Woest en Ledig

In het Museum der bildenden Künste te Leipzig

In Leipzig zochten en vonden we het Museum der bildenden Künste. Het bleek gevestigd aan de Katharinenstraße 10 in een 36 meter hoge kubus van glas en beton, een gebouw zo groot dat geen bezoeker er naar binnen durfde, uit angst om het nooit meer te mogen verlaten.

We waren weer eens nagenoeg alleen.

Klimmend op de enorme trappen, dwalend door de hoge zalen zagen wij, inwoners van Drenthe die zich over de grub hadden gewaagd, vanachter onze mondkapjes kunst van ons onbekende wereldberoemde kunstenaars. We hadden ze natuurlijk moeten kennen, maar omdat hun werk nauwelijks in Nederland wordt getoond, ging dat niet.

Zoals van Max Klinger (1857 – 1920), een multiman die tijdens zijn leven niet altijd even goed werd begrepen, getuige de groot op wanden aangebrachte citaten uit venijnige recensies. Zoals van Sighard Gille (1941), een multiman van wie een grote installatie was te zien van poppen hangend aan touwen, gemaakt uit papiermaché en hout.

Elders in het gebouw, een verdieping lager of hoger, wat maakt het uit, konden we meerdere schilderijen bekijken van Lucas Cranach de Oude, Caspar David Friedrich en Max Liebermann. Van laatstgenoemde zagen we onder meer Zkizze einer Bauernfamilie dat ergens rond 1898 zou zijn gemaakt, vermoedelijk in Laren, maar gelet op de dracht kan het ook in Drenthe zijn geweest.

Wat eveneens aan Drenthe deed denken, was een schilderij van Johan Christian Clausen Dahl: een verzameling zwerfkeien met bomen. Volgens de titel ging het om Hünengrab nahe Vordingborg im Winter uit 1824 of 1825. Wel een hunebed dus, maar niet zo goed gestapeld als thuis, want ergens in Denemarken.

Door de omvang van het museumgebouw bekroop ons het even idee dat ze in Leipzig meer waarde hechten aan architectuur dan aan beeldende kunst. Het was alsof er weinig kunstwerken werden getoond. Na verloop van tijd kregen we door dat de hoeveelheid kunst precies goed was, wel degelijk op de menselijke maat gedoseerd.

En nog in balans ook.

Behalve een aantal geweldige voorwerpen die door ons tot de oude kunst werden gerekend, zoals de Schmerzensmann van Meister Francke uit 1425 en de Heilige Barbara (ca. 1500) uit de omgeving van Tilman Riemenschneider, wie kent hem niet, ontdekten we in de kelder een afdeling min of meer hedendaagse kunst: video's, installaties en schilderijen.

In een apart zaaltje werd aandacht geschonken aan de Leipziger Schule, de 'stroming' die in de jaren zeventig op gang kwam toen Leipzig nog zuchtte onder het bewind van de communisten en daarna als artistiek geslaagd en gedurfd werd omarmd door musea in het zogeheten vrije Westen. Hieronder het schilderij waar de school, vermoedelijk, uit is ontstaan: Lernende Jugend (1952) van Bernhard Heisig.

Zie ze aandachtig lezen.

Nu even niet

Wegens andere bezigheden schort Woest & Ledig de berichtgeving tijdelijk op.

Let goed op Martijje, dan ziej de liefde wel

Zangeres Martijje presenteert zaterdag in het Drents Museum haar nieuwe single met bijbehorende videoclip, Let goed op dan ziej de liefde wel.

Volgens een deze week verstuurd persbericht is het nummer 'een ode aan de liefde, die je overal kan ontdekken'. De tekst is deels ontleend aan het boekje 100x Kunst Op Zien Drents, een uitgave van het Drents Museum, Huus van de Taol en Uitgeverij Van Gorcum. Het lied bevat dertig woorden uit het boekje.

Wie de presentatie wil bijwonen dient een ticket voor het tijdslot van zaterdag 12 september 15.00 uur te kopen. Plaats van handeling is de zaal waar nog tot en met zondag de tentoonstelling Barbizon van het Noorden is te zien.

In een moeite door 'nieuws' uit een ander persbericht. Donderdag 24 september 2020 wordt in het Drents Museum een nieuwe, door Sax Architecten ontworpen horecagelegenheid geopend: Bar Brasserie Pingo. "Pingo bestaat uit een make-over van het oude café met een spectaculaire uitbreiding en is in samenwerking met de provincie Drenthe gerealiseerd," aldus het museum.

Loes van der Laan naar Q Music. Eenmalig?

Post van Q Music. Dat is niet eerder voorgekomen. Zou iemand met behulp van een zoekmachine hebben ontdekt dat ik nooit op die radiozender afstem? Moet ik mijn leven beteren?

