Woest en Ledig

Nu even niet

Woest & Ledig schort de berichtgeving tijdelijk op.

De programmamaker

Hoorde ik het goed? Stelde jij je daarnet voor als programmamaker?

– Ach ja, specialist, micro-influencer, publicist, voorzitter, bestuurslid, adviseur, weblogger, commentator, interviewer, dichter. Ook mijn c.v. is van elastiek. Programmamaker past er wel bij, dacht ik.

Modieus.

– Ik ga al mijn leven lang met mijn tijd mee. Ik ben mijn leven lang al programmamaker. Het is begonnen toen ik kon schrijven. Een van de eerste dingen die ik schreef, na boom, roos, vis, vuur en mijn naam, was een lijstje met zaken die ik tot stand wilde brengen. Dingen te doen. Goede voornemens. Later. Sommigen zouden zeggen: een verlanglijstje. Ik heb zelf ook lang 'verlanglijstje' gezegd. Met de kennis van nu bedoelde ik 'programma'.

Ik dacht dat een programmamaker iemand is die radio- of televisieprogramma's maakt.

– Dat is de oude definitie, nog uit de tijd van het beperkte denken. Volgens de nieuwe definitie, een definitie die ook de mijne is, is een programmamaker iemand die iets wil verwezenlijken en daarbij gebruik maakt van alle media en podia.

Klinkt theoretisch.

– Dat is het juist niet. Wat andere programmamakers doen, moeten zij weten. Ik wil mij niet beperken tot een to do-lijstje en alleen radio en televisie. Je begint als programmamaker altijd met een beetje denken, een beetje brainstormen en een beetje notities maken. Eerst thuis, daarna in het openbaar, in café's en koffiehuizen met een laptop en een latte machiato bij de hand. En dan vervolgens op opiniepagina's van kranten. Uitkijken dat je geen latte op de krant morst. Maar daarna, daarna komt het er op aan.

Ja? Wat gebeurt er daarna?

– Dan moet het programma concreet worden gemaakt. Dat kan via een uitzending, een festival of een debat. Maar het kan ook streaming en via de socials. Als het maar iets losmaakt in de maatschappij. Waar het om gaat is dat zaken die door een programmamaker met behulp van van een programma aan de orde worden gesteld ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. Daarin verschil ik van de anderen. Ik maak het concreet. Van gelul mag niemand leven. Dat vind ik.

Kun jij een voorbeeld geven van wat jij als programmamaker tot dusver concreet hebt weten te maken?

– Nu?

Ja, als het kan.

– Even wachten. Ik geloof dat mijn telefoon gaat. Ja, inderdaad, ik word gebeld. Sorry. Deze moet ik even nemen. Een nieuwe uitnodiging misschien, mogelijk een nieuwe uitdaging of opdracht. Ik kom zo bij je terug. Eerst even dit aangaan.

Het virus ontsnapte uit de kruik van Pandora

Heb ik nog maar net iets geschreven over Steden van Pandora, het boek van Paul Gellings, vallen er twee mails in de box waarin het ook al over Pandora gaat. De mails zijn verstuurd door arts-microbioloog Edwina Doting en kunstenaar-ondernemer Xandra Donkers. De twee hebben een ontwerpwedstrijd uitgeschreven voor mondneusmaskers:

'We willen op een creatieve manier aandacht vragen voor mondneusmaskers om op deze wijze de mondneusmaskers uit de negatieve discussie te halen en anderzijds om middels ontwerpen maatschappelijke thema's voor het voetlicht te brengen, zoals bijvoorbeeld duurzaamheid en diversiteit.'

