Woest en Ledig

Geen poëzie-agenda dit keer, maar Poetry on Impact

Nog twee nachten slapen en de Poëzieweek begint. Ik had in dat verband hier graag mijn jaarlijkse, zeer uitgebreide overzicht gepresenteerd met poëzie-activiteiten in  Drenthe en Groningen, maar vanwege de omstandigheden zie ik daar van af. Er gebeurt live vrijwel niets waar publiek bij aanwezig mag zijn. In Drenthe is het zelfs zo diep-treurig dat er een gedicht in zit, maar ik vrees dat er niemand is die het schrijven kan.

Voor het weinige dat er wel gebeurt kunt terecht bij Noordwoord of  de website van de Poëzieweek.

Ter compensatie wil ik wijzen op een, op papier, interessant initiatief van Poetry International waarbij van 28 januari tot en met 3 februari dagelijks een dichter aansluitend op het NOS Journaal van 20.00 uur via Zoom gedichten leven over 'zaken die er naast het hete nieuws zeker óók toe doen'. Poetry on Impact heet de reeks.

Het spits wordt donderdag afgebeten door Tsead Bruinja. De dagen daarna volgen Maud Vanhauwaert en Rodaan Al Galidi (29/1), Vanessa Kisuule (30/1), Paul Demets (31/1), Alfred Schaffer (1/2), Nyk de Vries (2/2) en Ellen Deckwitz (3/2). Na afloop van elke voordracht is er de mogelijkheid voor een vraag & antwoord. Kaartjes kosten 5 euro per aflevering en zijn verkrijgbaar via deze link.

Moi. Ik zie je

Een advertentie in Dagblad van het Noorden met het woord Moi prominent in beeld. Onderaan een verwijzing naar de website groetjemee.frl. Daar aangekomen blijkt er een campagne gaande om elkaar vaker te groeten, compleet met verhalen, gedichten, nieuws en een lied van Jan Tekstra.

Drijvende kracht achter de campagne is Wini Weidenaar uit Bartlehiem, Die, aldus de immer alerte Leeuwarder Courant, merkte dat hoe dichter ze de stad Leeuwarden naderde, hoe minder er gegroet werd. "Ik besloot om heel bewust, ook in Leeuwarden, mensen vaker goeiedag te zeggen en ik zag dat iedereen daar heel blij van werd."

Weidenaar, die een communicatiebureau heeft, heeft het groots aangepakt. Er zijn bussen beplakt, er is een commercial gemaakt en er worden gratis postkaarten en posters in supermarkten verspreid. Er zijn verschillende partners gevonden, waaronder NDC Mediagroep, uitgever van de krant waarin de Moi-advertentie een plek heeft gekregen.

Ik moest denken aan een sketch van Van Kooten en de Bie waarin de wethouder van de experimenteergemeente Ootichem een poging doet tot volledige werkgelegenheid te komen en besluit nieuwe, eenvoudige banen te creëren. Naast de conciërges in alle flats, fietsenbewakers en prullenwachters bij papier en glasbakken zijn daartoe de praatjesmakers in het leven geroepen.

De wethouder: "De praatjesmakers operen twee aan twee, komen de leefbaarheid van Ootichem zeer ten goede omdat ze een gevoel van geborgenheid geven en veiligheid en een zekere warmte aan de inwoners van Ootichem. En die praatjesmakers … die zijn bezig." Daarop verschijnen twee mannetjes in beeld die door een winkelstraat lopen en voortdurend vier zinnen uitspreken: 'Hallo. Alles goed? Thuis ook alles goed? Prettige dag verder.'

 

Moi lijkt korter.

Drentse kunstenaars weinig internationaal actief

Het jongste nummer van tijdschrift Boekman staat in het teken van internationaal cultuurbeleid. Aanleiding is het verschijnen van de eerste beleidsnota voor internationale culturele betrekkingen, vijftig jaar geleden.

In die begintijd werden kunst en cultuur ingezet om 'het buitenland kennis te laten maken met ons land, omdat cultuur als kenmerkend voor de natie werd bestempeld'. Volgens Toine Minnaert van de universiteit Utrecht wordt het beleid vijftig jaar later verbonden aan verschillende (duurzame) maatschappelijke doelstellingen zoals die door de Verenigde Naties zijn vastgesteld.

'Zoals we in de geschiedenis vaker hebben gezien ontbreekt in het beleid een scherpe positionering en concretisering van plannen en de daaraan gepaarde verantwoordelijkheid', schrijft Minnaert. Dat leest alsof er sprake is van los zand.

