Woest en Ledig

Wildplakkend naar een plekje in de Tweede Kamer

In de weinig wervende documentaire Sigrid Kaag: van Beiroet tot Binnenhof zitten beelden waarin de hoofdpersoon, Sigrid Kaag, stemmen probeert te winnen in een winkelstraat. Ook vanwege een gebrek aan publiek merkt ze retorisch op dat flyeren een misschien wat ouderwetse of zelfs achterhaalde vorm van campagnevoeren is.

Ik moest aan die opmerking denken toen afgelopen week een jonge vrouw onze oprit kwam opwandelen. Ze stelde zich voor als vertegenwoordiger van Volt, de nog niet breed bekende politieke (jongeren)beweging die van mening is dat veel oplossingen voor onze problemen in Brussel gevonden kunnen worden.

De vrouw vertelde over haar kandidatuur voor een plek in de Tweede Kamer. "Ik sta nummer 20 op de lijst. Door corona is het ingewikkeld om campagne te voeren, maar ik kom uit Emmen en ik dacht: ik ga op pad." Daarop overhandigde ze mij een flyer. Ik ervaarde het als een sympathiek gebaar. Zelf vond ze plaats nummer twintig ook niet erg hoog.

Gisteren viel tijdens een wandeling mijn oog op posters van Forum voor Democratie en de nieuwe partij van Richard de Mos, Code Oranje. Ze waren slordig en haastig opgeplakt en op sommige plekken al half verwijderd. Niet zonder reden vermoedelijk. Zowel Baudet en De Mos wekken nogal wat weerstand. Daarbij is het verboden om illegaal te plakken, strafbaar zeg maar.

Wat zegt het over een politieke partij als deze verkozen hoopt te worden op basis van een campagne die (deels) tegen de openbare orde indruist? Natuurlijk, Baudet en De Mos kunnen, druk als ze zijn, onmogelijk toezicht houden op naleving van alle regels door hun volgers. Wat ze wel kunnen is hun campagneteams de straat opsturen met vooraf de nadrukkelijke opdracht niets illegaals te doen. Want dat kan schadelijk zijn, slecht voor het imago, de partijkas et cetera.

Zoekend naar een verklaring voor de burgerlijke ongehoorzaamheid van potentiele volksvertegenwoordigers, die zich uiteraard niet op straat liet vinden, althans niet door mij, bleef mijn oog haken aan een sticker op een lantaarnpaal: 'Wees niet stil # team Kaag'. Even verderop, ook op een lantaarnpaal, zag ik een nog grotere sticket. Van Volt.

Samen voor het Noorden, Friezen voor zichzelf

Vorig jaar ontstond consternatie over de verdeling van cultuursubsidies door de Raad voor Cultuur en het Fonds Podiumkunsten. Strekking: er gaat te veel overheidsgeld naar het Westen en te weinig naar de rest van het land. Het leidde tot ophef in 'de regio', stukken in de krant en vragen in de Tweede Kamer.

Een kleine reparatie daargelaten bleef veel vervolgens bij hetzelfde.

De Friezen hebben het er niet bij laten zitten. In opdracht van de provincie Friesland deed Dorine Schreurs inventariserend onderzoek naar hoe het zit met het cultuurgeld voor Friesland, wat daar eventueel scheef is gegaan en hoe dit in het vervolg kan worden voorkomen. 

De uitkomsten en aanbevelingen in het Friese onderzoek zijn ook interessant voor Drenthe en Groningen. Want: de drie provincies trekken gezamenlijk op als het gaat het binnenhalen van cultuurgelden. Dat gebeurt onder meer via We The North, het samenwerkingsverband van de provincies Drenthe, Friesland en de gemeenten Assen, Emmen, Groningen en Leeuwarden.

