Woest en Ledig

'Wat Emmen nodig heeft, zijn nieuwe verhalen'

Tijdens de vergadering van rederijkerskring Gewone Addertong ging het uiteraard ook over de documentaire Voorbij de zee. Sommige leden hadden eerst het interview met regisseur Anastasija Pirozenko in Dagblad van het Noorden gelezen en waren daarna speciaal voor de uitzending thuis gebleven. Aan anderen was het volledig voorbij gegaan dat afgelopen zondag op NPO3 een documentaire was vertoond waarin Emmen de hoofdrol speelde.

'Ik vond het apart', oordeelde de penningmeester die zich uit zuinigheid geen abonnementen op streamingdiensten wilde toestaan. 'Al kon ik het eerlijk gezegd niet allemaal even goed volgen. Waarom moest het in het Engels? En bestaat er nou een science fiction- roman van een sovjetschrijver waarin Emmen wordt genoemd? Ene Valentina B? In de Russische Bibliotheek kon ik niets over haar vinden.'

'Volgens mij heeft die regisseur dat verzonnen, die komt uit Litouwen', reageerde de secretaris. 'In het begin van documentaire werd verteld dat er een notitieboekje is gevonden. Zo'n vondst maakt het mogelijk om feitenvrij iets te vertellen. Slim bedacht. Een bijzondere vorm. Poëtisch ook wel.'

'Ik zag anders alleen maar dingen voorbijkomen die ik iedere keer in films over Emmen zie. Hunebedden. Bosrijke omgeving. De oude dierentuin. De Gebroken Cirkel. Jongeren die zich ongemakkelijk voelen. Zwerfkeien', viel de voorzitter in. 'En altijd maar weer dat uitgekauwde verhaal over  revolutionaire woonwijken in die zogenaamd open groene stad met een dorps gevoel. Een utopisch eiland werd Emmen dit keer genoemd. Geïnspireerd op socialistische waarden. En dan wordt Emmerhout bedoeld!'

'Dat waren citaten uit het notitieboekje van die sovjetschrijver', corrigeerde de secretaris. 'Je moet het niet letterlijk nemen. De documentaire is een experiment. Net als Emmen. Wacht, ik lees even voor: Voorbij de zee maakt deel uit van Teledoc Campus. Dit succesvolle project van CoBO, het Nederlands Filmfonds en het NPO-fonds biedt jonge regisseurs en producenten de kans ervaring op te doen met korte, filmische documentaires.'

'Die twee Servische dames, die waren nieuw voor mij.' Het was de voorzitter die dit zei.

'Ja, voor mij ook', sprak de penningmeester. 'Ik wist wel dat in de jaren zestig en zeventig arbeidsimmigranten naar Emmen zijn gehaald om in de textiel te werken, omdat onze vrouwtjes liever thuis bleven voor de kinderen. Maar ik wist niet dat die immigranten uit Servië kwamen. Ik dacht dat het allemaal Italianen waren. Servië heette volgens mij in die tijd Joegoslavië. Daar gingen wij graag heen met de caravan. Lekker goedkoop.'

'Ontroerende beelden', oordeelde de secretaris. 'Dat ze hier geld hoopten te verdienen om thuis een brug te repareren. En dat het daar er nooit van kwam. Dat ze niet meer terug konden. En toen die ene dat gedicht voorlas, kreeg ik het een beetje te kwaad: Een vogel met gebroken vleugels/ verdwaalde in de jungle van het leven/ ze vond zichzelf terug in de duisternis/ waar iedereen vervloekt is/ waar niemand van iemand houdt. Prachtig. Schreef Gezienus Omvlee maar zo mooi.'

'Ging dat van die duisternis over Emmen', vroeg de penningmeester.

'Wat ik leuk vond, waren die twee mannetjes. Was die ene niet Henk Jeurink?', opperde de voorzitter. 'Alles van vroeger leken ze te weten. Maar dan ook echt alles. En ondertussen verveelden ze zich stierlijk. Misschien omdat alles van vroeger inmiddels bekend is. Wat Emmen nodig heeft, zijn nieuwe verhalen. Niet dat eeuwige gespit in het veen en gezeur over het wonder van de jaren zestig en zeventig. Maar een fris geluid voor de toekomst. Dat vind ik ervan.'

'Mooi gezegd', sprak de secretaris. 'Zo zie je maar waar zo'n documentaire goed voor is. We mogen die mevrouw Pirozenko dankbaar zijn. Zullen we naar het volgende agendapunt?'

De voorzitter keek alsof iemand voor zijn beurt had gesproken.

Mayleaf opent Locked & Live vanuit Hoogeveen

Nieuw, vanuit Het Podium in Hoogeveen: Locked & Live. We hebben het hier over een initiatief waarbij muzikanten  voor een klein publiek concerten geven die via een livestream door de massa bekeken en beluisterd kunnen worden. Woensdag zijn de eerste optredens in een reeks.