Verder bladerend viel mijn oog op een stuk van Sarah van Binsbergen getiteld Feiten en cijfers over internationalisering in de cultuursector. Het artikel handelt over een database en gaat vergezeld van meerdere infografics met gegevens over 2019. Een daarvan is de Artist Participation Per Province.

De grafiek (zie boven) laat zien dat in Drenthe woonachtige en werkzame kunstenaars het minst van alle kunstenaars in Nederland internationaal participeren. Dat is op zich wel verklaarbaar, zoveel kunstenaars wonen en werken er niet in Drenthe. Het opvallende is dat het er minder zijn dan in de dunner bevolkte provincies Flevoland en Zeeland.

Een minder goed leesbare graphic laat zien met welke artistieke disciplines de wel internationaal gericht Drentse kunstenaars zich in buitenland bezighouden. Het blijkt dat de meeste van hen muzikaal actief zijn. Verder doen ze aan audio-visuele kunsten, erfgoed en architectuur.

Lubach en Tony, Tienus en Kygo: spelen met Firestone

Uitzending gemist? Ik keek via NPO3 naar de digitale versie van festival Noorderslag en hoorde de volgende aankondiging: 'Soms kijk je door het raam naar buiten, zie je de grijze lucht en denk je: Fuck Nederland. Ik ga naar Los Angeles. L.A. City of angels. Een huisje aan Venice Beach. Waarom ook niet?'

In beeld verscheen een man met een pet achter de sanseveria's in Amsterdam. De voice-over vervolgde:

'Dus daar ging Martijn Konijnenburg. Wij mogen Tienus zeggen. Tienus schreef voor Anouk, Krystl en, voor we het vergeten, ook aan deze wereldhit van Kygo.'

Ik hoorde Firstone, een zomers dancenummer van een paar jaar terug met het zomergeluid van een paar jaar terug. En ik herinnerde mij het vorig jaar met veel tamtam gelanceerde boek Stoorzender van Arjen Lubach.

Die op bladzijde 51 vertelt over zijn avonturen in Los Angeles én over een nummer dat hij met ene Tony heeft gemaakt, Windrock. Dat nummer verandert in het boek in handen van die Tony van titel, er wordt een -s aan toegevoegd. Daarna wordt het nummer door Tony doorgespeeld naar iemand die een akoestische versie wil opnemen. Citaat uit Stoorzender:

'Goed,' zei ik. 'Als jij denkt dat dat goed is voor het nummer.' En ik dacht: wat goed is voor hem, is goed voor mij. Ik vertrouwde blind op zijn oordeel, sterker nog: ik was ervan overtuigd dat het volledig uit handen geven van het nummer beter zou zijn dan wanneer ik mij er vanuit een ander werelddeel krampachtig mee zou bemoeien.'

Onderaan bladzijde 53 staat dit:

'Op een winterochtend ging mijn wekkerradio. Ik werd gewekt door een melodie en een tekst die me bekend voorkwamen. Zoiets kan ik ook wel maken, dacht ik en toen ik wakkerder was geworden dacht ik: dit heb ik al eens gemaakt. Op de radio hoorde ik – in een andere uitvoering – het nummer waarin ik in mijn appartement in Venice Beach een week lang dag en nacht aan had zitten bouwen en schaven.'

Onderaan bladzijde 54:

'Het werd de grootste hit van het jaar. Wereldwijd. En het betekende de doorbraak voor de Noorse producer die het nummer uiteindelijk had gekocht.'

Bladzijde 55:

'Er zijn advocaten geweest die me hebben gemaild dat ze hier zeker iets mee konden. Er zijn muziekcollega's geweest die zeiden dat ze in nog veel onduidelijker omstandigheden in het gelijk waren gesteld. Maar wat ik nog het ergst vond, was dat ik was belazerd door iemand die ik als vriend had beschouwd.'

Op de Wikipedia-pagina van Firestone van Kygo staan Kyrre Gørvell-Dahll, Conrad Sewell, Martijn Konijnenburg en Arjen Lubach vermeld als auteurs van het nummer. De pagina is voor het laatst bewerkt op 24 nov 2020 om 17:06 uur.

De voice-over van Noorderslag liet zaterdagavond weten dat Tienus nu onder de naam Goldkimono muziek maakt en mede door corona weer in Nederland zit: 'Bijkomen van alles.'