Citaat uit het rapport:

'In de gesprekken kwam vaak naar voren dat Fryslân alleen te klein is om een goede vuist te maken richting Den Haag en dat de samenwerking met de Noordelijke provincies via We The North de propositie van het Noorden sterker maakt. Door de gezamenlijke lobby en onderliggende stevige strategie kunnen er slagen worden gemaakt.

Anderzijds is er ook kritiek op deze samenwerking, omdat, zo klinkt uit het veld, de startposities van de instellingen vaak erg verschillend zijn en dus niet vergelijkbaar. Ook moet het duidelijk zijn waar de verantwoordelijkheid van de provincie en de gemeenten en steden ligt. Zoals vele stakeholders aangeven: de provincie moet zorgen voor de onderliggende strategie/visie en hierop aansturen; We The North is en blijft een aanvulling op de bestaande inzet vanuit de provincie.

Verder is er vanuit de sector vraag naar meer lobbykracht vanuit Fryslân in Den Haag. De sector vindt dat Fryslân relatief onzichtbaar is in het Haagse en ziet dit graag veranderen. Fryslân is nu te ver verwijderd van die politieke arena waardoor het geen serieuze gesprekspartner is, aldus de sector. Ook zou de sector zich gesterkt voelen als de provincie meer als ambassadeur voor de Friese culturele sector optreedt.'

Samengevat:

De Friese cultuursector wedt de komende jaren op twee paarden: die van het gezamenlijke Noorden en op het alom bekende eigen Friese paard. Lastig voor de Haagse bewindslieden, lijkt me. Denk je er in één beweging drie te hebben afgeschud, komt even later een van de drie opnieuw langs met een hongerige blik.

Groningen scoorde overigens niet slecht bij de verdeling van de cultuurgelden. Dit in tegenstelling tot Drenthe, dat zelfs minder subsidie binnenhaalde dan de Friezen en zich daar schijnbaar bij heeft neergelegd. Van een zichtbare Drentse lobby is hoe dan ook vooralsnog geen sprake.

Wat hebben mediavrouwen ineens met prostitutie?

Toegegeven, bovenstaande kop heeft iets van een muiskliklokker. De verleiding was te groot. Als we maar bezoekers krijgen. Wel zo toepasselijk nu veel gelegenheden (nog) voor publiek gesloten zijn. Gelukkig zijn er beeldschermen om naar te kijken:

6 december, RTL Boulevard: "Met het derde en laatste seizoen is de serie Meisje van Plezier 'tot een einde gekomen. "Jammer, maar begrijpelijk", vertelt hoofdrolspeelster Angela Schijf (41). "Als iets leuk is, is het lastig om daar afscheid van te moeten nemen."

16 december, Gids TV: "In 2021 komt Net5 met een op voorhand al spraakmakende, vierdelige docuserie: Ik word prostituee. Hierin volgen we de weg die de 35-jarige Yvette aflegt richting een carrière in de prostitutie, iets waar ze al sinds haar late pubertijd over twijfelt."

11 februari, NRC.nl: "Vrijdag begint Red Light, de tweede productie van Man Up, het productiebedrijf van Carice van Houten en Halina Reijn. Voor de serie doken ze diep in de wereld van de raamprostitutie."

23 februari, Nu.nl: "Jojanneke van den Berge had na het maken van Jojanneke in de prostitutie een niet al te positief beeld over mannen en heeft daarvan geleerd. Voor de nieuwe serie Jojanneke uit de prostitutie wist de presentatrice dat ze moest proberen niet te zwartgallig te denken."

23 februari, Trouw.nl: "Anna van ‘t Hek maakte een film over de roemruchte seksclub Yab Yum. Tijdens haar research raakte ze verdwaald in een moordzaak. ‘Ik was soms bang, ja. Ik bén helemaal geen misdaadjournalist."

23 februari, NOS.nl: "Vanaf volgende week dinsdag mogen alle contactberoepen weer aan de slag, behalve sekswerkers. Volgens Haagse bronnen hebben de meest betrokken ministers daarover overeenstemming bereikt."