Deelnemers aan de wedstrijd worden ter inspiratie verwezen naar het Groninger Museum en een blog met fijne zwijmelplaatjes waarin het voormalig hoofd educatie van het museum, Steven Kolsteren, Pandora haar doos afneemt en een kruik in handen duwt. En passant wijst hij haar aan als verspreider van het coronavirus. Hij doet dat als volgt:

'Op een nacht kreeg de nieuwsgierigheid bij Pandora zelf de overhand, want waarom zou Zeus gezegd hebben dat er niets bijzonders in de kruik zat? Dat moest dus juist wel iets bijzonders zijn. Ze opende de kruik en hieruit kwamen alle gevaren voor de mensheid: noem maar op, angst, pijn, paniek, geweld, ziekte, het coronavirus enzovoort. Van schrik deed ze het deksel weer op de kruik, waardoor een wezen gevangen bleef: de hoop. Bij alle ellende is er altijd de hoop die je overeind houdt. Is het nu juist ook niet een gemene eigenschap, of een troost van de goden?'

Voor meer over de ontwerpwedstrijd zie hier. Aanmelden voor de wedstrijd per mail bij voorkeur voor maandag 3 augustus via xd.artprojects@gmail.com. Deelnemers krijgen dan informatie toegestuurd. De winnende ontwerpen worden op 12 augustus bekend gemaakt via de websites van het Groninger Museum, XD-Art Projects en de sociale media.

Leest 'Steden van Pandora' van Paul Gellings

Voor een bespreking in Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant lees ik het boek Steden van Pandora van Paul Gellings. Het is voor het eerst dat ik iets van Gellings lees. Het had veel eerder gekund. De uitgever van Gellings, Anton Scheepstra, stuurt altijd trouw zijn boeken naar de redactie. Waarvoor ik hem vanaf deze plaats hartelijk wil bedanken.

(Nu we toch onder ons zijn, grijp ik de gelegenheid aan te vertellen dat Steden van Pandora tijdens het lezen een neiging heeft dicht te klappen. Ik zou dat kunnen verhelpen door de rug van het boek te breken, maar boeken met gebroken ruggen, een reeds tijdens de eerste keer stuk gelezen boek, daar hou ik niet van. Met als gevolg dat de foto bij dit stukje er anders uit ziet dan ik had gewild.)

Twee jaar geleden ging het lezen van Gellings net niet door. Dat was toen De wereld als leugen verscheen, een roman die in de mediawereld speelt en waar een schrijver in voorkomt die aan lager wal is geraak. Dat interesseert mij zeer, de lagere wal en de mediawereld, wat soms een en hetzelfde is. Maar er kwam er iets tussen. Waarschijnlijk een ander boek.

Steden van Pandora bestaat uit drie vertellingen. Ik ben begonnen in het laatste en tevens kortste deel, Een vlakte in de stad. Dit deel speelt in Enschede, in Roombeek, de wijk die Nederland kent door de vuurwerkramp. De verteller, ik, haalt herinneringen op aan de tijd dat hij in Enschede woonde. Hij reist ervoor terug en constateert dat wat hem destijds opwond en fascineerde, dat wat zijn jonge hart sneller deed kloppen, verdwijnt of reeds is verdwenen.

Een vlakte in de stad levert ook de meest duidelijke verwijzing naar de titel van het boek op, die misschien wel beter Dozen van Pandora had kunnen luiden. Nu verwijzen de dozen naar de vuurwerkramp: 'Doos één: de containers die opengereten werden door massa's rotjes, vuurpijlen, voetzoekers, gillende keukenmeiden en erger, waarschijnlijk veel erger, zware explosieven. (…) Doos twee: een container vol leugens, gedraai, veronderstellingen, zwartepieten, beloftes die maar voor een deel zijn nagekomen.'

Het tweede deel, Helen, over een belofte die maar voor een deel is nagekomen, speelt in de Groninger woonwijk Beijum en begint aldus: 'Aan het einde van de jaren tachtig overschaduwde een wolk van weemoed en onrust mijn bestaan. Wanneer ik in mijn voormalige woonplaats was, stelde ik de rit naar huis zo lang mogelijk uit. Mijn verplichtingen handelde ik af, ontmoette vrienden in de stad of at als enige klant bij een Chinees in een achterafstraatje. Daarna begon ik te dwalen en kwam dan in de nieuwbouwwijk terecht waar ik tot aan mijn verhuizing had gewoond. Ik reed de parkeerplaats voor mijn oude flat op, doofde mijn lampen en keek omhoog. Of ik thuis was.'