Bij het december-nummer van Tirade

Weer eens ter redactie in Groningen trof ik in de boekenkast nummer 482 aan van Tirade, het tijdschrift van Van Oorschot. Beter laat dan niet. Het blad bleek in het teken te staan van het 75-jarig bestaan van de uitgeverij. Ik citeer uit het Redactioneel:

'We gaven een batterij schrijvers de opdracht om te kijken welke boeken van Van Oorschot zij op de plank hebben staan, hun persoonlijke favoriet uit te kiezen en ermee aan de slag te gaan. Het leverde een reeks korte essays, verhalen, herinneringen en gedichten op, die we chronologisch hebben geordend op jaar van publicatie van de gekozen titel.'

Bladerend en lezend ontdekte ik veel stukken over mij bekende titels: Vergezichten en gezichten van M. Vasalis, Nader tot u van G.K. van het Reve, Brieven aan Josine M. van Gerard Reve, Een man in de tuin van Rutger Kopland, Verzamelde gedichten van Hanny Michaelis, de Van Oorschot-biografie van Arjen Fortuin.

Natuurlijk kwam ik ook veel niet tegen. Niemand van de gevraagde schrijvers had de keuze laten vallen op iets uit de Russische bibliotheek, terwijl die reeks toch het Fabergé-ei van de uitgeverij is. Wat voor planken hebben die Tirade-medewerkers? Wat is dat voor batterij? Of heeft de redactie bewust voorkomen dat er een nummer vol lofredes op dode Russen zou verschijnen?

Maar waar zou ik over hebben geschreven, als mij iets was gevraagd?

Over Jan Hanlo, zonder twijfel. Ook omdat we sinds gisteren lekkage in de keuken hebben. Hanlo mocht op voorspraak van Adriaan Morriën in 1949 bij Van Voorschot gedichten publiceren in Libertinage, het tijdschrift voor vrienden dat aan Tirade voorafging. Hij debuteerde vervolgens in 1958 met een verzamelbundel in de Vignetten-reeks. Openingsgedicht:

Regen regen
allerwegen
rechte stralen
water water
langs de muren
langs de palen
vallen vallen
langs de bomen
natte auto’s
gaan en komen
loodrecht op de
druppelzegen
overal is
regen regen

Ik zou graag mijn boekhandel steunen

Ik zou graag mijn boekhandel steunen, maar ik kan niet kiezen. Wij hebben er drie hier in de buurt: twee Readshops en een Bruna.

Sommige mensen vinden dat geen echte boekwinkels, omdat de non-books er de schappen domineren. Daar kan ík weinig aan doen. Ik woon nu eenmaal in een omgeving waar mensen liever ansichtkaarten, enveloppen en plakband kopen dan boeken. Als ze hier al boeken kopen, dan zijn het geen literaire boeken, maar zelfhulpboeken, cadeauboeken, sportbiografieën en andere boeken uit de Bestseller 60. De mensen zijn hier niet anders dan elders.

Het is onzin onze Readshops en Bruna te diskwalificeren als boekhandel, want alle boeken zijn er verkrijgbaar, ook de literaire. Soms moet je er even op wachten, bijvoorbeeld als het een boek is dat niet in de Bestseller 60 staat en niet op voorraad is, dan wordt het gewoon besteld. Het wachten duurt meestal maar even, een of twee dagen, ongeveer net zo lang als bij Bol.com. Het kan gewoon thuis, dat wachten.

Ik zou graag mijn boekhandel steunen, maar ik kom er weinig. Hooguit twee, drie keer per maand. Ik weet daardoor niet goed wat van mij is. Verder heb ik het geluk dat ik bij een uitgever werk die veel boeken toegestuurd krijgt in de hoop op gratis reclame in een van de uitgaven van die uitgever. Ik mag die toegestuurde boeken lezen.

Als ik hier in de Readshops of de Bruna kom, is het om ansichtkaarten, enveloppen of plakband te kopen. En tijdschriften. Ik koop vooral tijdschriften. Dat gaat al weken niet meer, terwijl die tijdschriften gewoon gemaakt worden. Ik stel mij de Readshops en de Bruna hier voor waar achter of voor de glazen pui grote stapels liggen te verstoffen. Ik stel mij journalisten van week- en maandbladen voor die driftig stukjes tikken die wel worden gedrukt maar door veel minder mensen verkocht en gekocht dan, zeg, vorig jaar om deze tijd.