Hé Nederlander, hé Turk, hé Marokkaan

Interessant stuk van Joris Janssen in Het Parool over taalgebruik van jongeren. Het is geschreven op basis van een interview met taalkundig antropologe Pomme van de Weerd. Zij observeerde gedurende negen maanden het taalgebruik van leerlingen in het derde en vierde jaar van een vmbo-klas in Venlo. Ze merkte dat leerlingen elkaar aanduiden met 'Nederlander', 'Turk',  'Marokkaan' en 'buitenlanders' en besloot te onderzoeken wat het gebruik van die labels voor jongeren betekenen.

"Wat ik bij deze leerlingen zag, was dat deze labels meer gingen over: wie is cool en wie is minder cool? Hoe gedraag je je? Hoe ga je om met regeltjes? De mensen die zij 'buitenlander' noemden gingen, volgens hen, met sommige regels wat losser om en met andere juist weer strikter. De sociale functies van deze labels - dus Marokkaan, Turk, Nederlander en buitenlander - waren in mijn ogen heel vergelijkbaar met labels zoals skater, alto of nerd."

Aan het woord 'Nederlander' waren meerdere associaties verbonden. Van de Weerd: "Die waren niet vaak positief. Zelfs kinderen zonder migratieachtergrond noemden zichzelf daarom niet snel Nederlander. Aan het label 'buitenlander' kleefden veel meer positieve betekenissen. De kinderen gebruikten die term als een soort geuzennaam. Ik vond 'buitenlander' best een stigmatiserende term toen ik ze dat voor het eerst hoorde zeggen, maar dat vonden die kinderen zelf totáál niet."

Labels krijgen betekenis in de directe sociale omgeving van degene die ze gebruikt, stelt Van de Weerd. "Zo'n context kan letterlijk één klas op één school in één stad zijn. Wanneer uit een onderzoek van een instituut zoals het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat een flink percentage van de mensen met een migratieachtergrond zichzelf Turk of Marokkaan noemt, zegt dat niet per se iets over de mate van integratie. Je vraagt om een label, maar niet om wat dat label voor die mensen betekent."

Of er op het VMBO in Venlo zoiets bestaat als een label 'Limburger', vermeldt het stuk niet.

Wâldman/Woudman - Nyk de Vries

De bijslaap

Hoe was je dag?

– Saai.

Wat bedoel je met saai? 

– Als jij niet weet wat saai is, wees dan maar blij dat je 't niet weet.

Saai is als er niets gebeurt.

– Daar is het niet mee gezegd. Nou ja… (Ze zucht.) Goed… Ik heb een slechte dag. Het loopt niet. Heel vervelend. Verre van aangenaam. Zelfs de bloemen doen niet meer mee. Ze geven het nog niet op, maar laten de kop hangen. Toe maar. (Weer een zucht.) Vanmiddag moest ik denken dat ik als kind door mijn moeder werd weggeven.

Wat?

– Dat ik als kind soms bij een weduwvrouw moest gaan slapen. Nu ben ik zo oud als die weduwvrouw, als kind moest ik bij zo iemand slapen. 's Nachts. Zodat die vrouw niet alleen was. Omdat ze bang was. Mijn moeder regelde dat.

Fijn voor die vrouw.

– Voor de vrouw wel, maar niet voor mij. Ik wilde niet. Dat liet ik mijn moeder weten ook. Ik vond het meer iets voor mijn oudste zus. Maar die weduwvrouw wilde mijn oudste zus niet hebben. Dij wil 'k nie hebb'n. Ze wilde alleen mij. Daar werd ik nog kwaaier van. Want in plaats dat mijn moeder dan zei 'Je kunt deze dochter krijgen of helemaal niemand' moest ik toch naar die vrouw. Alsof ik dat een eer vond. Ik snapte er niets van. Nu ik erover nadenk zou ik mijn moeder een schop willen geven. Je kinderen weggeven.

