zijn nieuwste bundel onder de aandacht te brengen, Door de wolf geverfd , een verzameling van vierhonderd 6-regelige diergedichten in de stijl van Kees Stip. Trijntje Fops worden ze genoemd. Het titelgedicht gaat aldus:

Er loopt een schaap in wolfskledij
ontspannen op de Drentse hei.
Het diertje dat, aldus vermomd,
met grote zekerheid voorkomt
dat het door wolventanden sterft,
is blijkbaar door de wolf geverfd.

Een geharnast standpunt in de wolvendiscussie houdt Zuiderveld er niet op na. Hij probeert de nuance te zoeken. “Voor beide standpunten – gedogen of verjagen – is iets te zeggen. Sommige mensen zeggen dat de wolf hier hoort; ik weet niet of ze in de tijd van de neanderthalers ook al rondliepen. Hier in de buurt zijn diverse incidenten geweest. Afrasteren helpt blijkbaar ook niet. Het probleem is dat we in zo’n aangeharkt landje leven met kleine stukjes bos.”

Voor Door de wolf geverfd werkte Zuiderveld samen met Marius van Dokkum, bekend van zijn humoristische schilderijen waarin ouderen figureren, maar daarnaast illustrator van kinderboeken, tekenaar en boetseerder. “Ik was altijd al liefhebber van zijn werk. Hij blijkt ook iedere week portretten maken van mensen met hersenaandoeningen, alzheimer, Syndroom van Korsakov, Syndroom van Down. Een heel bijzondere, creatieve man.”

Over zijn eigen werk doet hij bescheiden. Zijn light verse gedichten omschrijft hij als woordspelerij. “Ik schrijf ook serieuze poëzie, meestal in de vorm van sonnetten. Light verse ontstaat tussen de bedrijven door. Er komt een regel of woord in mijn hoofd op en daar volgt de vorm meestal uit: een ollekebolleke, een Trijntje Fop, een snelsonnet. Ik hou van kaders waarbinnen ik iets mag doen. Als ik vrije poëzie probeer te schrijven, dan vlieg ik alle kanten op en lijkt het meestal nergens naar.”

Het heeft vermoedelijk te maken met zijn achtergrond en ervaring als liedjesmaker. “Ik ben meer een precieze dan een rekkelijke. Maar ik ben beslist niet van de taalpolitie. Als je een goed liedje wilt schrijven, kun je niet slordig met het rijm en metrum omspringen. Het is een kwestie van niet te snel tevreden zijn en goed nadenken, dan zie je veel meer mogelijkheden.”

De 8ste editie van Lichtvoetig, het Nederlands Kampioenschap Light verse-dichten vindt 27 oktober plaats in café Groothuis in Emmen. Aanvang 14.00 uur. Kaarten 15 euro. De bundel diergedichten Door de wolf geverfd van Rikkert Zuiderveld is verschenen bij Ark Media. Prijs: 22,99 euro (208 blz.)


Bezocht in het Atlas Theater festival Emmen Rocks en zag ‘Femina’ van ISZA

Isza Emmen Rocks 2024
Zondag bezocht ik de tweede editie van Emmen Rocks, een festival in het Atlas Theater met volgens een persbericht van mede-organisator Facet ‘regionale artiesten en bands, boeiende clinics door topmuzikanten en interessante informatie-stands’. Mijn interesse ging vooral uit naar de optredens van GIRLSGIRLSGIRLS en ISZA.

(Vergeef me het gebruik van kapitalen. ‘Ik weet wel het is hun goeie recht. De nieuwe tijd, net wat u zegt.’)

Kijken en luisteren naar GIRLSGIRLSGIRLS leverde een leerzame ervaring op. Als ik dertig jaar geleden een optreden van deze jongens had bijgewoond, bijvoorbeeld bij podium Blanco, zou ik mij hautain geërgerd hebben aan hun gelikte sound. Amerikaanse radiopoprock, welk idee over popmuziek als kunstvorm gaat daar achter schuil? Wat voegt dat in hemelsnaam toe aan wat er op grote schaal reeds is gedaan, vooral in de Verenigde Staten?