Ik zou hier overigens vaker naar de Readshops of de Bruna gaan als ze activiteiten zouden organiseren. Een lezing, een discussie-middag, een debat-avond, een presentatie van een literair boek, een Boekenweekbezoek, iets wat de mensen hier inspireert en verbindt en op het idee brengt boeken te lezen. Maar dat soort activiteiten hebben wij hier niet.

Ik zou graag mijn boekhandel steunen, maar vrees het moment waarop ik de andere middenstanders hier onder ogen kom. Middenstanders die ik niet heb gesteund, maar wel steun verdienen. Middenstanders die geen lijntje hebben naar media.

Ik zou graag mijn boekhandel steunen, maar ik ontvang berichten dat uitgevers hun boeken niet meer naar de boekhandel sturen, dat ze ervoor kiezen nieuwe titels uit te stellen tot later, tot na de afsluiting, wat een beter woord is dan lockdown, omdat de boekhandels de oude titels niet kwijt kunnen, want er zijn geen klanten. Dus heeft het geen zin heeft om naast de onverkochte oude titels nieuwe titels neer te leggen of in de kast te zetten.

Ik zou graag mijn boekhandel steunen, maar ik ben aan het herlezen geslagen. Ik heb al een boek. Op dit moment lees ik Een olifant omleggen van George Orwell, een deeltje uit de privé-domein-reeks uit 1968, in een vertaling van Martin Schouten. In De Groene Amsterdammer van vorige week, die ik via de website van De Groene Amsterdammer heb gekocht, dus zonder tussenkomst van de Readshops en de Bruna hier, ik betaalde er 7,95 euro voor, dat is vanwege de verzendkosten 2 euro meer dan in de winkel, las ik dat De Arbeiderspers net Waarom ik schrijf van Orwell heeft uitgegeven. Daarin staan essays die ook in Een olifant omleggen staan, een aantal is dit keer vertaald door Arie Storm. Dat weerhoudt me om Waarom ik schrijf bij de de Readshops en de Bruna te kopen. Er is overigens alweer een nieuwe De Groene Amsterdammer gemaakt.

Ik zou graag de boekhandel steunen, maar ik ontving per mail een aanbieding van stichting Perdu om uit hun webwinkel drie titels te kiezen en daar dan gratis een Plint-kalender bij te krijgen. En dat wil ik graag, omdat ik nieuwsgierig ben naar & rol door van K. Michel, Mens dier ding van Alfred Schaffer en Lijfrente van Vrouwkje Tuinman.

De webwinkel van Perdu is gevestigd in Amsterdam, daar schiet de middenstand hier niets mee op. Het brengt mij op het idee om nog even met het steunen van mijn boekhandel te wachten tot de Week van de Poëzie begint. En dan koop ik & rol door van K. Michel, Mens dier ding van Alfred Schaffer en Lijfrente van Vrouwkje Tuinman bij een van de Readshops of de Bruna. Of alleen die Plint kalender. Alle beetjes helpen. Daar zullen ze hier van op kijken.

Het liefst zou ik een lokale schrijver steunen. Waarom voeren die geen actie?

Strabant en grissig

Mijn zus was strabant.

– Strabant? Wat is dat?

Strabant is, eh, strabant is… hoe zal ik het zeggen? Pinnig, dat komt nog het meest in de buurt. Scherp, dat kan ook.

– Is het vergelijkbaar met grissig? Ik hoor jou wel eens zeggen dat je grissig bent.

Grissig is anders. Kijk maar in het woordenboek, daar staat het vast in.

– Nee hoor, grissig staat niet in het woordenboek.

Niet? Zou wel moeten. Als je grissig bent dan… eh. Drenten weten precies wat grissig is, maar als je het moet vertalen komt niets in de buurt.

– Is het iets vervelends, grissig? Is het een beetje dwars?

Nee, dat is het niet. Grissig is als jij iets mij zegt en ik geef een grissig antwoord dan is dat omdat ik een beetje kribbig of snibbig ben. Een beetje afgemeten. Je kunt je ook een beetje grissig voelen, onaardig. Niet vrolijk. Chagrijnig gaat te ver.

– Wat is dan het verschil met strabant?

Grissig is tijdelijk, een humeur, een stemming. Strabant is meer een kwestie van karakter. Tegendraads. Kont tegen de kribbe. Dwarsig. Dat hoor er allemaal bij.

– Als jou zus strabant was, wat zou jouw zus dan van jou zeggen?

O, dat weet ik niet. Niks denk ik. Zo was mijn zus wel.