Wat moest je precies doen dan?

– Na het avondeten moest ik naar die vrouw. Bij haar onder de dekens in bed. Ik was haar bijslapie. En dan de volgende ochtend ging ik weer naar huis. Ik kreeg niet eens ontbijt, want die vrouw bleef in bed liggen. Ik zal een jaar of acht, negen zijn geweest. Daar moest ik vanmiddag aan denken. Wie komt er nu bij mij slapen? Niemand. Als kind had ik niks te koop. En nu nog steeds niet.

Met Siemen Dijkstra op kruistocht door Drenthe

Drenthe mag zichzelf graag verkopen als een mooie provincie. Met heidevelden, bossen en hunebedden. Met rust, ruimte en natuurschoon. Als plek waar de tijd trager gaat, of zelfs stil staat. De oerprovincie. Kunstenaars werken daar graag aan mee. De tentoonstelling Barbizon van het Noorden in het Drents museum liet het vorig jaar zien.

Als er een kunstenaar bekend is geworden door het tonen van Drentse schoonheid dan is het Siemen Dijkstra. Al jaren gaat hij er op uit om het landschap vast te leggen; de akkers, de vennetjes, de velden. Schetsboek mee. Kijken. Zitten. Opgaan in de omgeving. En dan thuis in Dwingeloo de ervaringen verwerken in aquarel, gouache en houtsnede.

Afgelopen zaterdag opende in Galerie Wildevuur in Hooghalen een tentoonstelling met de oogst van de afgelopen drie jaar. Vanwege de lopende coronamaatregelen kan het publiek de expositie nog niet bezoeken. Wat wel kan, is een boek kopen waarin het nieuwe werk is afgebeeld, met teksten van Dijkstra zelf en van natuur- en landschapskenner Jan van Ginkel.

Kruistocht door Drenthe luidt de titel van zowel de tentoonstelling als het boek. Dat van die kruistocht mag letterlijk worden genomen. Dijkstra en Van Ginkel trokken steeds over Elp kruislings door Drenthe. In etappes van Bargerveen naar Ravenswoud, van Nieuwediep naar De Stapel, van Ter Apel naar Vledderveen, van Glimmen naar Dalerpeel.

Maar de kruistocht is ook figuurlijk bedoeld, vertelt Dijkstra tijdens een rondleiding door galerie Wildevuur. Alle jubelverhalen en promotiepraat van bestuurders en marketeers ten spijt, het Drentse landschap wordt er niet mooier op. De schoonheid neemt af en moet verdedigd worden. Dijkstra's liefde voor het Drentse landschap heeft gezelschap gekregen van zorgen voor dat landschap.

Vrijdag meer in de cultuurbijlage van Dagblad van het Noorden.

Over de Poëziepodcast van Daan Doesborgh

Een reactie op mijn stukje over Met open mond: of ik wel eens heb geluisterd naar de Poëziepodcast van Daan Doesborgh.

Jazeker, dat heb ik. Laatst nog, toen hij Iduna Paalman te gast had, die een verse Nederlandse vertaling van een gedicht van Anne Sexton voorlas. Vervolgens werd ze meer dan vijftig minuten geïnterviewd, wat best aan de lange kant was. Ik was enigszins verrast door de keuze voor Sexton. Paalman is een van de zeldzame jonge dichters die de Duitse taal machtig is en ik had graag kennis gemaakt met iets uit dat land.

Mijn luisteren leidt niet altijd tot schrijven. Daar breng ik in het geval van Doesborgh bij deze graag verandering in. Wat niet wil zeggen dat ik denk dat zijn Poëziepodcast mijn aandacht nodig heeft. Doesborgh redt zich prima. Terugscrollend zie ik dat hij al sinds 2017 zijn onlinepoëziepraatjes verkoopt, dat is van ver voor de hausse. Menno Wigman was zijn eerste gast.

