Woest en Ledig

The Undertones

Ik heb mijzelf de uitdaging opgelegd om afbeeldingen van singles te delen van artiesten die ik waardeer of gewaardeerd heb. Zonder uitleg of commentaar, alleen afbeeldingen. Omdat soms niets lukt, om welke reden dan ook, luiheid en gemakzucht bijvoorbeeld, zijn het er twaalf op een stapeltje geworden van The Undertones.

Utrechtenaar, Twentenaar, Drentenaar

In de Volkskrant van zaterdag een brief waarin de redactie wordt gecorrigeerd wegens verkeerd woordgebruik. Aanleiding is een bericht over de veroordeling van een man in Utrecht die koningin Maxima heeft beledigd. Wie wil weten wat de man heeft gezegd, bezoekt deze link. Het doet er hier niet toe, het gaat om het woord Utrechtenaar.

Hoewel ik een tijdje in Utrecht gewoond heb, en soms De Roze Wolk bezocht, hoorde ik het woord voor het eerst in een aflevering van 't Schaep met de 5 pooten. Het was, ik meen, in een aflevering waarin Lukas Blijdschap worstelt met het bekendmaken van zijn seksuele voorkeur.

Dat wordt bemoeilijkt als aan de bar door Arie Balk, Kootje de Beer en Huipie van Duivebode grappen worden gemaakt over Utrechtenaars. De context maakt duidelijk dat met Utrechtenaar misprijzend een homoseksueel wordt bedoeld.

Kort zoeken op internet doet vermoeden dat de omschrijving Utrechtenaren te maken heeft met sodomieprocessen. Volgens het boek Riskante relaties: vijf eeuwen homoseksualiteit in Nederland 1233-1733 van D.J. Noordam zouden in de achttiende eeuw in Utrecht meer dan veertig vervolgingen van homoseksuelen hebben plaatsgevonden.

Als gevolg hiervan grepen ook in Zuidhorn dergelijke vervolgingen plaats. De Groninger jonkheer Rudolf de Mepsche zou in de achttiende eeuw 22 mensen hebben laten doden omdat zij 'helsche boosheit of grouwelyke zonde van sodomie' hadden begaan. De bijnaam van inwoners van Zuidhorn is naar het schijnt windhappers, al wordt hier en daar ook gerept van smaalruggen.

Nu even een zijstap.

Af en toe duikt het begrip Drentenaar op. Daar wordt dan geen homoseksueel mee bedoeld, maar een inwoner van Drenthe. Getuige reacties op Twitter vinden sommige inwoners dat niet fijn. Waar inwoners van Twente zonder probleem Twentenaren mogen worden genoemd, en inwoners van Den Bosch Bosschenaren, heten inwoners van Drenthe Drenten.

Dat zou je jammer kunnen vinden, bijvoorbeeld omdat daardoor het gezegde 'Uit gouden korenaren schiep God de Twentenaren (en uit het kaf en de resten de mensen uit het westen)' niet opgaat voor inwoners van Drenthe.

En weer een stapje terug.

Het verkeerd  gebruikt van het woord Utrechtenaar is niet ongewoon. Het archief van de Volkskrant leert dat het vaker misgaat in de krant. Het blijven dan ook Amsterdammers. Zelf ben ik in Drenthe een westerling.

Een achterband repareren. Ontevreden zijn

Lekke achterband. In een vlaag van zelfredzaamheid dacht ik 'm deze keer maar eens zelf te repareren. Dat moet toch kunnen. En het scheelt nog geld ook. Hoe lang was het geleden dat ik voor het laatst? Twintig jaar?

Ik moet het van mijn vader geleerd hebben. Vaag herinner ik mij hoe hij ingreep toen ik als kind, lagere schoolleeftijd, in de schuur een eerste poging deed. Hij schoof me opzij, deed alles zwijgend voor en was in een mum van een tijd klaar. Een kwartiertje duurde het.