Het spits wordt woensdag 25 november om 20.30 uur afgebeten door Mayleaf, vijf kwartier later gevolg door Money & The Man. In de dagen en weken daarna volgen optredens van Eefje de Visser, Jett Rebel, Someone, EUT, Tim Akkerman, Ten Times A Million, Paceshifters, Meis, Jimmy Diamond en Heidevolk.

Uit het persbericht: 'Opgezet door een aantal professionals uit de muziekindustrie, presenteert Locked & Live het beste uit het diverse Nederlandse muzieklandschap van dit moment. Met de verkoop van livestream tickets via een ‘pay as you like’ formule, worden de artiesten en crew financieel gesteund in deze moeilijke tijd.'

Die professionals zijn Kink Radio, Just Like Your Mom, Het Podium en Tornado Livestreams. Voor meer informatie klik hier.

Met het oog op de cadeaumaand

Uit: Sigmund dertigste sessie - Peter de Wit (uitgeverij De Harmonie)

Laot 't niet gaon regenen - Aosem

 

Het unzippen van The Rolling Stones

Dagblad van het Noorden is druk met The Rolling Stones Unzipped, de tentoonstelling in het Groninger Museum die vrijdag opent voor publiek. Ik ben niet zo van de Stones. Ze zijn mij te lawaaierig en te schreeuwerig, geloof ik. Desondanks mocht ik de expositie alvast bekijken en beschrijven, want ik ben wel van de tentoonstellingen. Dit alles voor een verhaal dat vrijdag een plaats krijgt in een cultuurbijlage vol Stones.

Hoeveel belooft het Kwartet Niek Hilkmann?

Een persbericht van platenlabel Excelsior Recordings. Of we er misschien op willen letten dat binnenkort het debuutalbum verschijnt van Kwartet Niek Hilkmann, Een Teken aan de Wand. Citaat: "Hierop wordt onder andere het sociale ongemak dat bij amusante situaties om de hoek komt kijken bezongen."

Eenmaal bekomen van de tangconstructie, valt het oog op het artwork van het album: een toiletgroep bij een aanlegplaats, windmolens bij een strandje, een beeld van de Afsluitduik. Wie het heeft bedacht en ontworpen, meldt het persbericht niet. Liefhebbers herkennen wellicht de terugkeer van de Nieuwe Lulligheid.

Kwartet Niek Hilkmann blijkt al drie Nederlandstalige singles te hebben uitgebracht. Bij twee daarvan, Turbo Polyp en Teken aan de wand, zit een videoclip. Naar het derde nummer, Gezelligheid, kan via Youtube geluisterd worden bij 'meerdere aanzichten van de Fontein Vroedmeesterpad en vissen, ontworpen door J. Augustin ter gelegenheid van de eerste fase van de reconstructie van de kern van Gulpen'.

In het persbericht wordt verwezen naar het essay We amuseren ons kapot van Neil Postman uit 1985: 'Dat amusement gelezen moet worden als een uitvlucht, een pseudo-context, voor de onbeduidendheid van onze niet samenhangende en verbaal ontoereikende globale cultuur. Hij legt de schuld hiervan bij de media, die de mens voortdurend onder onzinnige kennis bedelft, kennis die weinig meer met onze levens van doen heeft.'

Een teken aan de wand verschijnt 22 januari. Op 26 november wordt via deze link uitgebreid vooruitgeblikt op wat komen gaat. Voor een vijf jaar oud, maar mogelijk verhelderend introductie-interview met Niek Hilkman klik hier. 

De Literaire Hemel is tegenwoordig overal

Omdat vanwege besmettingsgevaar samenkomsten vooralsnog onverantwoord zijn, ook in Drenthe, werd vrijdagavond een speciale corona-vrije aflevering van De Literaire Hemel opgenomen. Dat gebeurde niet in café De Amer te Amen zoals gebruikelijk, maar op verschillende plekken.

Ingmar Heytze zat in Utrecht achter de microfoon en vertelde over de honderd jaar geleden geboren Willem Barnard. Bianca Boer vertelde vanuit Rotterdam over haar roman Draaidagen. Erik Ader legde vanuit Usquert contact voor een gesprek over zijn boek Oorlogen en Oceanen.

De met een Zilveren Anjer van het Prins Bernhard bekroonde bijna-alleskunner Albert Haar had kort daarvoor vanuit Zuidwolde uitnodigingen verstuurd voor een Zoom-meeting. Presentator en interviewer Annette Timmer schakelde in vanuit Assen. Joep van Ruiten deed dat in Emmen. Wie wil zien waartoe het heeft geleid, kan hier terecht.

Na bezoek wordt een gift op prijs gesteld.