Ik, een lezer die ervan houd als een verteller mij op een ietwat weemoedige toon toespreekt, vind zoiets heerlijk.

Bedoelde Helen is een jeugdliefde van de verteller. Ze besluiten elkaar weer te zien, waarna een aantal herinneringen volgt en we meekrijgen wat er goed en fout is gegaan. 'We waren jong, al vonden we dat zelf niet', schrijft Gellings ergens. Helen blijkt een lastige vrouw, niet alleen voor zichzelf. Het weerzien blijkt niet het definitieve weerzien. Net als in Een vlakte in de stad speelt Gellings ook in Helen speelt een paar keer met succes Proust.

Zojuist ben ik begonnen aan een vertelling met de titel Manchester. Die inderdaad in Manchester begint, maar in het tweede hoofdstuk verder gaat aan de oevers van de Vecht. De Overijsselse Vecht. Wat kan er toch veel in de literatuur. Nu weer verder lezen. Het is tot dusver een fijne schrijver, Paul Gellings.

In het Museum voor Hedendaagse Tibetaanse Kunst

Ik bezocht het Museum voor Hedendaagse Tibetaanse Kunst in Emmen. In 2017 was ik er ook al eens, toen om verslag te doen van de officiële opening en aan Drenthe en omstreken uit te leggen hoe Emmen aan een Museum voor Hedendaagse Tibetaanse Kunst is gekomen. Iemand moet het doen.

Kort samengevat komt het er op neer dat de stichter van het museum, Tashi Norbu, een Tibetaanse monnik die ook kunst maakt, of een kunstenaar die ook monnik is, in Emmen ruimte zag om én kunst te tonen én monnik te zijn. Hij nam daartoe zijn intrek in een van de paviljoens die leeg is komen te staan na de sluiting van de oude dierentuin in Emmen, nu het Rensenpark.

Reden voor het hernieuwde bezoek was Nostalgia over the edges, een tentoonstelling met werk van kunstenaars die in Tibet werken of dat, noodgedwongen, buiten Tibet doen. Norbu, die een Belgisch paspoort heeft en een tijdje in Noord-Holland heeft gewoond, behoort tot de laatste groep. De machthebbers – Tibet maakt sinds de jaren 50 deel uit van de Volksrepubliek China – zijn niet zo van Norbu en zijn kunst geporteerd.

Tijdens mijn bezoek vertelde Norbu hoe hij daar anderhalf jaar geleden – opnieuw – mee werd geconfronteerd. Hij dacht dat hij zijn kunst mocht laten zien tijdens een tentoonstelling Shanghai, maar werd aldaar op het vliegveld aangehouden. Er was iets met zijn kunst, er was iets met hem, helemaal duidelijk werd het niet, zo werkt onderdrukking, onvoorspelbaar en willekeurig, hoe dan ook, er was iets. De kunstenaar-monnik mocht China niet in.

"Ik heb altijd geprobeerd de middenweg te bewandelen", vertelde Norbu. "Nu mijn naam ergens op een lijst staat, kies ik er nog meer voor mij uit te spreken." Wat hij te zeggen heeft, blijkt uit Nostalgia over the edges.

Het grootste overzicht ooit in Nederland met hedendaagse Tibetaanse kunst laat zien hoe kunstenaars reageren op de veranderingen die in Tibet gaande zijn, hoe de oorspronkelijke Tibetaanse cultuur onder druk staat en hoe kunstenaars die cultuur levend proberen te houden. Soms doen ze dat door te ageren tegen het Chinese bewind, soms doen ze dat door Westerse invloeden te omarmen.

Voor meer verwijs ik naar de krant en website van Dagblad van het Noorden van vandaag, maandag.