Nu eerst de spullen bij elkaar zoeken. Fietspomp. Plaksetje. Platsetje? Plaksetje! Emmer water klaar zetten. De bandjes van de fietstassen lospeuteren. Vieze handen krijgen. Een nagel scheuren. Stug door peuteren. Voorovergebogen staan. Overwegen op te geven. Moed houden. Doorzetten.

Dan de fiets op de kop. Wel handig zo'n lichte stadsfiets voor in een dorp. Bestaan er dorpsfietsen? Ventiel verwijderen. Ventiel bekijken. Ventiel uit handen laten vallen. Zoeken naar ventiel. Ventiel terugvinden. Bij het plaatsen van de nooit eerder gebruikte bandenlichters vallen de bandenlichters een voor een uit de velgen op de tegels. Moed houden. Doorzetten.

Binnenband verwijderen. Ventiel terugplaatsen. Binnenband opblazen en voor de zoveelste keer ontdekken dat het uiteinde van de fietspomp niet goed past. Niet goed weten waar dat in zit. Denken dat er veel rommel wordt geproduceerd. En gekocht.

Het gaatje laat zich niet makkelijk vinden. Is er wel een gaatje? Had ik niet beter eerst de hele band in oorspronkelijke staat vol lucht geblazen en geduldig afgewacht? Had ik niet beter het ventiel goed gecontroleerd? Waarom zit er geen rubber slangetje aan het ventiel? Is dat nieuw? De fietswereld is een innovatieve wereld.

Als ik de binnenband in de emmer met water onderdompel, zie ik luchtbelletjes ontsnappen. Ze komen uit een minuscuul sneetje op een lastige plek net in de vouw. Zeg maar: op de rand. Zul je net zien. Waar is de tube solutie? Ook nooit eerder gebruikt, goddank. Daar zijn de plakkers. Waar was het gaatje? Opnieuw gaat de binnenband in de emmer. Schiet lekker op zo.

Na het werkelijke plakken (moest er niet geschuurd worden?) biedt de droog- en dus wachttijd ruimte voor een kop koffie. Daarna de binnenband met een beetje lucht tegen het draaien terug in de buitenband stoppen. Nou ja zeg, verkeerd om. Hoe krijg je het voor elkaar? Binnenband er weer uit. Binnenband er weer in. Ventielgat zoeken. Velglint gebroken. Moed houden. Doorzetten.

Nu kom het er op aan: hoe de buitenband om de velg krijgen zonder de binnenband met de bandlichters alsnog lek te steken. Eerst lucht er uit, vervolgens wringen. Niet zeuren over koude handen. Lucht erin. Voor de vorm spaken controleren. Die zitten vervaarlijk los. Voorband controleren. Bedroevend slecht. Dan fiets omdraaien. Vergeten na te gaan of er nog een stuk glas in de buitenband is achtergebleven.

De emmer water omstoten. Vijf kwartier zoet zijn geweest. Ontevreden. Niets willen vertellen.

Eén Drentse kunstwerkplek open, één dicht

Bericht uit Assen:

"Dankzij een legaat van een particuliere relatie is het Drents Museum, mede dankzij Stichting Steunfonds, in staat gesteld om met Studio DM de verdieping van de (artistieke) ontwikkeling en de praktijk van beeldend kunstenaars, musici en auteurs in binnen- en buitenland te stimuleren. Hierdoor kunnen aanvragers tevens nieuwe nationale contacten, netwerken en markten verkennen, uitbreiden en opbouwen.

Met Studio DM biedt het Drents Museum verdere ondersteuning in de kunstwereld en draagt het bij aan een grotere mobiliteit en zichtbaarheid van kunstenaars. Mede vanuit de overweging dat niet alleen verre oorden inspirerend zijn voor kunstenaars, kan een verblijf in de provincie Drenthe veel opleveren, zowel voor de kunstenaar als voor de plek en de regio."