Maar een cultuurkritisch mens wordt ouder, dover en kan gaan inzien dat popmuziek en kunst soms niets met elkaar te maken hebben. Nu constateerde ik met milde blik dat de vier jongens van GIRLSGIRLSGIRLS heel goed zijn in wat ze pretenderen en in praktijk brengen: energieke Amerikaanse radiopoprock, verpakt in catchy liedjes die het ongetwijfeld prima doen op de door de Amerikaanse muziekindustrie gedomineerde Nederlandse playlists.

ISZA was – of is – meer mijn kop thee. Ze trad op met Femina, de muziektheatervoorstelling waarmee Isa Zwart ruim een jaar geleden afstudeerde aan de hogeschool voor de kunsten in Arnhem ArtEZ. Zwart had voor de gelegenheid een band en twee zangeressen meegenomen. In een van die zangeressen herkende ik Clé Delphi. Haar zag ik eerder dit jaar samen met Zwart in de sprankelende voorstelling Cornflakes, no porn flakes. De andere zangeres kende ik niet.

Femina bleek slim in elkaar te zitten. Niet alleen werd er heel goed gespeeld en gezongen, in verstaanbaar Nederlands, het ging ook nog eens ergens over. Inhoudelijk: hoe het voor vrouwen is om te leven in een samenleving die door mannen wordt gedomineerd en verpest. Het slimme zat – of zit – er onder meer in dat de uitwassen van het patriarchaat niet drammerig, maar subtiel onder de aandacht werd gebracht.

Zo ging het onder meer over de notie dat opdringerige mannen zich vaak nauwelijks bewust zijn van hun opstelling, dat hun lomp- en botheid vermoedelijk voortkomt uit onvermogen een zachte kant te tonen en zich te verplaatsen in 'de ander'. Uiteindelijk ging – of gaat – het bij Femina erom dat een mens moet proberen zichzelf te zijn. Wat een levenslange opgave is, weet ik uit eigen ervaring, maar dit ver terzijde.

Wat verder opviel was dat ISZA aan bijna alles had gedacht. De muziek klonk modieus en eigentijds, kwetsbaar en zelfbewust, en juist daardoor krachtig – denk aan de hoogste klassen in de school waar Wende Snijders en Eefje de Visser les geven. Femina zag – of ziet – er zeer weloverwogen en fraai uit, compleet met een theatrale podiumpresentatie en een bijbehorende choreografie.

Emmen Rocks was goed bezocht. Wellicht ook omdat er geen entree betaald hoefde te worden. Hoera voor de cultuursubsidies. Ondanks de mausoleum-achtige setting van het theater trok het festival naar Emmense begrippen opvallend veel jongeren. Volgend jaar maar eens kijken wie de meeste navolging heeft gekregen, GIRLSGIRLSGIRLS of ISZA.


Nieuw in het Drents Museum: Drentstalige poëzie terwijl u poept

Poezie terwijl u poept
Het Drents Museum heeft een ingrijpende verandering ondergaan. Vanaf zaterdag is te zien dat de collectie op een nieuwe manier wordt gepresenteerd. Dat gebeurt onder een nieuwe naam, Labyrinthia. Ik mocht samen met Dagblad van het Noorden-collega Job van Schaik donderdag een kijkje nemen.

Een van de onderdelen van de nieuwe collectiepresentatie, die samen met een renovatie en verduurzaming dertien miljoen euro heeft gekost, is een verdere verDrentsing van het museum. Daarbij wordt Drenthe nadrukkelijk neergezet als een landsdeel dat in sommige opzichten voorop heeft gelopen in wat nu Nederland wordt genoemd.

Zo worden de hunebedden gepresenteerd als bewijs van vroege beschaving toen het latere Holland nog tot voorbij de knieën in de modder rommelde. Ook opvallend: een zaal waarin de turfafgravingen in Zuidoost-Drenthe nu eens niet als periode van bittere armoede worden getoond, maar als belangwekkende industriële ontwikkeling.

De toiletten zijn eveneens in de operatie meegenomen. Op de binnenkant van de deuren van ‘t huussie zijn Drentstalige gedichten van onder anderen Ton Peters, Dick Blancke, Peter van der Velde en Roel Reijntjes aangebracht; voor bijgaande foto heb ik de deuren even opengezet. Ze zijn het best te lezen als je op de pot gaat zitten. Poëzie terwijl u poept. Of plast, want dat kan ook zittend.