Na Treurtrips is er nu Wederzien

Bijna een jaar geleden mocht ik schrijven over het fotoboek Treurtrips, waarin Mark van Wonderen een reis maakt langs de rafelranden van Nederland. Je zou het boek kunnen omschrijven als een vorm van ramptoerisme. Van Wonderen verlekkert zich aan verval en aftakeling in een verder strak aangeharkt land.

Deze week schrijf ik voor Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant over een boek dat in het verlengde ligt. Je zou het zelfs een vooruitgang kunnen noemen: Wederzien van Jaap Krol. Deze Groninger schrijver zocht in Noord-Nederland naar wederopbouwarchitectuur en presenteert nu vondsten uit Drenthe, Friesland en Groningen.

Anders dan Treurtrips, dat vooral uit foto's en losse woorden bestaat, gaat Wederzien vergezeld van een essay. Krol doet daarin half schertsend, half ernstig voor een breed publiek zijn fascinatie voor wederopbouwarchitectuur uit de doeken. Hij neemt zijn onderwerp serieus, maar kan of wil een neiging tot ironiseren niet onderdrukken. Dat leest fijn, maar maakt beoordeling lastig.

Zo voert Krol zich in zijn onderzoek naar de wederopbouwarchitectuur in Noord-Nederland op als officiële Wederopbouwjager des Vaderlands (WdV) en betreurt hij het dat sloopverantwoordelijken hem niet tijdig ervan verwittigen als ze van plan zijn de bewonderde bouwsels willen slopen.

Wederzien bevat vijftig standpunten tegen het voorbijgaan. Dat leest systematischer dan het is. Hoewel bedoeld als pleidooi voor meer waardering voor het schijnbaar alledaagse gaat het boek van Krol volgens mij vooral over verlangen. Uitgever is Wijdemeer en de verkoopprijs verwijst naar de wederopbouw: 19,58 euro. Op de foto, gemaakt door Jaap Krol: de Begoniastraat in Hoogeveen.

Alles stroomt

We zijn bij Dagblad van het Noorden een nieuw rubriekje begonnen: Alles stroomt. Bedoeling is dat daarmee culturele initiatieven onder de aandacht worden gebracht  thuis of mobiel bekeken of beluisterd kunnen worden, in eenzaamheid of een select gezelschap.  

Bij wijze van proloog staat vandaag een stukje in de krant over Het verblijf, de door Marc Van Oostendorp geïnitieerde literaire voorleespodcast waarvan vrijdag de honderdste aflevering wordt gestroomd. Vanaf deze plaats verklap ik alvast dat Van Oostendorp dan een gedicht van Anne Vegter zal voorlezen.

De uitgever van Dagblad van het Noorden, NDC Mediagroep, besteedt al langer aandacht aan culturele online-initiatieven. Dat wordt gedaan door VanPlan, de gegevensverzamelaar voor onder meer de Uit-agenda. Zie ook hier. Waar VanPlan initiatieven aankondigt, doet Dagblad van het Noorden verslag. Iemand moet per slot van rekening ook daadwerkelijk luisteren en kijken naar wat er zoal de wereld in gestroomd wordt.

Bruinja, Van de Pol en Koops naar De Hemel

Tsead Bruinja, Barber van de Pol en Klaas Koops (foto) zijn vrijdag te gast in De Literaire Hemel, het boekenprogramma van Drenthe. Gesprekken met de drie gasten worden vrijdagavond opgenomen en zijn vervolgens vanaf zaterdag te zien en te beluisteren via www.literairehemel.nl.

Tijdens de eerste Hemel van 2021 wordt een voorschot genomen op de Week van de Poëzieweek, die eind januari en begin februari plaatsvindt. Zo vertelt Klaas Koops uit Schipborg over zijn recent verschenen dichtbundel Vief liefdes. Bruinja op zijn beurt vertelt over de documentairepoëzie in zijn bundel Springtij en over zijn ervaringen als (vertrekkend) Dichter des Vaderlands.

Barber van de Pol wordt geïnterviewd over Er is geen ander zijn dan anders zijn, het boek waarin ze leven, werk en invloed van Carry van Bruggen onderzoekt. Van Bruggen werd 140 jaar geleden geboren in Smilde en groeide uit tot een van de meest bijzondere en bewonderde schrijvers in het Nederlands taalgebied.

De Literaire Hemel wordt medemogelijk gemaakt door Dagblad van het Noorden. Interviewers zijn Annette Timmer en Joep van Ruiten. Albert Haar verzorgt de techniek. Zie ook deze link.