Kortom, Drenthe is een kunstenaarswerk en –verblijfplek rijker.

Het bericht gaat verder: "Als eerste bewoner betrekt Marcel Möring Studio DM. Tijdens zijn verblijf gaat hij onderzoek doen voor en werken aan een bundel met korte verhalen die zich afspelen in Assen in de jaren ’70."

Nu wil het toeval dat RTV Drenthe onlangs melding maakte dat de stichting achter KIK, het kunstinitiatief in Kolderveen, zichzelf wegens geldgebrek opheft. KIK maakte onder meer het verblijf van beeldend kunstenaars in Drenthe mogelijk. Citaat uit een bericht geschreven door Andries Ophof:

"De afgelopen tijd heeft het bestuur van de stichting met hulp van de provincie Drenthe gekeken naar een nieuwe manier van werken. "We hebben met elkaar gekeken of het anders kan. Daar hebben we een plan voor gemaakt en voorgelegd aan de provincie. Maar het is afgewezen."

Nu rest de stichting alleen maar de taak om af te bouwen. De ruimtes in de melkfabriek worden leeggehaald. Er wordt gekeken wat er met de eigendommen gedaan kan worden. "We kijken nog wel of we eindactiviteit kunnen organiseren. Daarna gaat de deur dicht. Dat doen we met pijn in ons hart. Maar het kan niet anders." "

Dat 'daarna' is in september.

Ondertussen is  tot en met 16 februari 'Wasteland Kolderveen, Klaske verveelt zich' gaande, een residentieproject waarbij Klaske Bootsma verveling als inspiratiebron gebruikt. Nog een citaat: "Dit project is een samenwerking van KiK en SIGN, in het kader van 'Artist in Space' (We the North), een programma waarin de Drentse, Groningse en Friese kunstinstellingen van platform Noordenaars samenwerken om kunsttalent in het Noorden te stimuleren."

New maps - Roger Robinson

Wie dicht waar en met wie in Drenthe en Groningen

Zondag 26 januari
EMMEN, Bibliotheek, 13.30 uur: Eddie Zinnemers, Bertus Beltman, Eva Broekmann,  Berendy Gähler en Lisa Ploeger (muziek).
GRONINGEN, Martinikerk, 16.30 uur: Huub Oosterhuis, Marten van Dijken, Antoine Oomen en koor, Roland Aalbers (piano).

Maandag 27 februari
WESTERBORK, Bibliotheek, 20.00 uur: Melle Leffers over dichters die zoeken naar woorden voor het onuitsprekelijke.

Dinsdag 28 januari
GRONINGEN, De Graanrepubliek, 20.30 uur: Dichtersavond met Willem Wierbos, Renée Luth, Esmé van den Boom en Maaike Rijntjes.

Donderdag 30 januari
ASSEN, DNK, 19.30 uur: Marieke Lucas Rijneveld, Roelof ten Napel en Annette Timmer (interviews). Exclusief voor bibliotheekleden.
GRONINGEN, Stadhuis Raadzaal, 14.00 uur: 20 jaar WP99 met Liesbeth Cavé, Anna van der Laan, Erik Raven, Yde van Reide, Matty de Vries, Nina Werkman en Atze van Wieren.
GRONINGEN, Boekhandel Godert Walter, 19.00 uur: Jos Rietveld, Henk Puister, Bé Kuipers, Gerd Constapel, Hans van der Lijke, Tonko Ufkes en Krzysztof Groen (muziek).
GRONINGEN Forum, 19.30: Lutje Poetry met Renée Luth, Arnold Veeman, Lilian Zielstra, Cissy, Aly Freye, Famke Gussenhoven, Willem Wierbos, Ânne de Jong, Atze van Wieren, Charlotte Beerda en Mauricio Plat.
HAREN, Boekhandel Boomker, 20.00 uur: Gedichten lezen met Guus Middag.