Mogelijke aanleiding is dat DJ Jordi Warners (foto) komende zaterdag tussen 19.00 en 20.00 uur zijn programma in het Drents gaat presenteren. Hij is op dat idee gekomen nadat een van zijn collega's een mislukte poging tot Drents praoten deed.

Citaat uit het toegestuurde bericht: "Toen Jordi het even goed voordeed, stroomden de positieve reacties binnen. Toen ook een oproep op Instagram veel teweeg bracht, is besloten om eenmalig een uur in het Drents in te plannen."

Eenmalig, een uur. Waarom niet structureel?

Volgens de berichtenschrijver gaat Jordi het Drentse uurtje niet alleen doen. "Zo komt onder anderen de trots van Drenthe, de band Mooi Wark, langs om hun nummer In De Blote Kont live te spelen. Ook presentatrice van RTV Drenthe Loes van der Laan komt langs om in het dialect een weerbericht te presenteren."

Dat laatste is weer wel leuk. Loes van der Laan met haar Veenkoloniaals bij Q-Music. Als RTV Drenthe-luisteraar hoop ik dat ook dat eenmalig is. Want RTV Drenthe zonder Loes van der Laan is als Q Radio zonder goede ideeën.

Raadsel opgelost: Velzing voelt zich genegeerd

In vervolg op het bericht van gisteren, dinsdag, mogen we vandaag dankzij Arnoud Bodde van Dagblad van het Noorden melden waarom Hendrikus Velzing (foto RTV Drenthe) van Forum voor Democratie in Drenthe wil dat de subsidie voor RTV Drenthe stop wordt gezet.

Velzing was 'een beetje boos': "Ik had het gevoel dat wij al een paar persberichten hadden gestuurd, maar dat ze daar niets mee deden. Je hoeft het niet met ons eens te zijn, maar we zijn wel de grootste partij van Drenthe, samen met de PvdA. We vertegenwoordigen wel een aantal kiezers. Dan kan het niet zo zijn dat journalisten zeggen: ik heb niets met die partij. Je moet iedereen aandacht geven."

Nu ken ik het redactiestatuut van RTV Drenthe niet, ik weet niet eens of ze wel een statuut hebben, het zou wel moeten, maar volgens mij is de journalistieke afdeling van RTV Drenthe helemaal niet verplicht om persberichten van politieke partijen te verspreiden, laat staan iedereen aandacht te geven.

Bij mijn weten draait het bij RTV Drenthe om twee dingen: het brengen van regionaal nieuws en het laten zien wat er in de eigen provincie te doen is of was. Als de persberichten van FvD geen nieuws bevatten en geen betrekking hebben op wat er in Drenthe te doen is of was, en dat kan heel goed, dan mag RTV Drenthe die persberichten gerust terzijde schuiven.

Als Velzing dat anders wil, kan hij proberen de mediawet te veranderen. En wel zo dat er een bepaling komt dat regionale omroepen verplicht zijn aandacht te schenken aan persberichten die door politieke partijen naar de redactie worden gestuurd. Het zou niet alleen extra werk voor de regionale omroepen betekenen, waar ook extra voor betaald moet worden, maar ook een ingreep in de persvrijheid.

Dat is nogal wat. Al kijk ik er in het geval van Forum voor Democratie niet echt van op.

Als Bodde suggereert dat ‘Stop de subsidie’ ver gaat, zegt Velzing, die nu ruim een jaar Statenlid is: "Als dit vier jaar zo blijft, ga ik wel een keer een motie indienen. Die zal het dan wel niet halen, maar ik vind dat wij goede bijdragen hebben, we krijgen complimenten binnen de Staten. Waarom krijgen wij dan minder aandacht dan de rest?"

Het slot van stukje in de krant is overigens ook aardig. Velzing: "Het was een beetje een opwelling, ik maak van mijn hart geen moordkuil. Maar mijn fractievoorzitter Thomas Blinde heeft me al netjes een beetje teruggefloten. Maar ik heb er geen spijt van, hoor."

Ik zie uit naar de berichtgeving van RTV Drenthe hierover. Het liefst onder de kop 'Velzing netjes een beetje teruggefloten'. Met ergens in de tweede alinea de frase 'dat blijkt uit een vraaggesprek in Dagblad van het Noorden waar deze omroep dankzij een abonnement voor onbepaalde tijd de hand op heeft weten te leggen'.

Wellicht is het aardig om te weten dat regionale omroepen zoals RTV Drenthe niet door de provincie maar door een bijdrage uit de mediabegroting van het Rijk worden gefinancierd.

Hendrikus Velzing heeft zijn dag niet

Sinds de provinciale staten verkiezingen van 2019 behoort het Forum voor Democratie tot de grootste partijen in Drenthe. Zes zetels hebben ze, net zoveel als de VVD en de PvdA. Sinds die verkiezingen volg ik via Twitter Hendrikus Velzing.