Doesborgh lijkt niet uit op het veroveren van een breder publiek, maar heeft er voor gekozen om dichters aan het woord te laten en te laten vertellen over wat zij aan een bepaald gedicht en de poëzie in het bijzonder interessant vinden. Vergeleken met het enthousiastmerende Met open mond is de Poëziepodcast meer inhoudelijk en op het ingewijde poëziepubliek gericht, maar minder gestructureerd.

Wat goed is, is de afwisseling van arrivés en jongelingen. De aflevering met Paalman werd bijvoorbeeld voorafgegaan door een aflevering waarin Jan Boerstoel Vrede, godverdomme, vrede van Leo Vroman en en passant de vormvaste poëzie fijntjes afzette tegen 'verzen die losser in het pak zitten'. "Wat in een flow gaat, houdt niet altijd zijn waarde. Ik hou van mensen die een beetje beitelen en ciseleren."

Wat ook goed is, is Doesborgh zelf, een prettig interviewer die zijn gasten alle ruimte geeft en van kleine duwtjes voorziet, zonder te willen uitkomen op een vooraf gekozen punt en te laten blijken dat hij het net iets beter weet.

Een van de charmes is zijn hees-piepende stem. Zoals meer millennials laat hij aan het einde van zijn zinnen de toon zo omhoog gaan dat er een vragend geluidseffect ontstaat. Alsof hij nog niet helemaal zeker is van wat hijzelf kort daarvoor heeft beweerd. Dit misschien terzijde.

De Poëziepodcast is een maandelijkse uiting. Het zou zomaar eens kunnen zijn dat aflevering 56 deze week online komt. We gaan het vroeg of laat horen.

Opstaan, poesje. Het is gedichtendag

Uit: de Volkskrant 15/2/2021.

Donderdag

Welke dag is het vandaag?

– Donderdag. Je hebt toch een kalender gekregen waarop je dat kunt zien?

Ja, dat heb ik. Maar als ik niet weet welke dag het is, kan ik op een kalender toch niet zien dat het donderdag is? Als jij wilt weten welke dag het is, kun je het aan iemand vragen. Ik kan dat niet. Mijn kalender is leeg. Je wilt niet weten hoe het is om de hele dag alleen te zijn. Niemand die iets tegen je zegt, niemand die het zegt als je iets goeds doet of als je het bij het verkeerde eind hebt. Dat is slecht voor je geheugen.

– Hoe lang ben je nu alleen?

Dat weet ik niet meer. Heel lang. Ik wil daar niet teveel bij stil staan, want dat zorgt voor narigheid. Ik word er onrustig en ontevreden van. Daar zit ik niet op te wachten.

– Heb je er wel eens aan gedacht om weer eens iemand in huis te halen?

Een partner bedoel je? Gedacht wel, maar nooit gevonden. Er waren wel mannen die zich aanboden, maar ik wilde niet. Dan bleven ze na het kaarten plakken en zeiden ze: 'Ik kan hier ook wel blijven.' Mannen zijn daar heel hebberig in, dat is waarschijnlijk hun aard. Ik zei: 'Het kan wel, maar het gebeurt niet.' Na een half uur moesten ze van mij wegwezen. Dan stond ik op en deed de deur los. Dan dropen ze af. Niemand kon het lang bij mij uithouden. Ik wilde mijn man. Ik wilde blijkbaar niemand anders voor hem in de plaats hebben.

– Heb je daar spijt van?

Niemand kiest ervoor om alleen te zijn. Ja, voor een tijdje, maar niet voor altijd. Als je met z'n tweeën bent, heb je zorg voor elkaar. Misschien niet bewust, maar toch. Als hij 's avond later thuis kwam, dacht ik: Waar blijft hij? Dat hoef ik nu niet meer te doen, want er komt toch niemand. Welke dag is het vandaag?

– Donderdag.