Vrijdag 31 januari
ASSEN, Boekhandel Van der Velde, 19.00 uur: Dichtersavond met Martje Wijers, Justin Westera, Bert Struyvé, Erwin Reinders en Sjoerd Brouwers (muziek).
EELDE, Café Theater G & A Boelens, 20.00 uur: Winterdichters met o.a. Suze Sanders.
GRONINGEN De Omhelzing, Van Ruysdaelstraat, 20.00 uur: Cissy Joan, Nick Lumatalale , Rudo Walker, Yasmijn Kramer, Wissam Alfallah, Hayat ElMahjoubi-Ezzeroli, Mietji Hully & Theo Maijer, Zhen Tian, Sanjay Ghosh, Joost Lancée en Charles Goudsmit.
GRONINGEN, USVA, 20.30 uur: Science Slam. Promovendi en dichters presenteren gedichten geïnspireerd op wetensschappelijk onderzoek.

Zaterdag 1 februari
GRONINGEN, Uitgeverij Passage Sint Jansstraat, 15.30 uur: Schrijverstafel met Esmé van den Boom & Irene Wiersma.

Zondag 2 februari
ASSEN, DNK, 13.00 uur: Dichtworkshop 'Ode aan Drenthe' door Lilian Zielstra.
GRONINGEN, Vrijdagtheater, 15.00 uur: Hagar Peeters, Esmé van den Boom, Renée Luth, Mathijs Sanders (inleiding), Combo Breekbaar (muziek), Anne Jan Toonstra & Jelte Posthumus (vragen).
HOOGEVEEN, Bibliotheek, 15.00 uur: Dicht(er) bij het onuitsprekelijke met Martien E. Brinkman.

Dinsdag 4 februari
GRONINGEN Forum, 20.00 uur: Poetry per Tutti met Akwasi, Bart Chabot, Roos Dickmann, Jan Boerstoel, Ileen Rook, Myron Hamming, Maaike Rijntjes en Sieger M.G. en De tigers fan Greonterp.

Woensdag 5 februari
GRONINGEN De Kroeg van Klaas, 20.30 uur: Het beste van De Dichtclub.

Donderdag 6 februari
GRONINGEN Bibliotheek de Wijert, 10.30 uur: Poëzieworkshop met Arjen Boswijk.

Het aanloopkatje (2)

Hoe het met het aanloopkatje is? Nou, die lijkt de winter goed door te komen. Op slechte dagen, qua weer, laat het dier zich soms tijden niet zien, en dan is hij er ineens weer. Met zijn treurige en vaak bangige blik en door honger gedreven brutaliteit. Ja, een hij. Dat hebben de experts hier op hun onnavolgbare wijze weten vast te stellen.

Uit medelijden hebben we een soort van noodopvang geregeld, bestaande uit een oude deurmat op een nog ouder tafeltje onder de afkapping in de tuin waar we ons tuingereedschap bewaren. Ter bescherming tegen het koude weer hebben we in een trog van zwaar grijs plastic een bananendoos geplaatst. We hebben nog niet meegemaakt dat de doos voor dat doel is gebruikt.

Soms brengen we het katje een prakkie. Meestal zetten we een bak overgebleven brokjes buiten terwijl we de huiskat prakkie geven. Die buitenbak met brokjes wordt opvallend vaak genegeerd. Dat kan op een verwend karakter, maar ook op een slecht gebit duiden. Ondertussen blijven we hopen op een permanente oplossing voor het zwervend bestaan.

Cadeautjes van Jan Glas en kleine Uil

Bij terugkeer op de redactie na de jaarwisseling trof ik in de boekenkast van Dagblad van het Noorden traditiegetrouw een aantal Nieuwjaarsgeschenken aan. Ik ben een gezegend mens. En nog gedoopt ook, maar dat terzijde.