Post van festival Dichters uit de Prinsentuin

De mensen van festival Dichters in de Prinsentuin laten vanuit Groningen het volgende weten:

'Ons officiële festivalweekend is voorbij. Maar bijna al onze activiteiten lopen nog door. Er hangt zelfs nog een enkele A0-poster in de stad die bij gebrek aan vervanging nog een week of twee weken verlenging heeft gekregen. Ook onze festivaldoos is nog steeds verkrijgbaar met dezelfde unieke inhoud.

De app VERS waarmee je gedichten bij fietsknooppunten èn in de Prinsentuin kunt horen werkt nog tot zeker 1 september en de bijlage bij De Groene Amsterdammer is nog steeds te bestellen.

Het wordt eigenlijk alleen nog maar beter: inmiddels staat ook de festivalbundel online, een digitaal document met van elke festivaldichter een gedicht en vanaf 1 augustus kun je de Groene-bijlage ook digitaal krijgen op onze website. Ook maken we "kant-en-klaar"-routes voor de VERS-app.'

Het aanloopkatje (3)

Ongeveer een jaar geleden kregen we ongevraagd bezoek van een vreemd wit-roestig, bangig en sterk vermagerend katje. Het dier probeerde schielijk mee te eten uit onze ruiven en verscheen daarna, aangemoedigd door niemand, vaker in de buurt. Na verloop van tijd begonnen we ons af te vragen of wij ergens toch niet ergens een zorgplicht erbij hadden gekregen.

Het bleek mee te vallen.

Het aanloopkatje liet zich na de zomer steeds minder vaak zien. Maar af en toe dook hij – al sproeiend – toch weer in onze tuin op. In de winter regelden we uit medelijden met de buitendieren een doos voor koude dagen. We gaven hem af en toe wat te eten, susten ons geweten en prijsden ons gelukkig dat we niet meer konden doen.

We zijn nu een jaar verder na de eerste verschijning. Nog steeds loopt het katje op onhoorbare voetjes op ongeregelde tijden onze tuin in. Nog steeds oogt het dier bangig en sterk-vermagerd. Als we een bak met brokjes buiten zetten, wordt die bak met een mengeling van moeite en tegenzin leeggegeten.

Vermoedelijk heeft het katje een slecht gebit, zo slecht dat het de hoop heeft gevestigd op minder hard voedsel. Op prakkie. Vanuit ons standpunt gezien, is dat niet alleen duurder dan brokjes, dat serveren we liever niet buiten, ook vanwege de vliegen en ander ongedierte. Nu wil het aanloopkatje bij ons naar binnen.

Geen nieuws is goed nieuws

Ik las voor een bespreking het boek Met ons gaat het nog steeds goed van Peter Hein van Mulligen. In dat boek ontrafelt Van Mulligen, die hoofdeconoom is van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), op montere toon acht sombere 'mythes' over Nederland.

Ik som de ondertitels van de hoofdstukken even op: Waarom economische groei goed is, Waarom we rijker zijn dan ooit, Waarom de ongelijkheid niet is toegenomen, Waarom Nederland veiliger is geworden, waarom iedere generatie migranten het beter doet, Waarom we samen sterker staan, Waarom vrouwen hun achterstand inhalen en Waarom economische groei de planeet kan redden.

In ieder hoofdstuk prikt Van Mulligen zo'n mythe door op basis van gegevens die zijn dienst heeft verzameld. Basisredenering onder het boek is dat er weliswaar veel fout gaat in de wereld, maar dat er net iets meer goed gaat. Voor wie het hoofd niet in de schoot wil leggen, is dat prettig en geruststellend om te lezen.