Het Grote Vrouwen Kunst Boek

Geïnspireerd door de gewijzigde opstelling van de afdeling Kunst Rond 1900 in het Drents Museum - meer kunst van vrouwen, minder van mannen - stortte ik mij op het Grote Vrouwen Kunst Boek, een overzicht met 400 afbeeldingen van kunstwerk die de afgelopen 500 jaar door vrouwen zijn gemaakt. Dat leidde weer tot een artikel dat morgen in de cultuurbijlage van Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant staat. Het stuk gaat, grof samengevat, over de veranderende aandacht voor kunst van vrouwen in 'onze' musea.

Jaap Robben vertelt een kort verhaal, op straat

Tussen 17 en  24 november worden in de Friese hoofdstad 25 posters, eh, geplaatst met stukken tekst die samen een kort verhaal van Jaap Robben vertellen. Biografie van een vlieg heet het verhaal. Robben schreef het voor festival Explore the North in Leeuwarden, dat niet doorgaat, en het literaire festival Wintertuin in Nijmegen.

Uit het persbericht: "Met de stad als decor kan iedereen, van jong tot oud, het verhaal in de buitenlucht lezen. De bijbehorende routekaart die lezers van hoofdstuk 1 naar hoofdstuk 25 leidt, is vanaf 11 november te downloaden op explore-the-north.nl. In Nijmegen is het verhaal vrijwel heel november te zien (foto).

Jaap Robben heeft elk hoofdstuk ingesproken als audiobestand. Zo is het verhaal ook te luisteren als audioboek en kunnen bezoekers bij elke poster het bijbehorende audio-bestand op hun telefoon afspelen. De bestanden zijn terug te vinden op explore-the-north.nl. Daarnaast is vanaf begin december de podcast Het grote gesprek te beluisteren via de websites van Explore the North en Wintertuin."

Ter voorbereiding op een gesprek met Ingmar Heytze

Volgens de agenda spreek ik komende vrijdag in De Literaire Hemel in Amen met Ingmar Heytze over Willem Barnard (1920 – 2010), als schrijver en dichter bekend onder de naam Guillaume van der Graft. Of het doorgaat, valt nog te bezien. Een dezer dagen wordt besloten over een eventuele beeldlijnverbinding tussen Drenthe en Utrecht.

Ter voorbereiding op het gesprek heb ik bij de bibliotheek de verzamelde gedichten van Van der Graft opgevraagd. In Drenthe bleek alleen in Hoogeveen, ergens in een kelder, nog een exemplaar te liggen. Kort na het plaatsen van de reservering gingen de bibliotheken dicht. De hoop is nu gevestigd op het bibliotheekwerk achter de schermen, want dat gaat gewoon door, wat Rutte c.s. ook bedenken.

Bij Boekwinkeltjes bestelde ik Een zon diep in de nacht, een keuze uit de dagboeken die Barnard tussen 1945 en 2005 heeft bijgehouden. Voor mijn exemplaar – gebonden met leeslint, 858 bladzijden, dundruk – hoefde ik slechts 5 euro te betalen omdat de vorige eigenaar tijdens het lezen streepjes in de marge heeft gezet bij zinnen en passages die hem of haar, om wat voor reden dan ook, interessant voorkwamen.

Vrijdag werd Een zon diep in de nacht bezorgd. Zondag ben ik begonnen met lezen. Er staan veel streepjes in, sommige zijn gemaakt met potlood, andere met ballpoint. Vermoedelijk zijn ze gezet door Anton C. Zijderveld, want de hanepoten op het schutblad doen die naam vermoeden. De streepjes spreken tot mijn verbeelding. Soms staat ook een aantekening in het boek.

Op bladzijde 66 is een naam met een uitroepteken neergeschreven bij een dagboekaantekening uit 1957. Op die plek citeert Barnard een uitspraak die hij op de radio heeft gehoord: 'Het gaat niet om de kerk, maar om de verkondiging van het evangelie.' Barnard vertelt niet wie de uitspraak heeft gedaan, want hij schrijft over een stem. Maar Zijderveld herkent er ene Hoekendijk in.

Dat is toch fascinerend, dat een lezer in 2010, het jaar waarin Een zon diep in de nacht is verschenen, een stem weet te duiden die meer dan een halve eeuw daarvoor op de radio is gehoord door een dagboekenschrijver.

De notities van Barnard zijn sowieso zeer interessant en inspirerend. Hij schrijft over zijn predikantenbestaan, zijn liefde voor zijn vrouw, zijn moeizame verhouding tot de kerk, zijn kinderen, theologische en literaire kwesties et cetera.

Mocht het niet tot een onderhoud met Ingmar Heytze komen, dan heb ik nu reeds zoveel plezier aan zijn Willem Barnard beleefd, dat de inspanningen vooraf en die vijf euro alle moeite waard zijn geweest.