Velzing is een geboren en getogen Klazienavener, oprichter van Wakker Emmen, voormalig voorzitter van handbalvereniging Hurry-Up uit Zwartemeer, voormalig voorzitter van tafeltennisvereniging De Treffers uit Klazienaveen, mede-eigenaar van Elektromotoren Emmen, vicefractievoorzitter van het FvD in Drenthe en, zoals wel meer politici, verwoed twitteraar.

Gisteren stuurde deze 'ondernemer pur sang' het volgende raadsel de wereld in:

Het leidde tot veel vragen, vooral van mensen die werkzaam zijn bij RTV Drenthe. Een antwoord kwam er niet.

Waaruit ik de conclusie trek dat Velzing een twitteraar is van het soort dat geniet van de verwarring die volgt. Missie volbracht. Al kan het natuurlijk ook dat hij een voorstel voor de Drentse staten in de maak heeft en Twitter gebruikt om te peilen of er draagvlak voor bestaat.

Gelet op het aantal reacties zou ik zeggen: nee, dien geen voorstel in, ga iets anders doen. Vooral omwille van de democratie.

Jan Germs moet weer aan het werk

Ik woonde vrijdag in de Bospub bij Dwingeloo een deel van het afscheid van Jan Germs bij, jarenlang directeur van Huus van de Taal. Germs werd daar als pensionado getracteerd op een gedicht van Gerard Nijenhuis en een lied van Martijje. En hij werd toegesproken door Anne Doornbos, voormalig voorzitter van datzelfde Huus. Doornbos deed dat in het Drents. Veiligheidshalve vertaal ik zijn praatje naar het Nederlands. Hij zei onder meer dit:

"Hoe zal de toekomst van Germs er na vandaag uitzien? Vanzelf: hij gaat gewoon verder met de groentetuin. Hij blijft oppassen op de kleinkinderen, misschien zelfs meer dan voorheen. Hij gaat nog meer fietsen en automobilisten van de weg vloeken als dat zo uitkomt."

Daarop richtte Doornbos zich rechtstreeks tot Germs:

"Ik wil het hebben over jouw toekomst als schrijver. Komt dat wel goed? Je heb aardige dingen geschreven. Korte verhalen, een novelle, boekjes over taal, boekjes over fietsen."

Plotseling maakte hij er dialoog van, met daarbij een rol voor vrouw Doornbos:

"Zal Germs er niet vol tegenaan gaan als schrijver, nu hij met pensioen is, zei mijn vrouw.

Ik weet het niet, zei ik.

Waarom niet?, zei mijn vrouw.

Kijk, zei ik, het zit Germs als schrijver helemaal niet mee. Hij is niet opgegroeid in een streng gereformeerd  gezin waar niet alleen de avonden maar alle dagen ongemakkelijk zijn. Zijn vader was boer en geen violenkweker. Zijn ouders waren niet fout in de oorlog. Hij is niet opgegroeid in een dorp met twisten tussen roomsen en de openbaren. Hij is op school niet gepest. Zijn ouders hebben goed voor hem gezorgd zodat hij niet naar het internaat hoefde. Hij heeft niet op turnen gezeten maar gewoon op voetbal. Hij is onderwijzer geweest. Hij is met een vrouw getrouwd die hij zowat zijn hele leven al kent. Hij heeft dus ook geen liefdesverdriet gehad. Hij is niet aan de drank. Hij is niet aan de drugs. Dat schiet niet op. Zo kun je geen schrijver worden. Dat wil niet. Nee, het wordt niks. De man heeft alles mee in het leven. Hij is zelfs directeur van het Huus van de Taol geweest.

Ho even, zei mijn vrouw. Je vergeet één ding.

O ja, zei ik, wat dan?

Mijn vrouw zei: Het is toch een Drent.

Verdraaid, zei ik, daar heb je gelijk in. Een Drent. Daar kun je wat mee als schrijver."

Opnieuw richtte Doornbos zich rechtstreeks tot Germs.

"Je bent opgegroeid in de mooiste streek van de wereld, met de mooie taal van deze wereld om je heen. Je hebt een grote toekomst als schrijver."

Daarna kwam vrouw Doornbos weer aan het woord:

"Dus is het een kwestie van tijd dat Germs de Libris Literatuurprijs wint.

Ik zei: Ho ho, even wachten. Het is een Drent."

Nog één keer richtte Doornbos zich rechtstreeks tot Germs. Hij zei:

'Dus, Jan, begin maar eens met de Streektaalprijs van Dagblad van het Noorden. Germs, aan het werk."

Podagristenproject uitgebreid (en in Drenthe Toen)

Het podagristenproject van uitgeverij Ter Verpoozing neemt een vlucht. Uitgever-schrijver Gerard Stout verwacht dat hij zes delen kan publiceren.