Intrigerend is de inleiding tot het boek. Daarin stelt van Mulligen dat, ook nu Nederland zucht onder een enorme crisis, onze uitgangspositie veel beter is dan de meeste mensen denken. Over dat denken schrijft hij onder meer dit:

'Dat negatieve oordeel over 'ons' baseren de meeste mensen op wat ze in de krant of op sociale media lezen of op tv zien. Niet zo gek, want slecht nieuws scoort beter dan goed nieuws. Ook voordat we dagelijks overspoeld worden met een lawine aan coronanieuws kon je dagelijks bezorgde berichten lezen over migranten die de criminaliteit doen exploderen, ons inkomen dat stagneert, de ongelijkheid die toeneemt, de samenleving die verhuftert en hoe het een kwestie van tijd is tot de aarde onleefbaar wordt.

Van Mulligen merkt het aan de manier waarop cijfers van het CBS worden ontvangen: 'Statistieken die een gevoel van pessimisme en teleurstelling onderschrijven lees je overal terug goed niets wordt vaak genegeerd en anders wel weg gehoond.'

Met andere woorden: de nieuwsfabrieken en nieuwsconsumenten willen niet weten hoe goed het met ons gaat. Daarom is het goed dat er nu een boek is, waarin op basis van feiten duidelijk wordt gemaakt dat het wél goed gaat.

Eind vorig jaar ontving ik een persbericht van uitgeverij Unieboek waarin het boek Het nieuwsdieet. Omgaan met de overload aan informatie van Rolf Dobelli werd aangekondigd. Het persbericht was nogal negatief van toon. Het begon zo: 'Nieuws is tijdsverspilling. Nieuws belemmert het denken. Nieuws doodt de creativiteit. Nieuws maakt ons passief.'

Even verderop in het persbericht las ik dit:

'Bestsellerauteur Rolf Dobelli leeft al vele jaren zonder kranten te lezen en het nieuws te volgen. Volg zijn voorbeeld en je zult merken dat je gelukkiger wordt, helderder denkt, tot waardevollere inzichten komt, betere beslissingen neemt en meer tijd overhoudt voor dat wat je leven verrijkt.'

Gisteren, dinsdag, na het schrijven van een commentaar over het akkoord van Brussel, voerde ik in het zoekvenster van De krant van toen, het archief van Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant, de naam van Dobelli in. Ik kreeg de volgende mededeling: 'Er werden helaas geen artikelen gevonden voor uw zoekopdracht'.

Noorderzon mét Arno van der Heyden, maar anders

In Groningen is festival Noorderzon gaande. Niet zo uitbundig als voorgaande jaren, dat gaat in deze tijd niet, maar met een aangepast Noorderzomerprogramma dat zich tot en met 23 augustus afspeelt op verschillende locaties in de stad Groningen.

Zoals gebruikelijk doet ook Dagblad van het Noorden weer mee. De krant levert dit jaar bijdragen aan Noorderzon aan Huis, de voortzetting van de talkshow van Arno van der Heyden. Omdat alles anders is, grijpt dit festivalonderdeel plaats in het Grand Theatre in Groningen.

Donderdag is de eerste aflevering. Veel publiek mag er niet bij zijn, zo'n dertig bezoekers. Dankzij de aanwezigheid van mensen die microfoons en camera's kunnen bedienen, wordt Noorderzon aan Huis via de website van de krant en het televisiekanaal van Podium TV live in de huiskamers gebracht.

Tijdens de eerste aflevering verschijnen Illustere Figuren, Rosa Timmer, Joost Dijkema, Ynze van der Spek, Arno van der Heyden en Joep van Ruiten in beeld. Voor laatstgenoemde is het de vijfde achtereenvolgende keer dat hij een bijdrage aan Noorderzon levert. Reden te meer om vooral nieuwsgierig te zijn naar wat anderen te melden hebben.

Aanvang 17.00 uur.

Muziekkoepels in de schilderkunst

Hoe het met de muziekkoepelverzameling staat? Heel goed, dank u. Zie ook hieronder. Of daar.

Luuk Huiskes, Utrecht.

Diego Rivera, Mexico-stad.

Max Liebermann, Leiden

Jannes Koetsier, Groningen.

Jannes Koetsier, Groningen.

Arseniy Pantchenko, Groningen.