Atlas Contact had ons een Totale zonsververduistering van Annie Dillard aangeboden en van Ambo Anthos was een boekje getiteld Muggen & olifanten gekomen met stukjes van Eva Posthuma de Boer bij foto's van haar vader Eddy. Uitgeverij Cossee stuurde een leporello getiteld De nieuwsgierige blik met foto's uit de privé-collectie van J.M. Coetzee, Afdh stuurde een met ballpoint geschreven brief uit Djibouti.

Alles ongevraagd. Alles in dank aanvaard. En de beste wensen terug.

Er zat ook een boekje van uitgeverij kleine Uil bij dat op een Nieuwjaarsgeschenk leek, maar het bij nader inzien niet is. Is, omdat het gewoon voor iedereen in de winkel te krijgen is: Flarden. Het boekje is gemaakt door Jan Glas en bevat foto's van zijn hand met uitspraken die hij al schooierend door de stad Groningen heeft opgevangen. Allemaal geweldige vondsten. Readymades. Of zoals dat tegenwoordig heet: cadeautjes.

Wolter Klok en de James Dean van het Drentse weer

Drenthe werd deze week opgeschrikt door transfernieuws in de mediawereld: nieuwslezer Wolter Klok verruilt RTV Drenthe voor SBS6. Daar gaat hij aan de slag bij het programma Hart van Nederland.

In mijn eigen krant las ik dat Wolter erg blij is met de overstap. In het stuk stond echter niets over het ontstaan van de vacature: bij SBS zijn twee vrouwelijke presentatrices van Hart van Nederland weggestuurd wegens het bereiken van de bederfelijke leeftijd van 50 jaar. Ik had Wolter (27) daar graag iets over horen zeggen. En wens hem vanaf deze plek veel succes aan de leiband van John de Mol (64). Gratis stijladvies: de bakkebaarden kort houden.

In een moeite door wil ik de gelegenheid aangrijpen om een andere talentvolle RTV Drenthe-man onder de aandacht te brengen: Robbert Oosting. Hier in huis bekend als de James Dean van het Drentse weer omdat hij zo nu en dan 'het weer doet'. Dit vanwege zijn intens verlegen, quasi nonchalante en daardoor onderkoelde Drentstalige bespiegelingen over voorbij trekkende wolken en het altijd maar weer stijgen en dalen van de temperatuur boven en naast de Hondsrug.

Oosting is ook de man van het programma Djammen, 'een programma over alles waar muziek in zit, over artiesten uit Drenthe, Drentse muziek en optredens in de provincie'. Als ik het wel heb, is het programma zijn grote passie, vermoedelijk zelfs de reden dat hij bij 'de media' wilde. Gisteren deed Oosting  verslag van de Drentse Eurosonic Preview, die afgelopen zaterdag plaatsgreep in Podium VanSlag te Borger. Schitterende televisie, als het je smaak is. Het programma kan hier worden teruggekeken.

Bouw een Kulturhus in het Rensenpark. Met woningen

Ook ik volg met belangstelling de ontwikkelingen rond het Rensenpark, buiten Emmen beter bekend als de oude dierentuin. Ook ik zette de bril beter op de neus om het verslag te lezen van zowel Dagblad van het Noorden als de Emmer Courant over de vergadering op het gemeentehuis waar werd gesproken over de sloop van wat vroeger het Biochron heette.

Voor het eerst sinds tijden was ik het eens met de plaatselijke VVD. Er zit inderdaad weinig schot in de ontwikkeling van het Rensenpark. Dat is niet verbazingwekkend. De financiële positie van de gemeente Emmen is mede dankzij de VVD zeer zorgelijk; een gevolg van onder meer de aankoop van de grond van het park. Hoe dan ook, er is nauwelijks geld om datzelfde park 'te ontwikkelen' in een richting die drie jaar geleden is bepaald.