Naast vier delen waarin de geschriften van de podagristen worden gecombineerd met andere teksten over Drenthe, en een vijfde deel waarin schrijvers van nu hun licht over Drenthe laten schijnen, wordt de reeks besloten met een Duitstalige uitgave.

Het slotdeel gaat onder meer een vertaling bevatten van het door Dubbeld Hemsing van der Scheer, Harm Boom en Alexander de Lesturgeon geschreven reisverslag uit 1842 van hun voettocht van Bad Bentheim naar Coevorden. Dit verslag is de basis voor Drenthe in vlugtige omstreken geschetst, een van de mijlpalen van de Drentse literatuur.

Op dit moment zijn vier delen van de reeks verschenen. Wie een bijdrage wil leveren aan deel vijf kan tot 15 november een tekst over Drenthe opsturen geschreven in de geest van de podagristen: 300 tot 1000 woorden. Voor meer informatie zie www.gerardstout.nl

Zondag schenkt RTV Drenthe aandacht aan het project tijdens het radioprogramma Drenthe Toen met Sophie Timmer, van 12.00 tot 14.00 uur en als podcast. Via RTV Drenthe worden ook boeken verloot. Meedingen kan via een mail naar drenthetoen@rtvdrenthe.nl onder vermelding van naam en adres.

Anna Enquist, Saskia Boelsums en John Constable

We hadden we een interviewtje in krant waarin Anna Enquist voor de rubriek Schrijver leest vertelde over haar leesgedrag. Omdat we in de krantenwereld verzot zijn op 'aanleidingen' was ook hier sprake van een aanleiding: de verschijning van haar jongste dichtbundel Berichten van het front.

De cover van die bundel kwam mij bekend voor.

Gisteren ontving ik een persbericht waarin uitgeverij De Arbeiderspers alweer een boek van Enquist aankondigde. Dit keer ging het om Tegenwind, ter gelegenheid van haar 75ste verjaardag 'een royale keuze uit de (voornamelijk niet eerder gepubliceerde) verspreide essays en beschouwingen.'

Mooi woord is dat, royaal. Het suggereert dat we iets cadeau krijgen, wat natuurlijk niet zo is, want we mogen er voor betalen.

Opnieuw kwam de cover mij bekend voor. Ik belde meteen met Saskia Boelsums in Nieuw-Schoonebeek, de maker van de foto die voor de cover is gebruikt. Ook voor dat telefoontje  was een aanleiding: Boelsums levert een bijdrage aan de John Constable-tentoonstelling in het Teylers Museum in Haarlem later deze maand.

Boelsums vertelde desgevraagd over de totstandkoming van de twee covers. Dat ze wel vaker dergelijk verzoeken krijgt, maar niet met iedereen  in zee wil. Anne Enquist echter. Et cetera. Ook wees ze mij op een blog waar Peter Nijsen, hoofdredacteur van De Arbeiderspers, schrijft hoe hij Boelsums op de radio hoorde vertellen:

'dat ze op een gegeven moment haar auto aan de kant had gezet omdat ze zilverpopulieren had gezien die werden beschenen door de zon. De tere populierenblaadjes als vloeipapier zo dun ritselden en fonkelden in het zonlicht als glinsterende en stuivende confetti. Dat móest ze vastleggen met haar camera.

Zo’n opmerkingsgave, zo’n gedrevenheid, zo’n toewijding – zo iemand kan bij mij al niet meer stuk.

Dat alerte, geestdriftige en gedisciplineerde bezit ook Anna Enquist in hoge mate. Altijd alle zintuigen op scherp om een observatie te kunnen doen die bruikbaar is voor het eigen werk. En gedurende periodes dat ze echt aan het schrijven is: elke ochtend een uur of twee, drie aan de schrijftafel – ook als het niet wil vlotten.'

Berichten van het front ligt al in de winkel. Tegenwind verschijnt 29 september. De Constable-tentoonstelling met foto's van Saskia Boelsums is vanaf 19 september te zien.

Een fout antwoord over Drenthe is zo gegeven

Pijnlijk, dat kaartje bij het item over de CoronaMelder in het RTL Nieuws van afgelopen maandag. Wie Drenthe met Twente verwisselt, heeft geen idee wat er in Nederland speelt. En dan toch dagelijks het nieuws mogen verspreiden. Dat kan alleen in de Randstad.

Na een dag vol ergernis, leedvermaak en ook plezier – Tukkers die bij de vraag naar hun favoriete boek Bartje van Anne de Vries noemden – reageerde RTL met een opfriscursus. De vragen waren heel makkelijk, misschien wel te makkelijk. Toch had ik een antwoord verkeerd. Een foutje is zo gemaakt.