‘De liefde voor drie sinaasappels van Prokofjev legde de basis voor het moderne Emmen’

Sergej Prokofjev
Toch nog iets over het congres van Architectuurpunt Drenthe, onlangs in Emmen. Omdat er iets werd gezegd over de invloed van klassieke muziek op de stedenbouwkundige ontwikkeling van Emmen.

Niet alleen Peter Middendorp, ook WimJoost Licht was uitgenodigd om te spreken, in zijn geval over verleden en toekomst van de gemeente waar hij ooit directeur stadsontwikkeling was. Omdat die toekomst onzeker is, wat alle deskundigen ook beloven, beperk ik mij hier kort tot wat hij vertelde over het verleden. Opdat het niet verloren gaat:

“Na de Tweede Wereldoorlog telde Emmen zo’n 9000 inwoners. Het grootste deel woonde in de buitengebieden, in de kernen en langs de kanalen. De situatie was echt ernstig, in de zin dat duizenden mensen in krotwoningen leefden en zelfs als het geen krotwoningen waren, was het toch heel armoedig – het heeft heel lang geduurd voor de woningen aangesloten waren op het riool. Het was een vrij hopeloze situatie.

Veel mensen waren laag opgeleid of niet opgeleid, er was veel ongeletterdheid, mensen waren veelal werkeloos en voor hun inkomen afhankelijk van steun. Emmen was een van de regio’s die helaas, maar ook gelukkig, door de rijksoverheid werd aangewezen als hulp-regio. Industrieën die zich wilden vestigen, werden ondersteund. Er werden extra middelen, waaronder Marshall-hulp, beschikbaar gesteld om de ontwikkeling ter hand te nemen.

Als het mede na een busreis naar Denemarken gelukt is om de Danlon-fabriek naar Emmen te halen, wordt al voor 1950 gekozen om van Emmen een moderne stad te maken met goede woningen en voorzieningen voor fabrieksarbeiders en het kader dat nodig is. Emmen was een mooi dorp. De fabrieksdirecties die kwamen kijken leek het geen goed idee om het personeel in de Veenkoloniën te laten worden.

Die opgave ging de gemeente te boven: er moest een stedenbouwkundige afdeling komen. Burgemeester Dick Gaarlandt haalde daarvoor jonge stedenbouwkundigen uit het westen, uit Rotterdam, Amsterdam en Friesland. Niek de Boer, Thom Strikwerda en André de Jong waagden de sprong in het donker. Ze werden gehuisvest in barakken en gingen samen met architecten als Jan Sterenberg en Arno Nicolai werken aan de toekomst van de stad.

De eerste vernieuwende experimenten werden gebouwd in Emmermeer met als uitgangspunt betaalbare, moderne woningen met respect voor het landschap en bestaande cultuur. Het werd een succes, althans in de ogen van het gemeentebestuur, want de mensen die er al woonden vonden het maar moderniteit. Op basis van de ervaringen van Emmermeer werd de verdere stadsuitbreiding ter hand genomen.

U moet zich voorstellen: een jonge groep mensen met overwegend socialistisch achtergrond ging aan de slag met een visie op de toekomstige stad. Daarbij maakten ze gebruik van de grondbeginselen van Bauhaus, het Nieuwe Bouwen en de wijkgedachte van Clarence Perry. Er werden reizen ondernomen naar voorbeelden in Engeland, Scandinavië en Duitsland.”

En toen vertelde WimJoost Licht dit:  

“Weinig mensen weten dat muziek een belangrijke rol speelde in de toekomst van de stad. Zo was de marsmelodie uit de satirische opera De liefde voor drie sinaasappels van Russische componist Sergej Prokofjev de inspiratie voor de gedachte dat Emmen drie keer drie wijken moest gaan tellen: negen wijken. Het is nooit opgeschreven, maar volgens André de Jong was dat oorsprong van de structuurvisie.”

En tot slot dit:

“Tekenend voor de pionierstijd was dat rond 1960 grote orkesten naar Emmen kwamen, zoals de Berliner Philharmoniker, dat optrad in zaal Grimme aan de Markt. Het was een tijd van hoop en enthousiasme en veel internationale aandacht voor wat hier gebeurde.”

Bij deze is het vastgelegd.