De gevolgen zijn zichtbaar, zeker nu het jaargetijde grijs en nat is. Het park ligt er droevig bij. Wie erdoorheen wandelt, denkt automatisch aan betere tijden, die definitief achter ons liggen. De gebouwen maken een bijpassende indruk. Wie ze bezoekt, voelt mededogen met de tijdelijke huurders en probeert woorden als 'anti-kraak', 'houtje-touwtje' en 'haveloos' weg te drukken. Maar dat gaat niet, want er zijn geen passender woorden voor de aanblik. Of het moet deplorabel en deerniswekkend zijn.

Dit is dus het hart van Emmen. Treurig.

Kan het anders? Niet zomaar. De stroop waarmee de Emmenaren destijds zijn verleid om in te stemmen met de aankoop van het park zit die Emmenaren inmiddels in het haar. Het park moet een culturele bestemming houden en vrij toegankelijk zijn voor iedereen. De grond mag niet worden verkocht aan projectontwikkelaars die er huizen willen neerzetten. Hoe zou het toch met de 'parkredactie' zijn? Leest iemand het ooit opgestelde 'kwaliteitsdocument' nog wel eens?

Ondertussen is de openbare bibliotheek, nu tegen de zin van projectontwikkelaar Peter van Dijk gevestigd aan het Noorderplein, in afwachting van een nieuw onderkomen. Wordt al tijden gesproken over het (terug)verhuizen van het Centrum Beeldende Kunst; nu zit dat CBK met het hoofd in een duur particulier pand aan de Ermerweg en een half been in een gribus. Zijn er twee groepen actief die graag ruimte willen voor kleinschalige concerten en andersoortige optredens.

Voorts telt Emmen twee seniorencentra met huisvestigingszorgen. Zoeken verschillende particuliere docenten naar goed bereikbare plekken waar ze (muziek)les kunnen geven zonder geluidsoverlast te veroorzaken. Is de theaterschool en het productiehuis van Loods13 ondergebracht in een huis waaruit de olifantengeur van zijn levensdagen niet te verdrijven is.

En heeft wethouder Jisse Otter laten uitrekenen dat met de instandhouding van de parkgebouwen ettelijke miljoenen zijn gemoeid.

Alle wensen en het wrakhout overziend, moet er iets gebeuren.

Emmen is geen Groningen, waar eind 2019 het Forum is geopend, een cultuurpaleis midden in de stad met ruimten voor boeken, films, tentoonstellingen, cursussen, lezingen en horeca. Emmen is ook geen Tilburg, waar eind 2019 in een voormalige fabriekshal de LocHal werd opgeleverd, een centrum voor kunst, cultuur, ontmoeting en horeca. En Emmen is ook geen Arnhem, waar eind 2013 het Rozet is geopend, een cultuurpaleis voor taal, kunst, erfgoed, educatie en horeca.

Dat kun je jammer vinden, maar daar wordt Emmen niet anders van.

Dat een cultuurpaleis niet altijd spectaculair en duur hoeft te zijn, is te zien in Overijssel. Waar de afgelopen jaren op verschillende plekken een Kulturhus is verrezen - ik kan even niet op het meervoud van dit Scandinavische fenomeen komen. Zoals in Dalfsen, Nieuwleusen, Borne en Holten. Het zijn een soort MFA's, om dat vreselijke woord voor een dorpshuis met meerdere mogelijkheden toch maar te gebruiken, maar dan groter en meer toegespitst op culturele doeleinden.

Als dat Biochron toch gesloopt moet worden, wat onvermijdelijk is, zo onbruikbaar is het, zet er dan een Kulturhus voor in de plaats waarin op zijn minst een groot deel van de dolende instellingen kan worden ondergebracht. Bouw er desnoods een paar luxeappartementen bovenop, zodat de bouwkosten niet alleen door de publieke sector hoeven te worden betaald. Een beetje architect zal er raad mee weten.

En maak er haast mee. Want voor je het weet, moet er gemeenschapsgeld naar een nieuw voetbalstadion en wordt aan de Oude Meerdijk een permanent gat in de begroting geschoten.